Największe militarne podziemia w Europie czekają na turystów

"Elementem wzbudzającym do dziś podziw jest system podziemnych korytarzy o łącznej długości 32 km. W jego skład wchodzą między innymi podziemne dworce kolejowe oraz podziemne magazyny zaopatrzenia" - powiedział Bartosz Stański z Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie.

Podziemia są także atrakcją przyrodniczą. W ich obrębie funkcjonuje największy w Europie rezerwat nietoperzy będący zimową kryjówką dla ponad 35 tys. tych skrzydlatych ssaków.

Wycieczki, które znajdują się w ofercie Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie obejmują dwa warianty tras. Od roku ubiegłego turyści mogą podziwiać odnowiony Panzerwerk 717 - ciężki schron bojowy. Trasa krótka trwa do 1,5 godziny natomiast pokonanie długiej zajmuje do 2,5 godziny, podczas których zwiedzający przechodzą do podziemnego dworca kolejowego, na którym zobaczyć można kolejkę wąskotorową.

Od kwietnia do końca sierpnia dostępne są także trasy ekstremalne gwarantujące nawet do ośmiu godzin podziemnych wędrówek, gdzie przemierzając korytarze w wielu miejscach można czuć się jakby było się w jaskini. Zwiedzenie podziemnych korytarzy jest możliwe tylko pod opieką przewodników, gdyż kryją one wiele niebezpiecznych niespodzianek.

Turystom oferowane są także przejażdżki pojazdami militarnymi, a dla miłośników jednośladów wśród umocnień nadziemnych wytyczono malownicze szlaki rowerowe. Teren muzeum to także plenerowa wystawa, gdzie obok broni z okresu II wojny światowej można zobaczyć w pełnej krasie stanowisko bojowe Tobruk, które pozyskano w trakcie budowy drogi ekspresowej S3 z Międzyrzecza do Gorzowa Wielkopolskiego. To jednoosobowy bunkier z żelbetonu.

Muzeum w Pniewie znajduje się pomiędzy Międzyrzeczem a Świebodzinem ok. 2 km. od dawnej drogi krajowej nr 3. Międzyrzecki Rejon Umocniony (Festungsfront Oder-Warthe Bogen) to potężne fortyfikacje, powstałe w latach 30. XX w. na pograniczu niemiecko-polskim. Położone w łuku Odry i Warty, rozciąga się na odcinku około 100 km. Najważniejszym elementem fortyfikacji jest system podziemnych tuneli wybudowanych w okolicach Międzyrzecza, o łącznej długości przekraczającej 30 km.

Budowa schronów bojowych MRU na odcinku północnym i południowym ruszyła w lecie 1936 r. Z końcem 1937 r. uszczegółowiony został tzw. Plan Zielony zakładający rozpoczęcie działań wojennych Niemiec na wschodzie. Hitler, zdając sobie sprawę, że kierunek francuski z zaczepnego zmienił się na obronny, wiosną 1938 r. wydał rozkaz wzmocnienia fortyfikacji zachodnich, a już latem 1938 r. postanowił przerwać budowę MRU.

Argumentem Hitlera był fakt, że do walki w kierunku wschodnim potrzebne mu będą dywizje pancerne, a nie bunkry. Ostatecznie do wybuchu wojny Niemcy, na całej około stukilometrowej linii MRU, zdążyli wybudować 106 bunkrów, w tym 21 połączono wspólną siecią podziemnych tuneli o łącznej długości ponad 30 kilometrów i głębokości do 40 metrów, co stanowiło zaledwie jedną trzecią pierwotnego planu.

W okresie wojennym MRU wykorzystywany był, jako podziemne fabryki. Firma Daimler Benz produkowała tam części do silników samolotowych. Fortyfikacje MRU zostały zdobyte przez wojska radzieckie na przełomie stycznia i lutego 1945 roku. Rosjanie zajęli całą potężną linię fortyfikacyjną niezwykle szybko, bo zaledwie w ciągu trzech dni. Stało się tak, gdyż Niemcy nie obsadzili bunkrów dostateczną liczbą wyszkolonych żołnierzy.

Obecnie część fortyfikacji jest administrowana przez samorządowe Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie, przy którym zorganizowana jest całoroczna trasa turystyczna. Pogoda nie ma żadnego wpływu na jej dostępność i warunki zwiedzania. W obiekcie, bez znaczenia na porę roku, panuje podobna temperatura i wilgotność. Obiekty MRU są wpisane do rejestru zabytków.