Norweskie więzienia: "Chcecie, żebyśmy wypuścili tykające bomby zegarowe"?

Sytuacja mieszkaniowa w Polsce jest trudna, a w niektórych lokalizacjach wręcz katastrofalna. Cisnąc się w mikrokawalerkach na obrzeżach wielkich miast, na które wydajemy połowę naszej wypłaty, tym bardziej możemy poczuć się sfrustrowani warunkami, jakie zapewniają swoim osadzonym Norwedzy.

Nie ma wątpliwości, że warunki panujące w norweskich więzieniach są zdecydowanie lepsze niż w większości krajów na świecie. Tamtejszy system penitencjarny uważany jest za jeden z najbardziej humanitarnych na świecie. W więzieniach w Norwegii więźniowie mają dostęp do prywatnych cel, które wyposażone są w łazienki, telewizory, lodówki oraz wygodne, szerokie łóżka. Mają dostęp do siłowni oraz sauny. Aby pobyt w zakładzie karnym był jeszcze bardziej znośny, mają także do dyspozycji kuchnię, w której mogą przygotowywać własne posiłki. Warunki w jednym z takich zakładów znajdujących się w pobliżu Oslo opisał Rutger Bregman.

"Każdy z osadzonych w więzieniu w Halden ma własny pokój. Z ogrzewaniem podłogowym. Płaskim telewizorem. Prywatną łazienką. Są tam kuchnie, w których więźniowie mogą gotować, z porcelanowymi talerzami i nożami ze stali nierdzewnej. Halden posiada również bibliotekę, ściankę wspinaczkową i w pełni wyposażone studio muzyczne, w którym więźniowie mogą nagrywać własne płyty. Albumy wydawane są we własnej wytwórni o nazwie — to nie żart — Criminal Records. Do tej pory trzech z więźniów brało udział w norweskim "Idolu", trwają również prace nad pierwszym więziennym musicalem" - czytamy w jego książce "Homo sapiens. Ludzie są lepsi niż myślisz".

Halden jest drugim co do wielkości więzieniem w Norwegii, w którym wyroki odsiadują dilerzy narkotyków, mordercy i gwałciciele. Inne zakłady oferują podobne warunki bytowe, a także mniejszy reżim.

Również — o ile ktoś go przejawia — w norweskich więzieniach można zaspokoić swój głód wiedzy i potrzebę intelektualnego rozwoju. Osadzeni mogą zapisywać się na różnego rodzaju kursy dokształcające, a nawet rozpocząć lub kontynuować naukę zdalną na uniwersytecie. Korzystając z innej gamy kursów, można zdobywać doświadczenie w różnego rodzaju zawodach, co pomoże im odnaleźć się na rynku pracy po opuszczeniu murów zakładu.

Zobacz także: Justyna Mazur-Kudelska: "Nie ma niczego innego, tak bardzo źle ocenianego, jak zabójstwa dzieci"

System penitencjarny w Norwegii skupia się na resocjalizacji i przygotowaniu więźniów do powrotu na wolność. Wedle przyświecającej jego tworzeniu filozofii więzienie nie musi być miejscem pełnym przemocy i braku szacunku dla ludzkiej godności. Jak się okazuje badania naukowe przeprowadzone nad skutecznością resocjalizacji w takich warunkach, wskazują, że ta teoria sprawdza się zaskakująco dobrze.

"Latem 2018 roku nad tą kwestią pracował zespół norweskich i amerykańskich ekonomistów. Sprawdzili odsetek recydywy - szanse, że ktoś ponownie popełni wykroczenie. Według wyliczeń zespołu wskaźnik powrotów na drogę przestępstwa wśród byłych więźniów zakładów karnych takich jak Halden i Bastoy jest prawie o 50 proc. niższy niż wśród skazanych na prace społeczne lub karę grzywny. Byłem zdumiony. Prawie 50 procent? To niesłychane!" - opisuje Rutger Bregman.

Z wyliczeń przytaczanych przez Bregmana wynika, że choć rok utrzymania więźnia w Halden kosztuje norweskiego podatnika dwukrotnie więcej, niż na przykład w Stanach Zjednoczonych, to dzięki wysokiemu odsetkowi zresocjalizowanych więźniów zwraca się finansowo z nawiązką. Do tego dochodzi niewymierny zysk społeczny, a także bezcenny — w postaci niezaistnienia prawdopodobnych ofiar przestępstw w przyszłości.

"Mówię ludziom, że co roku zwalniamy ich przyszłych sąsiadów. Chcecie, żebyśmy wypuścili z więzienia tykające bomby zegarowe?" - powiedział w czasie wywiadu strażnik z norweskiego więzienia w Bastoy Tom Eberhardt.

Zobacz także: Luksusowe więzienie dla groźnych przestępców. Jest sauna i kino