To tutaj rozgrywa się akcja serialu "Wzgórze Psów". Gdzie leży tajemnicze miasteczko?
Na platformie Netflix można już oglądać serial pt. "Wzgórze psów", będący ekranizacją bestsellerowej powieści Jakuba Żulczyka o tym samym tytule. Główny bohater Mikołaj Głowacki wraca do rodzinnego Zyborka, gdzie sprawy błyskawicznie się komplikują, a mężczyzna musi zmierzyć się z tragiczną przeszłością. Czy serialowe i książkowe, tajemnicze miasteczko faktycznie można znaleźć na mapie Polski?
"Wzgórze psów" na podstawie powieści Jakuba Żulczyka wreszcie na ekranach
"Wiem jak ważne jest dla wielu z Was Wzgórze psów. Dla mnie to chyba najważniejsza książka" - tymi słowami pisarz Jakub Żulczyk w dniu 6 lipca 2023 r. na swoim facebookowym koncie poinformował fanów o ekranizacji jego bestsellerowej powieści. "Z wielką radością chciałem Wam powiedzieć, że serial na podstawie Wzgórza Psów powstanie w serwisie Netflix. (...) Dowieziemy Wam świetny serial" - dodał ceniony pisarz.
Premiera serialu składającego się z pięciu odcinków miała miejsce 8 stycznia br., a za jego reżyserię odpowiedzialni są Jacek Borcuch i Piotr Domalewski, natomiast scenariusz napisał Jakub Żulczyk i wspomniany Domalewski. Z kolei w obsadzie znaleźli się m.in. Robert Więckiewicz, Mateusz Kościukiewicz, Andrzej Konopka, Wojciech Zieliński i Jaśmina Polak.
"Wzgórze psów" to był drugi raz, kiedy ja pracowałem, byłem autorem, współautorem scenariusza na podstawie swojej własnej książki. Podstawą w ogóle tego myślenia, aby robić na przykład adaptację swojej własnej powieści, jest przyjąć, że, no kurczę, to nie jest święta księga jakaś, zesłana przez anioły, wyryta w kamieniu, tylko to jest tekst jak każdy inny, który w pewnym momencie staje się surowcem do dalszej pracy" - powiedział Jakub Żulczyk na oficjalnym, youtubowym kanale Netflix Polska.
"Wzgórze psów" to opowieść o cenionym pisarzu Mikołaju Głowackim (w tej roli Mateusz Kościukiewicz - przyp. red.), któremu sławę przyniosła książka o morderstwie sprzed dwudziestu lat w rodzinnym Zyborku. Mężczyzna po wielu latach wraca do swojego miasteczka, gdzie musi zmierzyć się z tragiczną przeszłością.
"Ta historia, pełna mroku i niejednoznaczności, zyskała dzięki adaptacji nową głębię. Jestem dumny z tego, jak udało nam się oddać duszną atmosferę Zyborka, sportretować głównych bohaterów i skomplikowane relacje między nimi - powiedział dla Netflix Polska Jakub Żulczyk, autor powieści i współscenarzysta serialu.
Choć widzowie serialu nie otrzymują jednoznacznej odpowiedzi, gdzie na mapie Polski umiejscowione jest rodzinne miasteczko głównego bohatera, to jednak pewne tropy mogłyby wskazywać na Mazury, a to z uwagi na sugerowane w książce i serialu pejzaże i na niewielką odległość od Warszawy.
Zresztą Warmia i Mazury to dla samego Żulczyka region prawdopodobnie bliski jego sercu, ponieważ pisarz urodził się w Szczytnie, mieszkał w Zabielach koło Wielbarka, a następnie wraz z rodzicami przeprowadził się do Nidzicy, z kolei w Olsztynie uczęszczał do liceum.
Natomiast podczas realizacji serialu "Wzgórze Psów" za lokacje posłużyły: Wrocław, Gryfów Śląski, Lwówek Śląski, Pilchowice, Złotniki Lubańskie, Lądek Zdrój, Złoty Stok, Wieściszowice - Kolorowe Jeziorka, Rząsiny, Milanówek, Nowy Dwór Mazowiecki, Warszawa.
Gdzie znajduje się serialowy Zybork?
Co ciekawe - miejscowość Zybork faktycznie istnieje, choć obecnie nazywa się Jeziorany i jest położona w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, nad rzeką Symsarną. W opracowaniu pt. "Miniaturowa historia miasta Jeziorany. Od Prusów do czasów współczesnych" zrealizowanym przez Fundację Revita Warmia w ramach projektu grantowego Gminy Jeziorany czytamy, że we wczesnym średniowieczu Jeziorany leżały na pograniczu trzech pruskich terytoriów plemiennych: Warmii, Barcji i Galindii.
