Moje pierwsze samobójstwo

W jakim stopniu jest nim sam autor, wie do końca tylko Jerzy Pilch. Lecz nie ma wątpliwości, że nowa proza laureata Nike to zaskakująca kreacja autobiograficzna. Miłośnicy Pilcha znajdą tu oczywiście szalone uwielbienie dla damskich wdzięków, osobliwe przygody czy mniej lub bardziej skryte popijanie. Natychmiast rozpoznają charakterystyczny, błyskotliwy, słodko-kwaśny styl, pozwalający śmiać się w głos z Anki Chow Chow czy "początkującej piosenkarki w jaszczurczozielonej sukni". A jednak pobrzmiewa w nim coś nowego: to Pilch nostalgiczny, a nawet poetycki, odwołujący się do rodzinnych wspomnień, które pod jego piórem tajemniczo odrywają się od ziemi.

"Inna parafia" to bowiem jego rodzinna Wisła i okolice: miejsce, w którym panują "luterskie zasady", straszą "luterskie zmory", ba, nawet stringi są "luterskie"! To Babka Pechowa, "tancerka Pana Boga", a zarazem "wirtuozka kunsztu mycia i ubierania trupów", jej drugi mąż, Dziadek Pech, próbujący bez powodzenia tak ustawić pięć zegarów, by dzwoniły jednocześnie czy majster Sztwiertnia, twórca cud-stolika do gry w szachy... To wreszcie dom, rodzice i dawni przyjaciele "ewangelickiego narratora wszechwiedzącego": matka, ojciec, pracujący nad machiną samoczynnie zraszającą kwietniki balkonowe, niezwykle zdolny kolega Janek, któremu potem jakoś się nie powiodło...

- Powieść mniej jak powieść, a tom opowiadań więcej jak tom opowiadań? - pyta Najpiękniejsza Kobieta Świata. Bohatera to złości, a potem zastanawia się, czy aby faktycznie nie został odkryty jego sekret warsztatowy. Bo nowe opowiadania Pilcha z postaciami z przeszłości, które nikną, by powrócić, powiązane pajęczyną miłości i protestu, zachwytu, zdziwienia i bezradności, należy traktować jako jedną całość. "Na frazę, że jest tak strasznie, że aż śmiesznie, byłem zbyt niewinny i zbyt młody" - pisze Pilch, spoglądając wstecz z perspektywy pięćdziesięcioparolatka.

Pękamy ze śmiechu, czytając o kuchennej awanturze rodziców narratora, w której matka wylewa na ojca zupę grzybową, a on w nią rzuca słoikiem z kompotem. Chichoczemy na myśl, że "szkła kontaktowe prowadzą do eksterminacji okularnic". Uśmiechamy się przy opowieści o "znakach" dawanych Babce w postaci stukania w kuchenne okno... W pewnym momencie - kiedy? - ten uśmiech zamiera. W ostatnim zdaniu zbioru bohater zwraca się do wyłuskanej nagle z pamięci, swej największej miłości: "Aria! Aria! Aria! Gdzie jest nasze życie?".

Książka ukaże się w serii Nowa Proza Polska.

Jerzy Pilch

Ur. w 1952 r. w Wiśle, prozaik, dramaturg, felietonista, scenarzysta filmowy. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początki popularności przyniosły mu teksty czytane w czasie stanu wojennego na spotkaniach NaGłosu mówionego. Do 1999 r. w "Tygodniku Powszechnym", potem w "Polityce". Obecnie stały felietonista "Dziennika". Napisał scenariusz do filmu "Żółty szalik". Wg jego powieści Jerzy Stuhr nakręcił "Spis cudzołożnic". Monodram z "Monolog z lisiej jamy" brawurowo wykonał dla telewizji Bogusław Linda, a powieści "Tysiąc spokojnych miast" i "Inne rozkosze" miały teatralne adaptacje, podobnie jak "Narty Ojca Świętego" - napisane specjalnie dla Teatru Narodowego. W 1989 r. otrzymał prestiżową Nagrodę Fundacji im. Kościelskich za tom "Wyznania twórcy pokątnej literatury erotycznej", zaś dziewięć lat później Paszport "Polityki". Był czterokrotnie nominowany do nagrody Nike i otrzymał ją w roku 2001 za powieść "Pod Mocnym Aniołem". Powieści Pilcha zostały przełożone na 11 języków.

"Moje pierwsze samobójstwo", Jerzy Pilch. Premiera: listopad 2006. Wydawnictwo Świat Książki.