Żywność korzystna dla płodności
Pożywienie odgrywa wiele ról: jest źródłem składników odżywczych i energii, które są niezbędne jako budulec ciała i by podtrzymywać wszystkie jego funkcje, w tym także prokreacji; jest również informacją (sygnałem) dla genów, może działać jak hormon i jak lekarstwo, co przed wiekami podkreślał Hipokrates, a także stanowić pożywienie dla naszej flory jelitowej. Które składniki pożywienia wpływają korzystnie na poprawę płodności? Przeczytaj fragment książki "Fenomen samouzdrawiającego się organizmu. Naturalny sposób wspomagania płodności" dr Ewy Dąbrowskiej.
Według wytycznych przygotowanych przez amerykański Departament Zdrowia i Opieki Społecznej w 2015 roku wysokie spożycie produktów pełnoziarnistych, jednonienasyconych lub wielonienasyconych olejów, warzyw, owoców i ryb może wspierać płodność u kobiet i mężczyzn (U.S. Department of Healthand Human Services i U.S. Department od Agriculture 2015).
Pokarm jako substancje, które dostarczają nam wszystkiego, czego potrzebujemy do życia, zachowania zdrowia i długowieczności, stanowi prawdziwy fenomen Natury. Istnieje wiele dowodów naukowych, które potwierdzają, że naturalna i zdrowa dieta w okresie rozrodczym jest korzystna dla płodności, o czym donosił w 2018 roku Panth ze współpracownikami w przeglądowym artykule na temat wpływu żywienia na płodność (Panth et al. 2018).
Wśród społeczności zamieszkujących tzw. Niebieskie Strefy, gdzie zachowano tradycyjny styl życia i żywienia, nieznane są choroby cywilizacyjne, nie notuje się również problemów związanych płodnością; ich mieszkańcy cieszą się wspaniałym zdrowiem i długowiecznością. Do takich stref zalicza się japońską wyspę Okinawa, grecką wyspę Ikaria, wioskę Seulo na włoskiej Sardynii, półwysep Nicoyana Kostaryce oraz społeczność Adwentystów Dnia Siódmego z kalifornijskiego miasta Loma Linda (Buettner 2015).
Analizując zwyczaje żywieniowe tych społeczności, można zauważyć, że około 90 proc. ich pokarmów stanowią produkty roślinne, w tym głównie rośliny zielone, fasola, owoce, warzywa(zwłaszcza bataty), orzechy, pełne ziarna, ryby i inne owoce morza, natomiast nieobecne są w ich jadłospisie produkty rafinowane, takie jak skrobia i cukier, a białko zwierzęce, czyli mięso i nabiał, spożywają w bardzo ograniczonych ilościach.
Dieta tych długowiecznych ludzi jest pełnowartościowa, niskotłuszczowa i niskokaloryczna. Również program badawczy Nurses Health Study, którego przedmiotem były analizowane pod kątem płodności zwyczaje żywieniowe w grupie prawie 18 tysięcy amerykańskich pielęgniarek, wykazał, że u kobiet spożywających produkty pełnoziarniste, białka roślinne i pełnotłuste produkty mleczne, tłuszcze jednonienasycone (awokado, oliwa z oliwek) i wegetariańskie źródła żelaza ryzyko zaburzeń owulacji było niższe o 66 proc. i ryzyko niepłodności z innych przyczyn mniejsze o 27 proc. w porównaniu z kobietami niestosującymi się do tych zaleceń (Chavarro et al. 2007b).
Podobne kryteria spełnia dieta śródziemnomorska, która jest uboga w czerwone mięso, natomiast obfituje w pokarmy pochodzenia roślinnego, zawiera co najmniej pięć porcji warzyw i owoców dziennie, produkty pełnoziarniste, rośliny strączkowe, orzechy oraz zdrowe tłuszcze, czyli oleje jednonienasycone(oliwa z oliwek) i wielonienasycone, głównie zawierające kwasyomega-3.
Kwasy tłuszczowe omega-3, których źródłem są tłuste ryby, a także nasiona oleiste, takie jak siemię lniane, chia i orzechy(zwłaszcza włoskie, które są nie tylko bogatym źródłem kwasówomega-3 i omega-6, ale też antyoksydantów i mikroelementów) mogą poprawić ruchliwość plemników i płynność błon komórkowych, zwiększając szanse na zapłodnienie.
Badania w grupie 117 mężczyzn wykazały, że dodatek 75 g orzechów włoskich do ich diety przez 12 tygodni znacząco wpłynął na jakość nasienia, poprawiając witalność, ruchliwość i morfologię plemników (Sala-Huetos et al. 2018).
