Starsze od egipskich piramid. Tajemnicze kręgi koło Ząbkowic Śląskich
Tajemnicze kręgi w zbożu stały się obiektem zainteresowania badaczy w 2017 roku. Wówczas na polu pod Cedynią rozpoczęły się intensywne prace archeologów. Szybko okazało się, że pozostałości obiektu kultowego, którym okazały się niecodzienne znaki na podłożu, mają nawet 7 tysięcy lat. Budowli, które ze względu na swój okrągły kształt nazywane były rondelami, jest jednak na obszarze dzisiejszej Polski znacznie więcej. Naukowcy sukcesywnie natrafiają na kolejne świątynie sprzed tysiącleci. Najnowszym odkryciem są obiekty, znajdujące się niedaleko Ząbkowic Śląskich na Dolnym Śląsku.
Liczba neolitycznych rondeli, czyli jednych z najstarszych budowli monumentalnych w Europie, systematycznie rośnie. Do tej pory na terenie Polski potwierdzono osiem takich stanowisk. Najnowszymi, potencjalnymi odkryciami są obiekty położone niedaleko Ząbkowic Śląskich na Dolnym Śląsku. W czym tkwi ich fenomen?
Centra ceremonialne, świątynie. Czym tak naprawdę są rondele?
Rondel to obwarowana okrągła budowla, zazwyczaj składająca z kilku koncentrycznych rowów, często uzupełnianych palisadami. Do wewnątrz prowadziły bramy, często lokalizowane w miejscach padania promieni słonecznych w czasie przesileń astronomicznych.
Monumentalny rondel, którego nazwa nawiązuje do kolistego kształtu, znajdujący się na polu pod Cedynią odkryto w 2017 roku. Obiekt funkcjonował jako miejsce kultu w początkowych stuleciach piątego tysiąclecia p.n.e. w miejscowości Nowe Objezierze. Powstał u zarania ludzkiej cywilizacji - w neolicie. Tym samym jest o około 2,5 tysiąca lat starszy od egipskiej piramidy Cheopsa. O kilka tysiącleci wyprzedza również angielski krąg megalityczny w Stonehenge.
Jak wynika z dotychczasowych badań naukowców, pradawni ludzie mieli wykorzystywać ten obiekt przez około 200-250 lat. W jakim celu? Odpowiedź na to pytanie nie jest do końca jasna. Przyjmuje się, iż rondele pełniły funkcje obrzędowe, będąc jednocześnie świątyniami. Z uwagi na swoje zorientowanie astronomiczne mogły jednak pełnić również rolę kalendarza, który wyznaczał rytm życia społeczności.
Obronna warownia albo bazar?
Rondele są najstarszymi przykładami monumentalnej architektury w Europie. Wielkiego wysiłku wymagało jednak już samo ich wzniesienie. Niektórzy naukowcy dopatrują się w tym miejscu kolejnej funkcji rondeli - mogły one być bowiem sposobem na integrację kilku mniejszych społeczności. Aby budowla mogła powstać, konieczne było wspólne porozumienie.
Obiekty z pewnością mogły być także wykorzystywane jako obronne warownie. W obliczu katastrofy czy najazdu wrogich grup okoliczni mieszkańcy mogli schronić się w tym miejscu. Prawdopodobnie gromdzono tam zapasy pożywienia. Inne z teorii mówią, że rondele wykorzystywano do zawierania małżeństw czy rozsądzania sporów. Potencjalnie były również miejscem, w którym wymieniano się różnymi przedmiotami, a więc bazarami czy nawet galeriami handlowymi.
W Europie zlokalizowano dotąd około 130 tego typu obiektów. Najwięcej odkryto w Austrii.
Niesamowite odkrycie koło Ząbkowic Śląskich
Najnowsze odkrycia, którym nazwy nadano od pobliskich miejscowości, to rondele Baldwinowice i Sieroszów. Obiekty leżą w odległości zaledwie 370 metrów od siebie.
Pierwszy z nich to konstrukcja o średnicy 120 metrów, składająca się z trzech dookolnych rowów otaczających centralną część. Rondel oddalony jest o niecały kilometr na południe od dzisiejszej wsi Baldwinowice.
Drugi obiekt, znajdujący się około pół kilometra na północ od wsi Sieroszów, ma średnicę 130 metrów, będąc jednocześnie jedną z największych konstrukcji tego typu w Polsce. Składa się z czterech dookolnych rowów, które okalają centralną część.
Jak informuje portal Archeologia Żywa, wstępne ustalenia przyjmują, iż rondele zbudowano wzdłuż osi wyznaczającej punkt zachodu Słońca w dniu przesilenia zimowego 7 tys. lat temu. Potwierdzenie tej hipotezy w trakcie badań potwierdziłoby funkcję, którą przypisuje się rondelom, zgodnie z którą były one pradziejowymi obserwatoriami astronomicznymi.
Badania potwierdzą chronologię
O istnieniu nieznanych odtąd konstrukcji poinformowano publicznie po raz pierwszy na facebookowej grupie "Starożytna Polska - Słowianie". Informacje o odkryciu przekazano archeologom z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Ci, po załatwieniu wszelkich formalności i odpowiednich przygotowaniach, przeprowadzą badania powierzchniowe i geofizyczne na obiektach.
Jak informuje portal Archeologia Żywa, badania będą miały na celu potwierdzenie chronologii obiektów. Na wyniki trzeba jednak zaczekać.
***
Zobacz również:
