Niegrzeczny chłopiec polskiej mody
- Uważaj, bo się doigrasz – miała powiedzieć mu żona, gdy oznajmił, że stara się o posadę w Modzie Polskiej. Kary za brawurę nie było. Była za to oszałamiająca kariera i nieformalny tytuł „Największego Projektanta PRL”. O życiu i twórczości jednej z najważniejszych postaci w historii polskiej mody można przeczytać w książce „Antkowiak. Niegrzeczny chłopiec polskiej mody”, która właśnie trafiła do księgarń.
Historyjka o "doigraniu się" to tylko jedna z wielu anegdot, którymi obrósł życiorys Jerzego Antkowiaka. Projektant, który jak sam przyznaje, skłonności do gadulstwa ma równie wielkie co fantazję, w ciągu całego życia opowiedział ich wiele, a nierzadko jedną w kilku wersjach. Próby ich zebrania podjęła się historyczka i dziennikarka Agnieszka Janas, która przez prawie półtora roku analizowała źródła, przeglądała archiwa, oglądała projekty, a przede wszystkim, słuchała samego Antkowiaka. Owocem tych wysiłków jest książka "Antkowiak. Niegrzeczny chłopiec polskiej mody".
Może wydawać się dziwnym, że wydawcy zainteresowali się postacią Jerzego Antkowiaka dopiero teraz. Życiorys projektanta, w którym przeplatają się zagraniczne wyjazdy, znajomości z największymi postaciami świata mody, opowieści o pokonywaniu barier, stawianych przez władze poprzedniego ustroju i anegdoty o prywatnym życiu gwiazd PRL, jest doskonałym materiałem na książkę. Choć wiele z tych historii jest znanych, na potrzeby tej publikacji Jerzy Antkowiak opowiedział je raz jeszcze. W efekcie powstała interesująca całość, w której wypowiedzi bohatera, przeplatają się z tekstem Janas, w którym współautorka nakreśla tło historyczne i wprowadza czytelnika w kontekst opowieści i objaśnia realia PRL.
Janas podkreśla, że zaczynając pracę nad książką, za cel obrała sobie znalezienie prawdziwej wersji wydarzeń, wielokrotnie opowiadanych przez Antkowiaka. - Zaczęło mnie fascynować poszukiwanie źdźbła prawdy w tych słynnych legendach o Jerzym Antkowiaku - opowiada Janas.
- Postanowiłam, że w czasie naszych pierwszych spotkań, będę pytać i słuchać. Nie będę stawiać żadnej tezy, snuć teorii, tylko po prostu posłucham i zobaczę, co z tego wyniknie. I szybko okazało się, że niektóre opowieści i anegdoty zostały albo podkręcone przez Jerzego, albo są wręcz przez niego zagmatwane. Na przykład funkcjonowały dwie czy trzy wersje historii o tym, jak Jerzy poznał swoją żonę. Którą z nich była prawdziwa? Każda. Wystarczyło je tylko chronologicznie ułożyć.
Janas dodaje, że praca nad książką, była dla niej radością nie tylko z zawodowych, ale też z sentymentalnych względów. Sklepy "Mody Polskiej" pamięta z dzieciństwa, jako obowiązkowy punkt na zakupowej mapie miasta. Chociaż, jak opowiada, akurat do nich chodziła z mamą i siostrami nie na zakupy, ale po to, aby popatrzeć.
- Moja mama była rasową elegantką - wspomina Janas. - Jednak niestety - elegantką niezbyt zamożną i na zakupy w Modzie Polskiej, po prostu nie było jej stać. Ja na te cudeńka mogłam sobie pozwolić dopiero jako studentka. Mieszkałam z rodzicami, którzy zapewniali mi utrzymanie, dlatego całe stypendium mogłam wydawać na swoje przyjemności. Do dzisiaj wspominam stanie w kolejce, w listopadzie w marznącej mżawce, po fenomenalne bryczesy ze sztruksu i bluzkę z kimonowymi rękawami. Tak jedno jak i drugie uwielbiałam. I pewnie miałabym je dzisiaj, gdybym wcześniej doszczętnie ich nie znosiła.
"Antkowiak. Niegrzeczny chłopiec polskiej mody" nie jest opowieścią wyłącznie o Modzie Polskiej i życiu projektanta. Życiorys projektanta jest raczej pretekstem do opowiedzenia o świecie mody w poprzedniej epoce. W książce znajdziemy więc historie modelek, opowieści o najbardziej kontrowersyjnych pokazach, o stylu ówczesnych władz oraz o tym jak ekipa Mody Polskiej spędzała czas podczas wyjazdów na zagraniczne tygodnie mody. Autorzy przedstawiają, jak wyglądało tworzenie kolekcji na europejskim poziomie w czasach, gdy sklepów było więcej niż towarów, a każda przywieziona z Zachodu sukienka, bransoletka czy butelka perfum, mogły już stanowić pretekst do podejrzeń o kolaborację z zachodem i szpiegostwo. Wszystko to jest bogato ilustrowane archiwalnymi dokumentami, fotografiami, listami i reprodukcjami rysunków żurnalowych Jerzego Antkowiaka.
"Antkowiak. Niegrzeczny chłopiec polskiej mody" wpisuje się nie tylko w wydawniczą modę na książki biograficzne, ale również w popularne w ciągu ostatnich lat tendencje do "odkrywania PRLu". Tylko w ubiegłym roku ukazały się trzy książki poświęcone modzie tego okresu. Jednak jak podkreśla Janas, każda z nich jest inna i z innej perspektywy opisuje trendy panujące w Polsce Ludowej. I choć wydawałoby się, że temat zaczyna się wyczerpywać, Janas uważa, że wciąż jest wiele nieopisanych faktów, czekających na ponowne "odkrycie".
Jerzy Antkowiak, Agnieszka L. Janas "Niegrzeczny chłopiec polskiej mody"
wyd. Bukowy Las
Premiera: 7 października 2015
