Powiedz, jak masz na nazwisko, a powiemy ci skąd są twoi przodkowie
Góral to nazwisko charakterystyczne dla mieszkańca południa Polski, a Pomorski – północy. Nie zawsze jednak zależności między nazwiskiem a regionem zamieszkania są tak oczywiste. Dowiedz się, które nazwiska są charakterystyczne dla Śląska, Kaszub czy Mazowsza i dlaczego.
Spis treści:
Po co nazwiska i dlaczego różnią się one w zależności od regionu?
Historia tworzenia nazwisk w Polsce jest niezwykle ciekawa - gdy w średniowieczu ludziom przestało wystarczyć imię i przezwisko, próbowano jakimś kluczem przypisywać im konkretne nazwisko. Było to konieczne, gdyż wymiana handlowa, prawo podatkowe czy zapisy o posiadaniu ziemskim wymuszały jakieś rozróżnienie obywateli. Niektóre nazwiska nawiązywały do imienia ojca, cechy charakteru, zawodu albo przedstawicieli świata roślin i zwierząt. Stąd też w Polsce nazwiska takie jak Wilk, Zięba, Krawczyk czy Kowal. Trendy w kształtowaniu nazwisk były różne w zależności od regionów - w niektórych obszarach Rzeczpospolitej popularne były na przykład nazwiska niemieckie czy białoruskie. Było to wynikiem dużego napływu osób tych narodowości na polskie tereny.
Nazwiska śląskie
Na Śląsku ścierały się kultury i obyczaje trzech narodów: Niemców, Czechów i Polaków. Stąd też do charakterystycznych nazwisk śląskich należą: Goduła, Buła, Przibylik, Wypchoł, Wywioł, Drabiniok czy Buchta. Nietrudno zauważyć, że mają one bardzo charakterystyczną pisownię i brzmienie.
Nazwiska kaszubskie
Dla nazwisk kaszubskich charakterystyczne jest występowanie zbiorowe, co oznacza, że w jednej wsi można spotkać wiele niespokrewnionych ze sobą osób, noszących to samo nazwsisko. Do charakterystycznych pozycji z tego regionu należą: Grulkowski, Narloch, Trzebiatowski, Gliszczyński.
Nazwiska góralskie
Góralskie nazwiska są bardzo łatwe do rozpoznania - pochodzą najczęściej od zajęcia (fachu) konkretnej osoby albo rodziny i zwykle są dwuczłonowe. Dwuczłonowość wynika z tradycji - pierwszy człon to nazwa rodu, a drugi to specyficzny przydomek. Klasyczne przykłady nazwisk góralskich to Karpiel-Bułecka, Gąsienica-Byryn, Bachleda-Curuś, Galica-Gudbaj, Trebunia-Tutka.
Nazwiska z Mazowsza
Na Mazowszu charakterystyczne są nazwiska żydowskie, takie jak Goldberg, oraz związane z posiadaniem własnego warsztatu czy też pracowni, np. Kowal, Bednarek czy Kaczmarek. Często występowało tutaj również nazwisko Mazur - tak określano bowiem mieszkańców Mazowsza. Na ziemi łomżyńskiej bardzo popularnymi nazwiskami są Barwikowski i Filochowski, a w całym regionie spotyka się również nazwiska wywodzące się od nazw mazowieckich miejscowości, np. Żuromiński, Wyszkowski, Przasnyski.
Badania nad nazwiskami dostarczają niezwykle cennej wiedzy na temat regionów Polski, zwyczajów ich mieszkańców i tamtejszej kultury. Zapisane są w nich dzieje osadnictwa, historia i wpływy, jakim podlegały. Chcesz wiedzieć skąd pochodzi twoje nazwisko i ile osób je nosi? Możesz sprawdzić to między innymi na stronie rządowej: dane.gov.pl.
