Pyza na polskich dróżkach

"Pyza na polskich dróżkach" ukazała się w 1955 roku jako czwarta cześć poematu przygodowo-krajoznawczego Hanny Januszewskiej. Poprzedziły ją: "Jak polska Pyza wędrowała" (1938 r.), "Idzie Pyza borem, lasem..." (1939 r.),  "Pyza na Starym Mieście" (1948 r.).

W 1956 roku wznowiono Pyzę na polskich dróżkach w dwu częściach pod tym samym tytułem. Edycje z 1955-56 uległy gruntownemu przeredagowaniu w stosunku do wydań wcześniejszych ze względu na fakt, że terenem wędrówek Pyzy stały się regiony Polski w jej granicach po 1945 roku.

Hanna Januszewska poprzez stosowanie symboliki narodowej, przywoływanie znanych motywów z ludowych piosenek, ukazuje folklor i podkreśla piękno krajobrazu polskiego. Podróże bohaterki urozmaica bogactwem środków lokomocji. Pyza podróżuje m.in. na chmurkach-barankach, koniu, kormoranie, statku oraz samochodem i traktorem.

Rozmaitość wędrówek Pyzy podkreśla również melodia wiersza, jego zmienny, falisty rytm, bogactwo rymów oraz charakterystyczne dla poetki składniki tańca i ruchu.

Pyzy uwielbiają także... mistrzowie kuchni

Maciej Kuroń: A jakże, pamiętam poczciwą, swojska Pyzę! Miałem swoich idoli od Koziołka Matołka po Winnetou, a  Pyzę podpatrywałem z zaciekawieniem, ale też z pewną udawaną pogardą, żeby nie być podejrzanym o "dziewczyńskie" sympatie. Zapamiętałem ją jednak nie jako bohaterkę dobranocek lecz jako wzruszającą postać wspaniale opisaną przez Hannę Januszewską i narysowaną przez Adama Kiliana.

Po latach z przyjemnością przypomnę sobie wyrazistą postać ciekawskiej, wszędobylskiej Pyzy. Mało tego! W tym roku, jesienią  organizuję już III Królewski Festiwal Potraw Warszawskich, a jego główną bohaterką będzie właśnie... pyza! W poprzednich edycjach festiwalu były flaki, był żurek, ale nie otrzymaliśmy odpowiedzi na pytanie, jaka potrawa jest wyróżnikiem kuchni warszawskiej. W tym roku spełniamy życzenie stołecznej publiczności i zaserwujemy mięciutkie, okrągłe, okraszone cebulką pyzy!

Robert Sowa: Na co dzień jestem zwolennikiem kuchni lekkiej i zdrowej, preferuję ryby, owoce morza, sałatki i delikatne mięsa, ale nie ukrywam, że czasami lubię zgrzeszyć... Moją słabością są pyzy. Uwielbiam pyzy okraszone skwarkami oraz te z różnymi nadzieniami, zarówno na słodko (z makiem, serem i owocami), jak i z farszem mięsnym czy grzybowym. Pyzy na słodko obowiązkowo trzeba polać sosem przygotowanym na bazie śmietany, natomiast te z farszem mięsnym doskonale smakują z sosami: grzybowym, myśliwskim i ziołowym.

Autorzy "Pyzy na polskich dróżkach":

Hanna Januszewska - absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, prozaik, poetka, autorka sztuk scenicznych i słuchowisk, tłumaczka. Urodziła się w 1905 roku w Warszawie, zmarła w 1980. Swoje utwory publikowała m.in. w "Tygodniku Ilustrowanym", "Bluszczu", a angażując się w twórczość dla dzieci - w "Płomyku", "Płomyczku" i "Świerszczyku". W czasie okupacji niemieckiej współpracowała z konspiracyjnymi wydawnictwami i uczestniczyła w tajnym nauczaniu. Po wojnie pracowała w Polskim Radio w Łodzi, a następnie w Warszawie.

Zadebiutowała w 1924 roku zbiorem wierszy "Poezje". Dla dzieci wydała m.in.: zbiór bajek "Ele - mele dudki", wiersze "Z góry na Mazury", cykl "Baśń o wędrującej Pyzie", opowieść "O dobrym Strachu", wierszowaną opowieść "O smoku wawelskim", książkę "Bajki o czterech wiatrach", która została wpisana na Listę Honorową im. H. Ch. Andersena.

Pisarka dokonała scenicznej adaptacji baśni Marii Konopnickiej "O krasnoludkach i sierotce Marysi" oraz przełożyła znane utwory światowej literatury dla dzieci i młodzieży np. "Ucznia Czarnoksiężnika" J.W. Goethego. Dokonała także nowych opracowań baśni Ch. Perraulta i H. Ch. Andersena.

Hanna Januszewska za twórczość dla dzieci i młodzieży została nagrodzona licznymi nagrodami m.in. Nagrodą Prezesa Rady Ministrów, Nagrodą Premio Europeo i Orderem Uśmiechu.

Adam Kilian - scenograf, grafik. Po powrocie z Anglii, gdzie studiował architekturę i sztukę w College of Arts and Crafts w Nottingham, został dyrektorem warszawskiego teatru lalkowego "Niebieskie migdały", przemianowanego później na teatr "Lalka". Współpracował jako scenograf z wieloma teatrami lalkowymi oraz teatrami dramatycznymi i muzycznymi. Zilustrował m.in. książki: "Dębowa kołyska" A. Kamieńskiej, "Baśń o zaklętym kaczorze" M. Kann, "Pamiętnik Czarnego Noska" i "Kichuś majstra Lepigliny" J. Porazińskiej. Uczestniczył w wielu wystawach w Polsce i za granicą, jego prace można było oglądać m.in. w Warszawie, Katowicach, Paryżu i Londynie.

Laureat licznych nagród, otrzymał m.in. Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży, Order Uśmiechu oraz Nagrodę Roku (2001) za ilustracje do książki "Zielony wędrowiec" L. Bardiejewskiej.

"Pyza na polskich dróżkach", Hanna Januszewska; ilustracje Adam Kilian. Wydawnictwo Nasza Księgarnia. Premiera: 19 maja 2005 r.

INTERIA.PL jest patronem medialnym książki.