Jak w ciąży dbać o zęby, nie szkodząc dziecku

Specjaliści zalecają, by przyszła mama na samym początku ciąży, a jeszcze lepiej - przed zajściem w nią, wybrała się na konsultację do dentysty.

Podczas ciąży w organizmie kobiety dochodzi bowiem do wielu fizjologicznych zmian na tle hormonalnym; ich skutek może być także widoczny jamie ustnej. Stąd w tym czasie odnotowuje się u kobiet większą skłonność do zapaleń dziąseł, nawet przy zachowaniu prawidłowej higieny jamy ustnej i odpowiednim usuwaniu płytki nazębnej.

- Podczas ciąży w organizmie wrasta poziom progesteronu i estrogenów co sprzyja większemu ukrwieniu tkanek dziąseł. U niektórych pań stają się one rozpulchnione i bardziej wrażliwe na podrażnienia czy urazy. Dziąsła mogą też ostrzej niż zwykle reagować na kontakt z płytką nazębną, co sprzyja infekcji - wyjaśnia lek. stom. Joanna Oleksiak z gabinetu Stankowscy & Białach Stomatologia w Poznaniu.

W rezultacie aż u ok. 40 proc. ciężarnych może rozwinąć się tzw. ciążowe zapalenie dziąseł. Charakteryzuje się ono zaczerwienieniem, obrzękiem i tkliwością tych tkanek. Częstym zwia-stunem jest tzw. "objaw różowej szczoteczki", ponieważ dziąsła krwawią nawet przy codziennym szczotkowaniu. Jeśli zaś pacjentka cierpi na choroby dziąseł jeszcze przed ciążą, to najpewniej ulegną one zaostrzeniu.

Warto też pamiętać, że zdrowie jamy ustnej ma wpływ na cały organizm przez całe życie.

Ciążowe zapalenie dziąseł zwykle nie powoduje nieodwracalnych zmian w przyzębiu, stosunkowo łatwo je leczyć i zazwyczaj ustępuje kilka miesięcy po porodzie.

Najczęściej też nie ma wpływu na zdrowie rozwijającego się płodu. Jednak u ok. 12-15 proc. kobiet w ciąży dochodzi do zaawansowanej choroby przyzębia i ta już może mieć wpływ na parametry rozwijającego się płodu. Badania wykazują, że zapalenia przyzębia powiązane jest z występowaniem trzech rodzajów powikłań ciążowych: niskiej wagi urodzeniowej, przedwczesnego rozwiązania oraz stanu przedrzucawkowego (rozumiany jako wysokie ciśnienie krwi matki  i znaczący białkomocz lub obecność nadmiernej liczby białek w moczu a także występowaniem cukrzycy ciążowej). 

Aż ośmiokrotnie zwiększa się ryzyko urodzenia dziecka przed wyznaczonym terminem i ważącego poniżej 2,5 kg. jeśli u kobiety w ciąży dojdzie do zapalenia przyzębia.

Specjaliści sugerują, że bakterie bytujące w jamie ustnej przenosząc się najprawdopodobniej wraz z krwią kolonizują płód i łożysko. Choć wykazano powiązanie mikroorganizmów charakterystycznych dla zapalenia przyzębia z powikłaniami ciążowymi, niewiele wiadomo o tym, jaką rolę spełniają. Wciąż nie wiadomo też, dlaczego u niektórych kobiet cierpiących na zapalenie przyzębia pojawiają się powikłania ciążowe, a u innych nie.

Zdarza się, że na powierzchni dziąsła pojawia się mały, miękki i zaczerwieniony guz - to może być nadziąślak ziarnisty zwany również nadziąślakiem ciężarnych. Nie przestrasz się , to  ła-godny guz. Zwykle umiejscawia się w przestrzeniach międzyzębowych, ale czasem może przechodzić na wargi, koniuszek języka lub jego brzegi.

- Wpływ na jego rozwój ma wiele czynników, m.in. miejscowe podrażnienia, urazy oraz zmiany hormonalne. Nie boli i zazwyczaj nie ulega zezłośliwieniu - uspokaja lek. stom. Monika Stachowicz z gabinetu Periodent w Warszawie.

Nadziąślaki najczęściej pojawiają się między drugim a piątym miesiącem ciąży. Jeśli nie powodują problemów  w codziennym funkcjonowaniu lub nie mają wpływu na wygląd, nie powinno się ich usuwać podczas trwania ciąży. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że zmiany te ustąpią samoistnie po porodzie.

...jest koniecznością. Specjaliści przekonują, że obecnie stosowane wypełnienia są całkowicie bezpieczne dla płodu, ze względu na to, że nie przenikają poza strukturę zęba. Dostępne są również specjalne rodzaje środków znieczulających, które są całkowicie bezpieczne dla matki i płodu. - Stres związany z infekcją zęba i możliwe powikłania przy braku leczenia, mogą być groźniejsze dla pacjentki niż samo jego podjęcie  - podkreśla dentystka. 

Czy badanie RTG zęba u kobiety w ciąży jest bezpieczne?Choć pojedyncze badanie zęba z pewnością nie zaszkodzi dziecku, powinno się je wykony-wać tylko wtedy, gdy to konieczne; najlepiej unikać tego rodzaju diagnostyki w 1. trymestrze ciąży, gdy płód jest najbardziej wrażliwy na promieniowanie RTG.

- Obecnie ten typ diagnostyki wykonuje się nowoczesną i w pełni bezpieczną metodą radiowi-zjografii, gdzie dawka promieniowania jest minimalna, a jama ustna mocno oddalona od maci-cy. Również tradycyjne RTG wykonywane jest z należytymi środkami bezpieczeństwa, to znaczy brzuch i tarczyca pacjentki osłaniane są specjalnym ołowianym fartuchem, który stanowi ochronę dla płodu" - wyjaśnia dr Joanna Oleksiak z Poznania. 

Podczas ciąży nie powinno się korzystać z zabiegów wybielających zęby w gabinecie. Tym bardziej nie powinno stosować samemu preparatów dostępnych w sklepach - ich wpływ na ciążę i płód nie jest do końca zbadany. Mogą one także powodować nadwrażliwość dziąseł. W trakcie ciąży lepiej także unikać zabiegów protetycznych, rekonstrukcyjnych, chirurgicz-nych czy leczenia ortodontycznego.

Specjaliści z Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego zwracają uwagę na to, że bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy, nie tylko wywołują zakażenia jamy ustnej u kobiet w ciąży, ale są też przyczyną próchnicy zębów u ich dzieci.

- Minimalizując obecność tych bakterii w jamie ustnej mamy, zapobiega się więc również ich namnażaniu w jamie ustnej jej dziecka" - uważa specjalista prof. Tomasz Konopka kierownik Katedry i Zakładu Periodontologii Wrocławskiego Uniwersytetu Medycznego, wiceprezes PTP.

Jak wykazał w swoich badaniach amerykański periodontolog Steven Offenbacher objęcie kobiet w ciąży opieką periodontologiczną mogłoby zmniejszyć aż o 15 proc. liczbę wszystkich przedwczesnych porodów.  Polskie Towarzystwo Periodontologiczne uznając zdrowie jamy ustnej kobiet w ciąży za poważny problem przyłączyło się do programu edukacyjnego realizowanego przez Europejską Federację Periodontologiczną.

Podczas spotkania panelowego w kwietniu tego roku w Warszawie, w którym uczestniczyli polscy eksperci z dziedziny periodontologii, perinatologii oraz ginekologii i położnictwa opracowano wytyczne w sprawie opieki stomatologicznej nad kobietą ciężarną.

Monika Wysocka