Zawroty głowy bywają objawem zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie szyjnym. Zmiany te postępują z wiekiem, ale mogą ujawnić się już u młodych osób. Procesy zwyrodnieniowe przyspiesza przeciążanie kręgów szyjnych wskutek spędzania wielu godzin z głową pochyloną do przodu przed monitorem komputera lub nad książką czy spanie w niewłaściwej pozycji (np. na zbyt wysokiej poduszce).
Pierwszym sygnałem są najczęściej bóle karku, szyi i ramion. Ale nie zawsze. Na skutek zwyrodnień tętnice kręgowe, dostarczające krew do mózgu są przygniatane, a pod wpływem ucisku przepływ krwi przez nie jest wolniejszy. Odpowiednia ilość krwi nie dociera do ucha wewnętrznego i mózgu. A skutkiem niedotlenienia mózgu są zawroty, które pojawiają się np. przy gwałtownym skręcaniu głowy, odchylaniu jej do tyłu, unoszeniu. Mogą one trwać nawet kilka minut i prowadzić do omdleń.
Zdarza się, że zawroty głowy wiążą się z przebytym nawet kilka miesięcy wcześniej wypadkiem komunikacyjnym. Podczas np. stłuczki samochodowej może dojść do uszkodzenia układu więzadłowego kręgosłupa szyjnego. Powoduje go nagłe odciągnięcie głowy ku tyłowi, a następne jej gwałtowne zgięcie do przodu.
Tuż po wypadku dolegliwości bywają niewielkie i po kilku tygodniach mijają. Jednak często taki uraz może zapoczątkować zmiany w kręgosłupie szyjnym, które dadzą o sobie znać dopiero po pewnym czasie. Jednym z późnych objawów urazu są właśnie zawroty głowy przy jej skręcaniu na boki, odchylaniu do tyłu, niekiedy połączone z szumem w uszach. Pojawiają się nagle, trwają zazwyczaj kilka sekund.
Czasem zawroty głowy wymagają jednocześnie pomocy dwóch specjalistów: ortopedy i neurologa. Mogą być bowiem skutkiem niedokrwienia mózgu, gdy dochodzi do zaburzeń krążenia w tętnicy kręgowej (tym powinien zająć się neurolog). Wywołuje to tzw. migrenę szyjną. Choroba objawia się zawrotami głowy, odczuwanymi jako chwiejność, niestabilność oraz bólem głowy w okolicy karku, szyi i z tyłu głowy. Zawroty i ból głowy mogą sprowokować nagłe, silne skręty głowy na boki lub nagłe pochylenie głowy do tyłu.
Mogą pojawić się także szumy w uszach oraz zaburzenia widzenia. W takim przypadku konsultacja z neurologiem jest niewystarczająca. Potrzebna jest również wizyta u ortopedy, który będzie leczył zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
Zawroty mogą poprzedzać silny ból głowy - określa się je jako tzw. aurę. Około godziny przed pojawieniem się bólu pojawia się uczucie niestabilności i zaburzenia równowagi. Zdarza się też, że zawroty głowy są objawem migreny, której nie towarzyszy ból głowy. Czasem towarzyszą im także mdłości, zaburzenia widzenia, a nawet wymioty.
Taka bezbólowa migrena może też zdarzyć się u osób, które miewały ataki klasycznej migreny.
Zawroty głowy mogą być pierwszym objawem poważnej choroby neurologicznej, jak stwardnienie rozsiane (SM), udar mózgu, guz mózgu czy zapalnie ośrodkowego układu nerwowego. Zawroty charakterystyczne dla chorób neurologicznych na ogół mają łagodniejszy przebieg, mogą trwać przewlekle miesiącami, latami. Są odczuwane jako pewna niestabilność postawy, chodu - chwianie się. Mamy wrażenie zataczania się, bycia "pijanym". Towarzyszą temu też mroczki przed oczami.
Wraz z zawrotami głowy mogą pojawić się inne objawy uszkodzenia mózgu, np. podwójne widzenie, oczopląs, zaburzenia mowy. Wtedy trzeba koniecznie skonsultować się z neurologiem. Natomiast zawroty głowy nagłe, napadowe, silne, dające wrażenie wirowania, jazdy na karuzeli, nasilające się przy ruchach głowy często związane są z uszkodzeniem zmysłu równowagi. Wymagają leczenia laryngologicznego.
Olga Kamińska
Dr n. med. Dariusz Grela ortopeda
