Po PRL-u kojarzone z kiczem, odeszły w zapomnienie. Teraz Polacy znów kładą na suficie

Kasetony, choć dziś kojarzone są głównie z okresem PRL-u, mają rodowód sięgający starożytnego Rzymu - w tamtym czasie wykonywano je przede wszystkim z kamienia, precyzyjnie wykuwając w stropach i kopułach regularne, geometryczne zagłębienia. Takie rozwiązanie odciążało masywne sklepienia, lecz także nadawało im rytm i monumentalny charakter, czego doskonałym przykładem jest kopuła Panteonu w Rzymie. W renesansie tradycja ta powróciła w pałacach i świątyniach, gdzie kasetony - już nie tylko kamienne, ale także drewniane, stiukowe czy gipsowe - stały się synonimem prestiżu i kunsztu rzemieślniczego.

W Polsce ich masowa obecność zaczęła się dopiero w latach 80. XX wieku, kiedy lekkie, styropianowe płyty 50×50 cm trafiły do niemal każdego sklepu budowlanego. W realiach PRL-u były rozwiązaniem praktycznym: tanim, łatwym w montażu i skutecznie maskującym nierówności i pęknięcia tynku. Jednak niska jakość materiałów sprawiała, że szybko traciły urok - żółkły, kruszyły się i stawały się symbolem prowizorki. Po transformacji ustrojowej kasetony niemal całkowicie zniknęły z polskich mieszkań.

Minimalizm lat 90. i początków XXI wieku promował gładkie, białe sufity, a wszystko, co kojarzyło się z estetyką PRL-u, było konsekwentnie usuwane. Jednak moda w designie rzadko znika na zawsze. Od kilku lat obserwujemy powrót kasetonów - tym razem w wersji premium. Zamiast taniego styropianu pojawiają się panele z MDF, drewna, gipsu czy tworzyw kompozytowych, często w formie trójwymiarowych modułów o wyrafinowanej geometrii.

Powrót kasetonów ma także wymiar funkcjonalny. Badania przeprowadzone w 2020 roku przez Lund University wykazały, że strukturalne wykończenia sufitów mogą znacząco poprawiać akustykę pomieszczeń, redukując pogłos i zwiększając komfort akustyczny użytkowników. Z kolei raport Instytutu Fizyki Budowli Fraunhofera z 2022 roku potwierdził, że dodatkowa warstwa materiału pod sufitem może ograniczać straty ciepła nawet o 8 proc. w sezonie grzewczym. Nie bez znaczenia jest też ekonomia. Choć styl loftowy nadal trzyma się mocno, nie każdy może pozwolić sobie na sufit z odsłoniętym betonem czy drewnianymi belkami. Kasetony w wersji 3D stają się tańszą alternatywą, która wizualnie daje podobny efekt.

Powrót kasetonów to nie kaprys mody, lecz efekt szerszej zmiany w podejściu do aranżacji wnętrz. Po latach dominacji gładkich, białych sufitów coraz więcej osób szuka faktury, światłocienia i detalu, który nada przestrzeni charakter. Dzisiejsze kasetony to zupełnie inny produkt niż te sprzed trzech dekad. Nie mają nic wspólnego z kruchym, żółknącym styropianem. W ofercie producentów znajdziemy:

• kasetony z litego lub fornirowanego drewna, które wprowadzają do wnętrza ciepło i prestiż,
• płyty MDF odporne na uszkodzenia,
• gipsowe i mineralne kasetony o doskonałych parametrach akustycznych,
• lekkie panele 3D z tworzyw sztucznych, często zintegrowane z oświetleniem LED.

Ich montaż jest szybki i prosty, a trwałość nowoczesnych materiałów sprawia, że zachowują estetykę przez lata. Nowoczesne metody formowania pozwalają na uzyskanie precyzyjnych wzorów, a impregnaty i powłoki ochronne umożliwiają stosowanie ich nawet w łazienkach czy kuchniach.

