Czy stare przedmioty z PRL to nowa żyła złota? Ekspert ujawnia, które osiągają zawrotne ceny
W ostatnich latach moda na przedmioty z PRL-u rozkręciła się na dobre. Coraz więcej osób zagląda na strychy i do piwnic, licząc, że znajdą tam prawdziwe skarby warte fortunę. Ale czy rzeczywiście tak jest? O opinię poprosiłam najlepsze ekspertów z Muzeum Życia w PRL w Warszawie. Instytucji, która o tamtych czasach wie wszystko!
Spis treści:
Moda na PRL - skąd to zainteresowanie?
PRL to epoka pełna kontrastów - z jednej strony odbudowa kraju po wojnie i społeczny entuzjazm, z drugiej - wszechobecna propaganda sukcesu i represje Służb Bezpieczeństwa.
Codzienne życie Polaków było pełne ograniczeń, wynikających z niewydolnej gospodarki, ale to właśnie wtedy narodziła się legendarna kreatywność i zaradność.
Nostalgia za minionymi dekadami sprawia, że wiele osób z sentymentem wspomina czasy Polski Ludowej.
Oryginalne przedmioty z tego okresu stały się modne zarówno wśród kolekcjonerów, jak i miłośników stylu vintage. Fotele "liski", kredensy, kryształowe wazony czy stare plakaty reklamowe, to obecnie hity na aukcjach internetowych.
Media regularnie donoszą o rzekomo ogromnych kwotach, jakie osiągają te przedmioty, ale czy faktycznie są one warte fortunę?
Aby dowiedzieć się, jak jest naprawdę, zwróciłam się do eksperta: Jacka Pilachowskiego, menedżera Muzeum Życia w PRL w Warszawie. To miejsce, które nie tylko przenosi w czasie, ale przede wszystkim edukuje, pozwalając odkryć realia minionej epoki w ciekawy i angażujący sposób.
Muzeum Życia w PRL i jego ciekawa historia
Muzeum Życia w PRL powstało z inicjatywy Marty i Rafała Patlów, którzy zauważyli brak miejsca poświęconego epoce PRL. Początkowo muzeum mieściło się w garażu w warszawskiej Soho Factory, gdzie zaaranżowano typowe mieszkanie z tamtych lat. W 2013 roku ekspozycja przeniosła się do fabryki PZO na Pradze. W 2014 roku powstało Muzeum Czar PRL, które finalnie przeniesiono w 2018 roku do centrum Warszawy.
Muzeum oferuje interaktywną podróż w czasie, prezentując oryginalne przedmioty, zaaranżowane mieszkanie i życie codzienne w PRL. Zwiedzający mogą uczestniczyć w grze muzealnej "Czar PRL", warsztatach, lekcjach historycznych oraz wydarzeniach tematycznych. To idealne miejsce dla osób chcących poznać historię PRL w Polsce.
Celem Muzeum jest pokazanie codzienności czasów PRL. Prezentowane na wystawie wnętrza i przedmioty składają się na opowieść o tym, w jaki sposób polityka "władzy ludowej" wpływała na codzienne życie dotkniętych skutkami jej działań obywateli.
Mały Fiat, adapter Bambino, pralka Frania - to tylko niektóre symbole PRL, które można zobaczyć na wystawie.
Darowizny do muzeum: sentyment czy nieświadomość wartości?
Jak przyznaje Jacek Pilachowski, muzeum regularnie otrzymuje propozycje darowizn od osób chcących przekazać przedmioty po swoich bliskich. Motywacją jest często chęć ocalenia ich od zapomnienia, a nie świadomość potencjalnej wartości materialnej.
Najczęściej mamy do czynienia z wolą darowego oddania, "żeby się nie zmarnowało", żeby nie wyrzucać"... Z sentymentu, a nie dla zarobku.
Wśród rzeczy przekazywanych dla muzeum znajdują się zazwyczaj odznaczenia, szkło, kryształy, opakowania, a nawet meble. Wśród przedmiotów, które otrzymało muzeum zdarzały się takie, które miały większą wartość, np. szklana, kolorowa ryba, byfyj (śl. "kredens"), fotele "liski".
Czasem muzeum otrzymuje niezwykle oryginalne przedmioty:
Ciekawostką jest niedawno otrzymana kolekcja papierków po pomarańczach importowanych do Polski - prawdziwa kapsuła czasu.
Zaskakujące jest to, że są ludzie, którzy zbierają takie rzeczy - wydawać by się mogło, zwykłe śmieci. Czasem wśród takich przedmiotów zdarzają się jednak skarby o realnej wartości kolekcjonerskiej.
Co jest naprawdę cenne?
Zdaniem eksperta, na aukcjach kolekcjonerskich największą wartość mają unikalne monety z czasów PRL, które mogą osiągać ceny nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Nie możemy też zapominać o zabytkowych samochodach z epoki, które - w zależności od stanu - mogą kosztować od kilkunastu do kilkuset tysięcy złotych.
Cenne są także meble, ale pod warunkiem, że są dobrze zachowane lub po profesjonalnej renowacji. Popularne modele, takie jak fotele "liski" czy klasyczne byfyje (duże kredensy kuchenne), mogą kosztować od kilkuset do kilku tysięcy złotych.
Niezwykle wartościowe są przedmioty z ceramiki, szczególnie te zaprojektowane przez znanych designerów. Często były to limitowane serie lub projekty artystów współpracujących z hutami szkła.
Obecnie ich ceny sięgają kilku - kilkunastu tysięcy złotych.
