Co to jest skala BIRADS i jak zinterpretować wynik badania mammograficznego?
Byłaś na mammografii? Chcesz dowiedzieć się, jak interpretować otrzymane wyniki badania? Tłumaczymy, co znaczą poszczególne kategorie skali BIRADS.
Skala BIRADS (często oznaczana też jako BI-RADS, od ang. Breast Imaging-Reporting and Data System) została stworzona do standaryzacji opisów mammograficznych i ma służyć głównie do komunikacji między lekarzami. Jednak kobiety często niepokoją się niezrozumiałymi oznaczeniami, które otrzymują razem z wynikiem i opisem badania. Kobiety zaczynają coraz bardziej doceniać rolę profilaktycznej (tzw. skriningowej) mammografii. Pozwala ona na wykrycie zmian w okresie od 2 do 4 lat przed pojawieniem się jakichkolwiek objawów klinicznych. Rozwój nowotworu jest zwykle bardzo długi i dlatego obecnie rak piersi zaliczany jest do chorób przewlekłych. Od momentu zezłośliwienia pierwszej komórki potrzeba 7-8 lat, aby guz osiągnął średnicę około 1 cm. Stała kontrola piersi (samobadanie i regularne badania profilaktyczne) dają ogromne szanse na wczesne wykrycie zmian nowotworowych, a tym samym szybką i skuteczną walkę z chorobą.
Co oznaczają poszczególne kategorie w skali BIRADS?
Wynik mammografii przedstawia się najczęściej w formie klasyfikacji oceniającej stan piersi według pięciu kategorii BIRADS. Ważne, aby monitorować sytuację i w razie jakichkolwiek nieprawidłowości szybko reagować.
Kategoria O - ocena niepewna, wymaga dalszych badań celem jednoznacznego określenia kategorii. Lekarz zadecyduje, jakie badania (np. obrazowe, biopsja) należy jeszcze wykonać.
Kategoria 1 - norma, prawidłowy wynik mammografii, nie ma ryzyka złośliwego nowotworu, w związku z tym dalsza diagnostyka nie jest potrzebna.
Kategoria 2 - zmiana łagodna, co znaczy, że w piersi widoczne są nieprawidłowości, ale nie są niebezpieczne. Dla 100% pewności można przeprowadzić dalszą diagnostykę, np. biopsję piersi, ale rzadko jest ona zalecana.
Kategoria 3 - zmiana prawdopodobnie łagodna; ocenia się, że ryzyko złośliwości nie przekracza w tym wypadku 2%. W takim wypadku lekarz powinien skierować na badanie kontrolne w okresie około 6 miesięcy, możliwa dalsza diagnostyka (biopsja i USG piersi).
Kategoria 4 - zmiana podejrzana, może oznaczać zmianę łagodną, ale może też świadczyć o wysokim zezłośliwieniu guza, dlatego podzielono tę kategorię na 3 podgrupy:
4a - małe prawdopodobieństwo złośliwości,
4b - średnie prawdopodobieństwo złośliwości,
4c - wysokie prawdopodobieństwo złośliwości, jednak bez typowych cech złośliwości.
W tej sytuacji dalsza diagnostyka jest konieczna, aby zweryfikować faktyczny charakter zmiany.
Kategoria 5 - zmiana o wysokim prawdopodobieństwie złośliwości; niestety ryzyko, że mamy do czynienia z rakiem piersi jest bardzo wysokie i sięga poziomu ponad 95%. Konieczne są dalsze badania, dokładne rozpoznanie zmiany i w przypadku potwierdzenia - jak najszybsze rozpoczęcie leczenia.