"Miasto wymienione w akcie lokacyjnym jako Civitas Seburg z czasem nazwano Seeburg. Nazwa ta uległa następnie spolszczeniu i przekształceniu na Zybork. Obecna nazwa Jeziorany pojawiła się już w XV wieku i niewątpliwie nawiązuje do licznie występujących w pobliżu jezior. (...) Do dziś Jeziorany zachowały dosyć czytelne historyczne założenie przestrzenne, które charakteryzuje szachownicowy układ ulic, ograniczających kwartały częściowo zachowanej historycznej zabudowy" - wskazują autorzy opracowania.
Centralnym punktem miasteczka był rynek, na którym w XVI wieku stanął ratusz. W 1656 r. strawił go jednak pożar i nigdy nie został odbudowany. Z kolei jedną z pierwszych i najbardziej charakterystycznych budowli miasta Seeburg był młyn - "(...) wzmiankowany już w przywileju z 1338 roku, a położony tuż za południowym murem miejskim, nad obecnie nieistniejącym Stawem Młyńskim" - czytamy w "Miniaturowej historii miasta Jeziorany. Od Prusów do czasów współczesnych".
Częste pożary, które nawiedzały Jeziorany, w dużym stopniu hamowały rozwój miasteczka. Nie pomagały w tym również liczne epidemie, skomplikowana sytuacja polityczna i wojny polsko-krzyżackie.
"W 1414 roku w czasie tzw. wojny głodowej, miasto zostało spalone przez wojska króla Jagiełły. (...) W 1461 roku Jeziorany obległy wojska biskupa warmińskiego, wiernego zakonowi krzyżackiemu. Spalono przedzamcze, a rok później miasto podpaliły wojska krzyżackie" - wskazują autorzy opracowania.
Warto wiedzieć: Rozpoznasz te kultowe polskie filmy z PRL-u po jednym cytacie? 9 punktów zdobywają nieliczni
Serialowe Jeziorany z debiutem sprzed 20 lat
Jak wynika z danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Jeziorany liczyły wówczas 2943 mieszkańców, a ich zdecydowana większość sprowadziła się do miasteczka w latach 50. XX w. "Miejscowa ludność znalazła zatrudnienie w dużym zakładzie mleczarskim, elewatorze zbożowym, wylęgarni drobiu, oczyszczalni nasion, piekarni i niewielkich sklepikach. Mieszkańcy spotykali się w restauracji, kawiarni, kinie, funkcjonowała poczta, apteka, przychodnia rejonowa, warsztat samochodowy, stacja paliw, bank spółdzielczy, baza hotelowa w postaci kwater prywatnych" - czytamy w "Miniaturowej historii miasta Jeziorany. Od Prusów do czasów współczesnych".
Co ciekawe, Jeziorany stanowiły jeden z planów zdjęciowych podczas realizacji polskiego serialu obyczajowo-komediowego w reżyserii Radosława Piwowarskiego pt. "Stacyjka". Zdjęcia plenerowe zrealizowano w Jezioranach w latach 2003-2004.
"Jeziorany, choć wyłącznie z nazwy, są też bohaterem słuchowiska radiowego emitowanego na antenie Programu Pierwszego Polskiego Radia. Powieść radiowa W Jezioranach jest emitowana od 1960 r. i zdobyła ogromną popularność, dotyczy jednak innych, fikcyjnych Jezioran" - informują autorzy wspomnianego opracowania.
Do najważniejszych zabytków Jezioran należą m.in. gotycki kościół św. Bartłomieja z 1390 r. przy rynku, który powstał w typowej dla Warmii formie trójnawowej hali, a jego ołtarz główny pochodzi z 1734 r., a także ruiny gotyckich murów miejskich i pozostałości piwnic zamku biskupów warmińskich będących obecnie częścią budynku Urzędu Miejskiego przy Placu Zamkowym.
Będąc w Jezioranach, warto również zobaczyć kaplicę św. Krzyża, kościół poewangelicki (obecnie rzymskokatolicki filialny św. Jadwigi Królowej), spichlerze, gmach poczty, tamtejsze kapliczki przydrożne oraz liczne i malownicze domy, kamieniczki i uliczki.
Jeziorany należą do sieci miasteczek dobrego życia Cittaslow, którego ideą jest - jak wskazują na swojej stronie autorzy ruchu - propagowanie w mniejszych miejscowościach kultury dobrego, harmonijnego życia, stanowiącego alternatywę wobec wielkomiejskiego pośpiechu i postępującej globalizacji.