W PRL-u działało wielu utalentowanych projektantów ceramiki. Najbardziej znani byli:
- Lubomir Tomaszewski - jeden z najważniejszych projektantów Instytutu Wzornictwa Przemysłowego (IWP), twórca słynnych rzeźbiarskich figurek ludzi i zwierząt oraz nowoczesnych serwisów kawowych
- Mieczysław Naruszewicz - specjalizował się w nowoczesnych, stylizowanych figurkach zwierząt, które stały się ikoną polskiego designu lat 50. i 60.
- Henryk Jędrasiak - zasłynął z projektów smukłych, eleganckich figurek kotów, panter i innych zwierząt, cenionych za unikalny styl i ekspresję.
Wśród bardziej cenionych artystów należy wyróżnić także osoby takie jak:
- Hanna Orthwein - współtwórczyni figuratywnej ceramiki z Ćmielowa, jej styl charakteryzował się elegancją i dynamiką form.
- Wincenty Potacki - projektant serwisów porcelanowych, znany z klasycznych i eleganckich wzorów.
- Kazimierz Kowalski - związany z Ćmielowem, projektował stylowe serwisy kawowe i obiadowe.
- Janina Bany-Kozłowska - tworzyła w Zakładach Porcelany i Porcelitu w Chodzieży, jej najbardziej znane projekty to serwisy kawowe i obiadowe, np. kultowy serwis "Dorota"
- Bogdan Wendorf - projektant unikatowej ceramiki użytkowej i dekoracyjnej w stylu art deco
Jak się okazuje, nie tylko meble i bibeloty cenią kolekcjonerzy. Swoich amatorów ma też np. sprzęt fotograficzny.
W czasach PRL produkowano wiele aparatów fotograficznych, które były popularne zarówno wśród amatorów, jak i bardziej zaawansowanych fotografów. Najbardziej znane były urządzenia Ami - była to seria prostych aparatów produkowanych przez Warszawskie Zakłady Fotooptyczne (WZFO) od końca lat 50.
Inne znane aparaty z PRL:
- Druh - podobny do Ami, plastikowy aparat dla początkujących, produkowany przez Łódzkie Zakłady Kinotechniczne.
- Alfa - kolejna konstrukcja WZFO, charakteryzująca się lekką budową i minimalistycznym designem.
- Start - średnioformatowy aparat dwuobiektywowy, bardziej zaawansowany, produkowany przez PZO (Polskie Zakłady Optyczne).
- Kijew (Kiev) - aparaty produkowane w ZSRR, ale popularne także w Polsce, wzorowane na niemieckich Contaxach.
- Zenit - radziecki aparat lustrzany, bardzo popularny wśród polskich użytkowników.
Czy na słowo Atari lub Commodore przypominają ci się lata dzieciństwa? Te firmy produkujące komputery domowe i konsole do gier stały się ikonami lat 80. W czasach PRL-u ich sprzęt był marzeniem wielu graczy i pasjonatów komputerów. Choć oficjalnie trudno było je dostać, były sprowadzane z Zachodu lub kupowane na giełdach komputerowych
Obecnie na portalach aukcyjnych jest bardzo dużo różnych modeli zarówno Atari, jak i Commodore. W sprzedaży znajdziemy także sporo gier. Ich ceny są bardzo różne, ale zwłaszcza rzadko spotykane gry są cenione przez kolekcjonerów.
Reasumując, zasada jest prosta:
Generalnie rzeczy warte są po prostu tyle, ile ktoś jest skłonny za nie zapłacić.
Zobacz także: Jak dobrze znasz kultowe dania z PRL-u?
Najcenniejsze eksponaty Muzeum Życia w PRL
W zbiorach muzeum znajdują się przedmioty, które mogą osiągać naprawdę wysokie ceny. Wśród nich są:
- Budka telefoniczna - może być warta nawet kilkanaście tysięcy złotych,
- Saturator do wody sodowej - rzadko spotykany, również wyceniany na kilka lub kilkanaście tysięcy złotych,
- Ekspres do kawy z PRL - może kosztować nawet do 1000zł
- Plakaty propagandowe i reklamowe - niektóre z nich osiągają ceny nawet 3000 zł,
- Opakowania po zapałkach i innych produktach z epoki - drobne, ale cenne pamiątki dla kolekcjonerów.
Czy warto sprzedać swoje pamiątki?
Jeśli masz w domu stare przedmioty z PRL, warto sprawdzić ich wartość na aukcjach internetowych lub skonsultować się z ekspertem.
Jednak pamiętaj, że cena zależy od popytu. Czasem rzeczy, które wydają się cenne, nie mają dużej wartości rynkowej, a te niepozorne mogą być poszukiwane przez kolekcjonerów.
Jacek Pilachowski z Muzeum Życia w PRL podkreśla:
Tak naprawdę wszystko może mieć jakąś wartość, mniejszą lub większą, ale to, czy uzyskamy pożądaną cenę, zależy wyłącznie od kupujących
Nie każdy przedmiot z PRL jest wart fortunę, ale niektóre rzeczy rzeczywiście mogą osiągać wysokie ceny. Jeśli masz w domu stare meble, monety, plakaty czy ceramikę - warto sprawdzić ich wartość, zanim zdecydujesz się je wyrzucić. Jeżeli zdecydujesz się na renowację - na pewno zyskają dużo na wartości.
Muzeum Życia w PRL to idealne miejsce, by przenieść się w czasie i zobaczyć kawałek historii na własne oczy, ale także zapytać ekspertów o wartość znalezionych na strychu przedmiotów. Znajdziesz je na ul. Pięknej 28/34, na Placu Konstytucji w Warszawie.
Źródła: https://mzprl.pl/