Na Zachodzie od kilku lat obserwujemy renesans detali architektonicznych - od boazerii po tapety w geometryczne wzory - a kasetony wpisują się w ten trend idealnie. Ale ich powrót to także odpowiedź na zmieniający się styl życia. Dom stał się miejscem pracy, relaksu i spotkań, natomiast sufit - centralną, piątą ścianą, a nie neutralnym tłem. Kasetony sprawdzają się zarówno w małych mieszkaniach, którym dodają głębi i przytulności, jak i w dużych przestrzeniach, pomagając zapanować nad proporcjami i nadać wnętrzu spójny rytm. Mogą imitować beton w lofcie, drewno w stylu skandynawskim czy sztukaterię w klimacie paryskiej kamienicy.

Projektanci coraz częściej traktują kasetony jako narzędzie do kształtowania przestrzeni - zarówno wizualnie, jak i funkcjonalnie. Zamiast pokrywać nimi całą powierzchnię, stosują je punktowo, by wyznaczyć strefy, podkreślić detale lub wprowadzić dodatkową warstwę światła i faktury. Możliwości aranżacyjnych jest dziś naprawdę wiele. Oto kilka sprawdzonych rozwiązań:

• otwarte salony: drewniane panele z wbudowanym oświetleniem LED potrafią stworzyć nad stołem efekt eleganckiej "ramy", która porządkuje przestrzeń i nadaje jej proporcji;
• nowoczesne kuchnie i jadalnie: coraz popularniejsze są kasetony o minimalistycznym wzorze, często w odcieniach szarości lub bieli, które subtelnie nawiązują do naturalnych materiałów, takich jak kamień czy drewno;
• gabinety i domowe biura: coraz częściej stosuje się kasetony akustyczne z wełny mineralnej, które poprawiają koncentrację, redukując pogłos i hałas z zewnątrz;
• łazienki i strefy wellness: dzięki wodoodpornym powłokom i materiałom odpornym na wilgoć można je montować nawet nad wanną czy w strefie prysznica. W połączeniu z podświetleniem LED tworzą klimat domowego spa, a odpowiednio dobrana faktura paneli potrafi odbijać światło w sposób, który optycznie powiększa przestrzeń;
• małe mieszkania: kasetony stosuje się często na jednej ścianie zamiast sufitu - to trik, który dodaje wnętrzu głębi i dynamiki, nie przytłaczając go.
• technologia i smart home: nowoczesne kasetony coraz częściej integrują w sobie rozwiązania inteligentnego domu - od wbudowanych głośników i systemów audio, przez czujniki jakości powietrza i temperatury, po sterowane aplikacją oświetlenie LED. Dzięki temu sufit staje się nie tylko elementem dekoracyjnym, ale też centrum domowej technologii, które można obsługiwać z poziomu smartfona lub asystenta głosowego.

Nowoczesne kasetony można łączyć z innymi materiałami - drewnem, betonem architektonicznym, a nawet elementami biophilic design w postaci roślinnych motywów w reliefach. Takie zestawienia nadają wnętrzu indywidualny charakter i sprawiają, że sufit lub ściana stają się pełnoprawnym elementem scenografii domu.

Nowością w segmencie premium są kasetony z matową, projekcyjną powierzchnią, które pełnią podwójną funkcję - dekoracyjną i multimedialną. Ich specjalna, gładka struktura została zaprojektowana tak, aby równomiernie rozpraszać światło i zapewniać wysoką jakość obrazu bez refleksów. Dzięki temu sufit lub ściana mogą stać się pełnoprawnym ekranem do mappingu świetlnego, kina domowego czy prezentacji multimedialnych. W salonach takie rozwiązanie pozwala zamienić wieczór filmowy w prawdziwe kinowe doświadczenie - bez konieczności instalowania dodatkowego ekranu czy zasłaniania okien ciężkimi roletami.