Nie zawsze są wycofani i nieśmiali. Brak pewności siebie pokazują inaczej

Samoocenę można opisać jako ogólną opinię, jaką mamy na swój temat. W pojęciu tym mieści się nasze postrzeganie własnych umiejętności, wartości, a także miejsca w społeczeństwie. Z kolei pewność siebie odnosi się bardziej do wiary w swoje możliwości i przekonanie, że poradzimy sobie w różnych sytuacjach - zarówno zawodowych, jak i prywatnych. Choć terminy te są ze sobą powiązane, nie należy ich utożsamiać. Można mieć niską samoocenę, ale dobrze radzić sobie w niektórych obszarach i odwrotnie.

O ile każdy ma prawo mieć chwile zwątpienia, o tyle ciągły brak pewności siebie może być sygnałem, że czas działać. Znaleźć można wiele poradników na temat budowania pewności siebie, a w niektórych przypadkach warto również udać się do specjalisty. Jakie zachowania i cechy powinny nas zaalarmować? Co świadczy o braku pewności siebie?

Osoby niepewne siebie często unikają nowych zadań i zmian z obawy przed porażką lub oceną innych. Być może nie są zadowolone ze swojej aktualnej sytuacji, jednak przyświeca im myśl: "słabo, ale stabilnie". Wypływanie na nieznane wody napawa je lękiem, że zapewne sobie nie poradzą i spadnie na nie ogrom krytyki. Lepiej więc nie podejmować takiego ryzyka.

Zobacz także: Syndrom oszusta. Kiedy brak wiary w siebie staje się problemem

Niepewność siebie objawia się również brakiem asertywności. Takie osoby nie potrafią odmawiać, choć nie zawsze jest to po ich myśli. Przez obawę przed krytyką i odrzuceniem zgadzają się na coś wbrew sobie lub milczą, gdy powinny zareagować. Problem z wyrażeniem swojej opinii wynika również z braku wiary, że zwyczajnie mogą mieć rację. Ich zdanie wydaje się nie mieć wartości - uważają, że i tak nie wniesie nic do dyskusji.

Często prowadzisz wewnętrzne monologi, które nie należą do najweselszych? "Nie nadaję się do tego", "znowu robię coś źle", "na pewno inni są lepsi ode mnie" - często słyszysz hasła tego typu w głowie? Z pewnością nie świadczą o wysokiej samoocenie.

Niejednokrotnie do nadmiernej samokrytyki dochodzi również zaniżanie własnych osiągnięć. Skupiasz się wyłącznie na niedociągnięciach, nie dostrzegając swoich sukcesów. A jeśli już nawet zauważasz pozytywy, zawsze potrafisz wyjaśnić to przypadkiem, udziałem innych lub szczęśliwym trafem.

Brak pewności siebie prowadzi do nadmiernego analizowania. Strach przed popełnieniem błędu sprawia, że podjęcie jakiejkolwiek decyzji odkładamy na później. Z czasem zaczynamy wręcz gubić się we wszystkich zmiennych, a wybór ostatecznej drogi (niezależnie czy mowa o kolejnych krokach w dziedzinie zawodowej, czy np. większego zakupu) staje się jeszcze bardziej frustrujący i okupiony ciągłym niepokojem.

Osoby z niską samooceną często mierzą swoją wartość, porównując się do innych. Raczej nie zdarza się, aby taka kalkulacja miała wynik na plusie. Zawsze znajdzie się choćby najmniejszy szczegół, przez który będą czuć się gorsze od osób ze swojego otoczenia. Dziedziny, w których dochodzi do porównań, są najróżniejsze. Od wyglądu, poprzez status zawodowy, aż do sytuacji rodzinnej. Jeśli chce się znaleźć dziurę w całym, na pewno pojawi się ona bez większych trudności, jeszcze bardziej podkopując już i tak niską wiarę w siebie.

Zobacz także: Jeden lub wcale, trzech mają szczęściarze. Przyjaźnie są już w zaniku?

Mimo że osoby o niskim poczuciu własnej wartości często są nieśmiałe, ciche i wycofane, nie jest to absolutna reguła. Nie zawsze muszą charakteryzować się unikaniem kontaktu wzrokowego, ściszonym głosem, nerwowymi i chaotycznymi gestami. Zdarza im się popadać w zachowania, które pozornie kojarzą się z silnymi osobowościami, przekonanymi o swojej racji.

Jednym z nich jest perfekcjonizm. Dążenie do doskonałości ma być bowiem metodą na zrekompensowanie niskiej samooceny i tarczą chroniącą przed potencjalną krytyką.

Zdarza się, że innym mechanizmem obronnym jest brylowanie w towarzystwie. W końcu prawdziwego "lwa salonowego" nikt nie będzie podejrzewać o żadne braki, prawda? Pozorna przebojowość jest próbą zagłuszenia kompleksów i uzyskania potwierdzenia od innych ludzi, że wcale nie jest z nami tak źle, jak nam się wydaje.

Okazuje się, że krytykowanie innych także może być objawem nie pychy i przeceniania własnych umiejętności, a właśnie niskiej samooceny. Złośliwe komentarze, wytykanie błędów, doszukiwanie się cudzych niedociągnięć i szyderstwo są sposobem (choć ani eleganckim, ani skutecznym na dłuższą metę) na zagłuszenie swoich kompleksów oraz podbudowania poczucia własnej wartości.

Zobacz także: Miły, uprzejmy, wrażliwy - i emocjonalnie wyczerpujący. Kim jest narcyz emocjonalny?