Gryzienie ołówków chroni przed parkinsonem i alzheimerem? Naukowcy zaskoczeni

Najnowsze badania zespołu koreańskich naukowców (S. Kim, J-H. Kim, H. Lee, S.H. Jang, R. Noeske, Ch. Choi, Y. Chang, Y-H. Choi, "Effect of chewing hard material on boosting brain antioxidant levels and enhancing cognitive function") opublikowane w czasopiśmie "Frontiers in Systems Neuroscience" dowodzą, że gryzienie i rzucie twardych materiałów podnosi poziom antyoksydantów w mózgu, co z kolei przyczynia się do poprawy funkcji poznawczych.

Nie jest to pierwsze badanie, które dowodzi, że ruchy szczęki takie jak rzucie czy gryzienie przyczyniają się do poprawy funkcjonowania mózgu. Już wcześniej japońscy naukowcy udowodnili, że żucie gumy zwiększa przepływ krwi do mózgu, który jest lepiej natleniony, co przyczynia się do wzrostu jego wydajności. Poprawa funkcji poznawczych wiązała się również ze zmianami metabolicznymi w mózgu - koreańscy naukowcy postanowili sprawdzić, co je wywołuje.

Zobacz również: Przypadkiem odkryli lek na raka. Wcześniej leczył malarię

Badania prowadzone w różnych ośrodkach na całym świecie wykazały, że stres oksydacyjny niszczy nasz mózg, dlatego Koreańczycy założyli, że lepsza pamięć czy szybsze kojarzenie faktów może być wynikiem procesu odwrotnego, czyli powstawania (lub dostarczania) do mózgu antyoksydantów. 

W wyniku niektórych procesów metabolicznych w naszym organizmie powstają reaktywne formy tlenu - nazywane też wolnymi rodnikami. W pewnych sytuacjach takie "odpadki metabolizmu" mogą być przydatne, wykorzystuje je na przykład nasz system immunologiczny. Jednak w dużym stężeniu wolne rodniki działają niczym toksyna, uszkadzają funkcje i komórki naszego ciała. Stres oksydacyjny wiązany jest z powstawaniem takich chorób jak parkinson, alzheimer, miażdżyca czy nawet nowotwory.

Stres oksydacyjny może uszkadzać mózg, jednak nasz organizm nie jest zupełnie bezbronny w starciu z wolnymi rodnikami. Dzięki antyoksydantom może on skutecznie zniwelować ich negatywne działanie. Jednym ze strażników komórek naszego mózgu, który chroni neurony przed reaktywnymi formami tlenu, jest przeciwutleniacz — glutation (GHS). Naukowcy z Korei postanowili sprawdzić, jaka jest zależność pomiędzy poziomem glutationu w mózgu a żuciem i gryzieniem.

Naukowcy zrekrutowali 52 zdrowych studentów i podzielili ich na dwie grupy. 27 osób poproszono o żucie gumy, a 25 o gryzienie drewnianych szpatułek używanych przez lekarzy podczas oględzin gardła.

Naukowcy prosili badanych o wykonanie testu funkcji poznawczych, następnie studenci żuli przypisany im przedmiot przez 5 minut, a w trakcie czynności przednia część kory zakrętu obręczy poddawana była spektroskopii rezonansu magnetycznego, dzięki czemu mierzono stężenie glutationu w mózgu. Następnie studentów poproszono o ponowne wykonanie testu funkcji poznawczych.

Wyniki badań pokazały znaczący wzrost stężenia GHS w przedniej części kory zakrętu obręczy, czyli w obszarze odpowiedzialnym za pamięć, koncentrację, analizę informacji, czytanie ze zrozumieniem i inne funkcje kognitywne. Naukowcy odkryli też, że gryzienie drewna podnosiło poziom glutationu znacznie wyżej, niż żucie gumy. Mało tego, osoby, które gryzły drewno, wypadały lepiej w testach funkcji poznawczych kończących eksperyment.

Naukowcy zdają sobie sprawę, że próba wykorzystana w eksperymencie była niewielka, toteż w dalszych badaniach planują zwiększyć liczbę uczestników, zwrócić uwagę na ich cechy demograficzne (płeć, wiek, itp.) oraz sprawdzić stężenie glutationu w mózgu podczas gryzienia twardych przedmiotów wykonanych z innych materiałów niż drewno. Dotychczasowe badania nie dały także odpowiedzi na pytanie jak to się dzieje, że żucie gumy czy drewna podnosi stężenie GHS. Według naukowców może to mieć związek z większym przepyłwem krwi w mózgu.

Zobacz również: Starzenie pod lupą naukowców. Czy da się młodnieć na poziomie komórkowym?

To pierwszy raz, gdy w badaniu wykazano związek pomiędzy żuciem i gryzieniem a wzrostem stężenia glutationu. Jest to o tyle ważne, że choć GHS może uchronić mózg przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Alzheimera, to jak do tej pory nie istnieje żaden lek, który pozwoliłby na podniesienie poziomu tego przeciwutleniacza w naszych mózgach.

"Mózg jest szczególnie podatny na stres oksydacyjny. Dlatego też odkrycie, że gryzienie twardych materiałów zwiększa stężenie GSH, jest intrygujące i znaczące, ponieważ sugeruje, że żucie może pomóc chronić mózg przed stresem oksydacyjnym. Na podstawie tych wyników postawiliśmy hipotezę, że wzrost GSH, przeciwutleniacza mózgowego, poprzez żucie twardych materiałów może skutecznie usuwać reaktywne formy tlenu w mózgu, a tym samym stymulować komórki mózgowe do poprawy funkcji poznawczych mózgu" - napisali badacze w swojej pracy "Effect of chewing hard material on boosting brain antioxidant levels and enhancing cognitive function" ("Wpływ żucia twardych materiałów na zwiększenie poziomu przeciwutleniaczy w mózgu i poprawę funkcji poznawczych").

Wniosek płynący z badania jest jeden: nauczycielki i rodzice, którzy awanturują się o pogryzione ołówki i kredki w piórnikach swoich podopiecznych - nie mają racji. Gryzienie drewna ułatwia zapamiętywanie, przetwarzania i analizowanie informacji, poprawia też koncentrację. Jeśli chcemy poprawić funkcjonowanie poznawcze mózgu i bronić go przed Alzheimerem to warto rozważyć gryzienie drewnianych patyczków, czy ołówków, których nie pokrywa farba. Trzeba pamiętać, że ta metoda niesie ze sobą pewne ryzyko — jej stosowanie może zakończyć się wyciąganiem drzazg z języka.

Źródła:

• S. Kim, J-H. Kim, H. Lee, S.H. Jang, R. Noeske, Ch. Choi, Y. Chang, Y-H. Choi, "Effect of chewing hard material on boosting brain antioxidant levels and enhancing cognitive function", [w:] "Frontiers in Systems Neuroscience".
• K. Sakamoto, H. Nakata, Y. Honda, R. Kakigi, "The effect of mastication on human motor preparation processing: A study with CNV and MRCP", [w:] "Neuroscience Research".
• A. Karpińska, G. Gromadzka, "Stres oksydacyjny i naturalne mechanizmy antyoksydacyjne: rola w neurodegeneracji. Od mechanizmów molekularnych do strategii terapeutycznych", [w:] "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej".

Zobacz również: Naukowcy ostrzegają przed dłubaniem w nosie. Konsekwencje mogą być bardzo poważne