Imiona na literę "E"

Elżbieta
Pochodzenia starohebrajskiego, od słowa elzeba lub eliszeba (Bóg jest moją przysięgą lub moją doskonałością). Imię to nazywane jest „królewskim”, nosiło je bowiem ok. 50 władczyń. Najsławniejszą z nich była królowa Anglii Elżbieta I (XVI w.). Jej energiczne rządy w porównaniu z nieudolnym następcą Jakubem I przyczyniły się do powstania powiedzenia: „Królem była Elżbieta, teraz królową jest Jakub”. Imię niezwykle popularne już w średniowiecznej Polsce. ZDROBNIENIA: Ela, Eliza, Elka, Elunia, Elza, Elżbietka, Elunia, Beta, Betka, Bieta, Bietka, Halszka, Ilza, Liza. INNE FORMY: Eliza, Elza, Halszka, Halżbieta, Ilza, Izabela, Izabella, Liza, Luiza. OBCE FORMY: Elizabeth, Lisbeth, Lizabeth, Betsy (ang.), Elisabeth, Elsbeth, Lisabeth (niem.), Elisabeth, Isabelle (fr.), Isabel (hiszp.), Elisabetta, Isabetta, Betta (wł.), Elizaveta, Al’žbeta (ros.), Alžbeta (czes., słowac.), Elisaveta, Elizabeta, Elizaveta, Jelisaveta, Liza, Jelena, Jela, Saveta (serb.), Elžbieta, Elizbieta, Alžbieta (litew.), Erzsébet (węg.).
NAZWISKA:
Elza, Elżakowski, Elżanowski, Elżbieciak, Biata, Biatkowski, Biatoń, Bieta, Bietczyk, Bietczyc, Bietkowski, Zbiejcik, Zbietka.
PATRONKA:
Elżbieta, biblijna córka Aarona, matka Jana Chrzciciela, która urodziła syna mimo podeszłego wieku i uprzedniej bezpłodności. Była kuzynką Marii, matki Jezusa, która odwiedziła ją krótko po Zwiastowaniu. Podczas tej wizyty (Nawiedzenie Matki Boskiej), Maria wygłosiła hymn pochwalny, znany później pod nazwą Magnificat. (Wspomnienie 5 listopada).Św. Elżbieta, niemiecka benedyktynka z Schönau. Zachowały się listy, które pisała do biskupów w sprawie reformy Kościoła. Zmarła w 1164 roku. (Wspomnienie 18 czerwca).Św. Elżbieta Węgierska córka króla Węgier i żona landgrafa Turyngii Ludwika, który padł ofiarą zarazy. Żyła w latach 1207–31. Zasłynęła jako fundatorka świątyń i szpitali, a także jako ascetka i tercjarka franciszkańska. Pod koniec życia złożyła ślub wyrzeczenia się świata. Jest patronką Trzeciego Zakonu. (Wspomnienie 17 listopada).Św. Elżbieta Portugalska, żona Dionizjusza, króla Portugalii. Żyła w latach 1271–1336. Nazywano ją aniołem pokoju. Po śmierci męża wstąpiła do III Zakonu św. Franciszka i zamieszkała w klasztorze klarysek. Jest patronką III Zakonu świętego Franciszka. (Wspomnienie 4 lipca).Św. Elżbieta Anna Seton z Nowego Jorku (1774–1821). Była protestantką, w Italii przystąpiła do Kościoła katolickiego. Pierwsza w historii święta obywatelstwa amerykańskiego. (Wspomnienie 4 stycznia).