Ryby i owoce morza są nie tylko źródłem cennych dla płodności kwasów omega-3, ale także jodu. Dieta bazująca na pokarmach roślinnych i owocach morza jest również korzystnie alkalizująca i tym samym przeciwzapalna, w przeciwieństwie do żywności prozapalnej, do której zalicza się rafinowane węglowodany i cukry, nadmiar tłuszczów i białka zwierzęcego (mięso czerwone, odtłuszczone mleko), margaryn i żywności przetworzonej.
Czerwone mięso i produkty mleczne zawierają kwas arachidonowy, który organizm może wykorzystać do wytwarzania zapalnych eikozanoidów, dlatego takich pokarmów należy unikać. Cechą charakterystyczną diety śródziemnomorskiej jest wysoka zawartość antyoksydantów, które chronią wszystkie komórki, także komórki jajowe i plemniki, przed uszkodzeniem przez wolne rodniki.
Do antyoksydantów zalicza się: beta-karoten, selen, cynk, witaminę C i E. Najwięcej antyoksydantów znajduje się w owocach i warzywach o jaskrawych kolorach i wyraźnym, ostrym, a nawet cierpkim smaku, takich jak: jagody, cytrusy, maliny, szpinak, papryka, awokado, buraki, czosnek, chrzan, kapusta itp. Takie rośliny jak szparagi czy arbuz są bogate w glutation, również będący antyoksydantem o pozytywnym wpływie na jakość komórek rozrodczych.
Rośliny o barwie pomarańczowej, takie jak marchew czy dynia, zawierają beta-karoten, który może nawet zapobiegać wczesnym poronieniom; jest on skoncentrowany w ciałku żółtym jajnika, które produkuje niezbędny do utrzymania ciąży progesteron. Beta-karoten może również poprawić ruchliwość plemników.
Źródłem cynku są pestki dyni, nasiona słonecznika, kasza gryczana, rośliny strączkowe, migdały, czosnek, cebula, podroby. Orzechy brazylijskie są szczególnie cenne dla wspomagania płodności dzięki wysokiemu stężeniu selenu. Z kolei inne orzechy i nasiona, a także warzywa, w tym kapusta i szpinak, są doskonałym źródłem witaminy E, w którą obfituje płyn otaczający pęcherzyk jajowy w jajniku, tworząc tym samym dla komórki jajowej barierę ochronną przed wolnymi rodnikami.
Witamina C znajduje się w dużych ilościach w pęcherzyku jajnikowym i wpływa na produkcję progesteronu. Dobrym jej źródłem są warzywa i owoce, zwłaszcza cytrusowe. Do innych składników odżywczych, które mają szczególne znaczenie dla poprawy płodności, należą kwas foliowy i witamina D3. Dobrym źródłem kwasu foliowego są zielone warzywa liściaste (szpinak), owoce i rośliny kapustne.
Witamina D3 odgrywa ważną rolę w płodności kobiet i mężczyzn. Jej receptory znaleziono w endometrium macicy. Doskonałym źródłem witaminy D są tłuste ryby (łosoś, tran).Badanie wykonane w Hiszpanii potwierdziło skuteczność diety śródziemnomorskiej - wykazano, że u 44 % kobiet stosujących się do jej zasad ryzyko niepłodności było niższe (Toledoet al. 2011).
Dieta śródziemnomorska wpływa korzystnie także na płodność u mężczyzn, sprzyja poprawie parametrów nasienia, morfologii, koncentracji i ruchliwości plemników.
Wśród ziół, które są szczególnie zalecane osobom z problemami związanymi z płodnością, wymienia się niepokalanka mnisiego (łac. Vitex agnus). Roślina ta za pośrednictwem podwzgórza i przysadki mózgowej hamuje produkcję prolaktyny, przywraca równowagę między progesteronem i estrogenami.
Oznacza to, że niepokalanek reguluje cykl menstruacyjny i stymuluje owulację, dlatego może być stosowany w przypadku braku miesiączek, przy zbyt częstych, obfitych i bolesnych miesiączkach, a także jako środek łagodzący objawy menopauzy i zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Niepokalanek może również podnosić płodność u mężczyzn przez zwiększenie produkcji testosteronu i poprawę jakości nasienia (Seidlova--Wuttke i Wuttke 2017).
***
Zobacz również
Naturalne odgrzybiacze. Dzięki nim oczyścisz organizm
E jak Eliksir. Zastrzyk młodości i witalności
Jesteś po 40-tce? Te nawyki pomogą ci zachować młodość i doskonałą formę
