Zespół Harlequina: Przyczyny, objawy i leczenie
Pocenie się i zaczerwienienie twarzy po wysiłku fizycznym to naturalny, fizjologiczny objaw. Co jednak, jeśli tylko połowa twarzy jest podatna na taki efekt, a druga część pozostaje blada i sucha? Najprawdopodobniej mamy wtedy do czynienia z zespołem Harlequina – rzadką chorobą neurologiczną, która objawia się na skórze. Schorzenie uwidacznia się przede wszystkim na twarzy, znacznie rzadziej na rękach czy klatce piersiowej. Jego przyczyną mogą być nowotwory, guzy mózgu, infekcje wirusowe czy choroby tarczycy. Zespół Harlequina może też być objawem innych poważnych chorób. Sprawdź, kiedy niezbędna jest wizyta u specjalisty.
Zespół Harlequina to rzadkie schorzenie neurologiczne, które objawia się na skórze. Nazwa pochodzi od bohatera popularnych włoskich komedii, który na twarzy nosił maskę. Tajemniczą chorobę też obserwujemy głównie na twarzy. Na skutek wysiłku fizycznego czy silnych emocji (np. zdenerwowania) połowa twarzy staje się czerwona i mocno spocona, a druga część pozostaje blada i sucha. Jakby tego było mało, obie strony są wyraźnie odgraniczone pionową linią. Bezpośrednią przyczyną tego zjawiska jest zaburzenie funkcjonowania włókien współczulnych, które unerwiają twarz. Odpowiadają one między innymi za ukrwienie skóry (w tym wypadku rozszerzają naczynia krwionośne) i zwiększanie wydzielania potu (stymulują gruczoły potowe). U niektórych osób choroba obejmuje także klatkę piersiową lub którąś z kończyn górnych.
Zespół Harlequina to niezwykle tajemnicza choroba. Pierwsze przypadki zdiagnozowano dopiero w 1988 r. Najczęściej przyczyny schorzenia nie udaje się ustalić, mówimy wtedy o idiopatycznym zespole Harlequina. Na podstawie obserwacji pacjentów udało się jednak wyodrębnić czynniki ryzyka. Zalicza się do nich choroby tarczycy (np. wole lub nowotwór), guzy klatki piersiowej, zawał pnia mózgu, a także infekcje wirusowe (np. zakażenie wirusem opryszczki lub cytomegalii). Zespół Harlequina może również wystąpić po niektórych zabiegach (wkłucie centralne, znieczulenie nerwów zębodołowych u stomatologa) i operacjach (np. usunięcie tarczycy).
Zespół Harlequina może być też objawem lub symptomem zwiastującym poważne schorzenia. Jednym z nich jest częste powikłanie cukrzycy – neuropatia. Polega ono na uszkodzeniu nerwów obwodowych skóry i mięśni. Przyczyną jest utrzymujący się w organizmie zbyt wysoki poziom cukru. Choroba najczęściej paraliżuje nerwy odpowiedzialne za pocenie się, ciśnienie tętnicze krwi czy pracę pęcherza moczowego. Zespół Harlequina może też świadczyć o rozwijających się schorzeniach neurologicznych, takich jak stwardnienie zanikowe boczne czy zespół Guillaina-Barrego. Polegają one na porażeniu neuronów ruchowych, mogą prowadzić do kalectwa, a nawet śmierci.
Diagnostyka i leczenie zespołu Harlequina
Zespół Harlequina diagnozuje się przede wszystkim na podstawie obserwacji pacjenta, a także badań neurologicznych i okulistycznych (chorobie może towarzyszyć zaburzona reakcja źrenic na światło). Obecnie nie istnieje skuteczna metoda leczenia. Jedynym sposobem jest zabieg niszczący nerwy współczulne, które odpowiadają za czerwienienie się połowy twarzy. Niestety, jest to terapia inwazyjna i grozi licznymi powikłaniami.
