Fazy alkoholizmu. Po tym rozpoznasz nadchodzące uzależnienie
Choroba alkoholowa nie ujawnia się nagle. Rozwija się przez pewien okres, powoli przybierając na sile. Pierwsze objawy uzależnienia często są niemal niezauważalne. Pacjenci bagatelizują je i - nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji - wciąż sięgają po wysokoprocentowe trunki. To może doprowadzić do zguby. Terapeuci podkreślają, że chorobę alkoholową najłatwiej jest zatrzymać, na wczesnym etapie. Jak rozpoznać pierwszą fazę uzależnienia?
Czy w Polsce mamy problem z piciem?
Imieniny, chrzciny, wesela, poprawiny, wszelkie rocznice - w Polsce okazji do picia alkoholu jest wiele. Właściwie każde przyjęcie zakrapiane jest wysokoprocentowymi trunkami. Czy Polacy rzeczywiście piją dużo? Według szacunków WHO na świecie aż 237 mln mężczyzn i 46 mln kobiet cierpi na zaburzenia związane z używaniem alkoholu. Problem wyraźny jest zwłaszcza w Europie i Ameryce Północnej. Zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu są znacznie częstsze w krajach rozwiniętych.
Według statystyk przeciętny mieszkaniec kraju należącego do Unii Europejskiej wypija rocznie aż 11,3 litra czystego alkoholu (informacje dostępne w raporcie Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Ile piją Polacy? Zgodnie z przytoczonym raportem w naszym kraju średnie spożycie czystego alkoholu jest nieznacznie wyższe od średniej. Na jednego Polaka przypada bowiem średnio 11,7 litra czystego alkoholu rocznie. Pijemy więc dużo.
Jak rozpoznać chorobę alkoholową? Uzależnienie ma etapy...
Osoba uzależniona od alkoholu pozornie może dobrze funkcjonować w społeczeństwie. Nie zawsze jest to człowiek, który nie radzi sobie z codziennością, nie pracuje i spędza całe dnie w barach. Choroba alkoholowa ma różne nasilenia. Jeśli zostanie zauważona na wczesnym etapie, szansa na zatrzymanie rozwoju uzależnienia jest bardzo duża. Jak rozpoznać problem?
Amerykański lekarz Elvin Morton Jellinek na podstawie obserwacji i własnych doświadczeń postanowił podzielić chorobę alkoholową na etapy. Wyróżnił objawy ostrzegawcze. Ich występowanie powinno wzbudzić niepokój - zarówno osoby zainteresowanej, jak i jej bliskich.
Pierwsza faza alkoholizmu: faza prealkoholowa
Pierwsza faza choroby alkoholowej, zgodnie z klasyfikacją Jellinka nazywana jest fazą prealkoholową lub wstępną. To etap, który może trwać bardzo długo - nawet kilka lat. Daje subtelne sygnały, które zazwyczaj nie są zauważane ani przez osobę pijącą, ani jej otoczenie.
Osoba w pierwszej fazie uzależnienia od alkoholu zauważa, że picie poprawia jej nastrój i sprzyja rozluźnieniu. Zaczyna więc utożsamiać alkohol z przyjemnością i traktować go jako czynnik niezbędny do dobrej zabawy. Na tym etapie rośnie fascynacja alkoholem. Osoba uzależniona sięga po trunki coraz częściej - zawsze tłumacząc libację wyjątkową okazją.
Co ważne, osoby znajdujące się w pierwszej fazie rzadko upijają się do nieprzytomności. Zazwyczaj kontrolują swój stan - zależy im jedynie na poczuciu błogości.
Druga faza alkoholizmu: ostrzegawcza
Faza ostrzegawcza nazywana jest także fazą zwiastunkową. Osoby, które znajdują się na tym etapie uzależnienia szukają okazji do picia. Chętnie sięgają także po alkohol, gdy są same. Podczas imprez i spotkań z przyjaciółmi nie wiedzą, kiedy przestać - zazwyczaj więc upijają się do nieprzytomności.
Charakterystyczne dla tej fazy uzależnienia są pierwsze tzw. palimpsesty, a wiec zaniki pamięci, które potocznie określa się "urwaniem filmu". Niepokojące sygnały to także:
- zachęcanie innych do picia, inicjowanie szybkiego picia,
- duża zmiana zachowania pod wpływem alkoholu,
- wyrzuty sumienia, pojawiające się po tzw. palimpsestach.
Osoba, która znajduje się w drugiej fazie uzależnienia najczęściej racjonalizuje swoje zachowanie. Za wszelką cenę chce przekonać samego siebie, że alkohol nie jest niczym złym. Nierzadko chowa także pełne butelki w trudnodostępnych miejscach "na czarną godzinę". Wówczas nieoceniona jest pomoc bliskich.
Trzecia faza alkoholizmu: krytyczna
Faza krytyczna nazywana jest także fazą ostrą. Zazwyczaj na tym etapie pacjent przestaje radzić sobie z codziennymi obowiązkami - zaniedbuje rodzinę, przyjaciół, pracę. Uzależnienie staje się widoczne dla ludzi z jego otoczenia - współpracowników, sąsiadów.
W trzeciej fazie uzależnienia od alkoholu zazwyczaj pojawiają się już fizyczne symptomy choroby. Występuje tzw. "głód alkoholowy", a więc:
- rozdrażnienie,
- zaburzenia koncentracji i uwagi,
- poczucie osłabienia i braku energii,
- chwiejność nastroju.
Osoba zmagająca się z chorobą zaczyna odczuwać niepokoje i lęki. Najczęściej "zapija je" mocnymi trunkami, jednocześnie potęgując problem. Nie reaguje na upomnienia i troskę otoczenia. Zaczyna stanowić zagrożenie - staje się agresywna, nieprzewidywalna.
Czwarta faza alkoholizmu: przewlekła
Czwarta faza choroby alkoholowej, nazywana wymiennie fazą przewleką lub chroniczną jest ostatnim stadium. Osoba uzależniona spożywa alkohol właściwie nieustannie, doprowadzając do wyczerpania organizmu.
Próby odstawienia alkoholu kończą się zazwyczaj nasilonymi objawami zespołu abstynencyjnego. Należą do nich:
- drżenie mięśni,
- bóle mięśni,
- wzmożoną potliwość,
- nudności,
- przyspieszoną akcję serca,
- niepokój,
- nadwrażliwość na dźwięki,
- nadwrażliwość na światło,
Chory na tym etapie zrobi wszystko, by zaspokoić głód alkoholowy. Zdolny jest do kradzieży oraz agresji. Występuje u niego obniżenie funkcji intelektualnych. Nieleczona choroba alkoholowa prowadzi do stopniowego obumierania organizmu.
***
Zobacz również:
Alkoholiczki. Jak piją kobiety uzależnione od alkoholu?
Fakty i mity. Jak wątroba reaguje na alkohol?
Dlaczego po alkoholu kobiety wydają się ładniejsze?