ZNANE POSTACIE:
Elżbieta Ryksa, królowa czeska i pol. (1 IX 1288–12 X 1335). Elżbieta Łokietkówna, królowa węg. (1305–29 XII 1380). Elżbieta Bośniaczka, królowa węgierska i pol. (ok. 1340– I 1387). Elżbieta Granowska z Pilicy, królowa pol. (ok. 1372–12 V 1420). Elżbieta Rakuszanka, pol. królowa (1436–30 VIII 1505). Elżbieta Habsburżanka, pol. królowa (9 VII 1526–15 VI 1545). Elżbieta I, królowa Anglii, córka Henryka VIII i Anny Boleyn (7 IX 1533–24 III 1603). Elżbieta Drużbacka, poetka pol. (ok. 1698–14 III 1765). Elżbieta, ros. cesarzowa, córka Piotra Wielkiego (29 XII 1709–5 I 1762). Isabelle Agnés Elizabeth van Zuylen de Charriére, pisarka hol. (20 X 1740–27 XII 1805). Elżbieta Jaraczewska, pisarka pol. (9 I 1791–28 IX 1832). Elizabeth Browning-Barrett, poetka ang. (6 III 1806–29 VI 1861). Elizabeth Gaskell, pisarka ang. (29 IX 1810–12 XI 1865). Elisaweta Bagriana, poetka bułg. (29 IV 1893–23 III 1991). Bessie (Elizabeth) Smith, amer. wokalistka jazzowa (15 IV 1894–26 IX 1937). Elżbieta, królowa matka, żona Jerzego VI, króla Anglii (ur. 4 VIII 1900). Dame Elizabeth Maconchi, kompozytorka bryt. (ur. 1907). Bette Davis (Ruth Elizabeth Davis), aktorka amer. (5 IV 1908–7 X 1989). Elżbieta Barszczewska, aktorka pol. (29 XI 1913–14 X 1987). Elisabeth Schwarzkopf, niem. śpiewaczka operowa (ur. 9 XII 1915). Ella Fitzgerald, amer. wokalistka jazzowa (25 IV 1918–15 VI 1996). Elżbieta Wiktoria Fonberg, neurofizjolog pol. (ur. 1920). Elżbieta II, królowa Wiel. Brytanii (ur. 21 IV 1926). Elizabeth Taylor, amer. aktorka filmowa (ur. 27 II 1932). Elizabeth Shepherd, aktorka ang. (ur. 1936). Elżbieta Dzikowska, pol. reżyserka filmów dok., podróżnik (ur. 1937). Elżbieta Wolicka-Wolszleger, pol. teoretyk sztuki (ur. 1937). Elżbieta Czyżewska, aktorka pol. (ur. 14 IV 1941). Elżbieta Murawska, pol. artysta plastyk (ur. 1939). Elżbieta Starostecka, aktorka pol. (ur. 1943). Elżbieta Alina Hałas, socjolog pol. (ur. 1954). Elżbieta Iwona Arsso-Cwalińska, śpiewaczka operowa (ur. 1955).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Elżbieta, matka Jana Chrzciciela, jest często przedstawiana w malarstwie rel. i zaliczana do tajemnic różańca. Elizabeth Bennet z powieści Duma i uprzedzenie J. Austen. Elżbieta Fischer z powieści Kuzynka Bietka H. Balzaca. Lizaweta (Liza) Iwanowa Hermann z opowiadania A. Puszkina Dama pikowa (1833). Lizzie ze sztuki Ladacznica z zasadami J.-P. Sartre’a (1946). Królowa Elżbieta z poematu dramatycznego F. Schillera Don Carlos (1787). Elżbieta z powieści grozy Frankenstein czyli Nowoczesny Prometeusz M. Wollstonecraft Shelley. Elżbieta z kwitnącej Sieniawszczyzny, powieść H. Muszyńskiej-Hoffmanowej (1978). Elżbieta Rousset z opowiadania G. de Maupassanta Baryłeczka (1880). Lizawieta Iwanowna z opowiadania T. Manna Tonio Kröger (1903). Elizabeth Lieschen z powieści A. Kuśniewicza Król obojga Sycylii (1970). Św. Elżbieta z powieści J. Dobraczyńskiego Przyszedłem rozłączyć. Elżbieta Gintułtówna z powieści Popioły S. Żeromskiego (1904). Elisabeth Proctor ze sztuki A. Millera Czarownice z Salem (1953). Elżbieta Grabowska w Pamiętnikach Natalii Kicki (1972). Elżbieta Komierowska z powieści S. Brzozowskiego Sam wśród ludzi (1911).
NA EKRANIE:
Film wg pow. Popioły S. Żeromskiego w reż. A. Wajdy (1965), rolę Elżbiety Gintułtówny odtwarzała Beata Tyszkiewicz. Ekranizacje sztuki A. Millera Czarownice z Salem: rolę Elisabeth w reż. R. Rouleau (1956) odtwarzała Simone Signoret, a w reż. N. Hytnera (1996) – Joan Allen.
AFORYZM:
Inteligentna Elżbietato co dzień inna,ciekawa kobieta.Chciałbym mieć tę Elę,bo ma zalet wiele.Lecz czy się ośmielę?Bogusław ChmielarczykZauważcie, że ElżbietySwoje imię noszą jak balowe toalety.Wszystko to, co cenne jest w tkaninie,W jakim sensie teżReprezentujeOwo imię.Ludwik Jerzy KernTaka szalona jest Elka, że z nią zabawa szalona i wielka.
W POEZJI:
Prócz brzydkiej królowej angielskiej o twarzy ostrej,nadto płaskim biuście,wszystkie były sercom miłe, podobne białej puszystejjedwabnej chuście;podobne różowym jabłoniom, podobne kwitnącymmigdałom;niepojętne wobec szeptu pychy, obce rozpustnymszałom (...)Kazimiera Iłłakowiczówna, „Elżbieta”
PRZYSLOWIA:
Na świętą Elżbietę bywa śniegu nad piętę.(związane ze świętem 19 listopada)
LISTY:
„Nie ma już dla mnie przyszłości; będzie ona istnieć tylko o tyle, o ile łączyć się będzie z przeszłością i ją urzeczywistniać... Jakżeż ona teraz wygląda – jak jest doskonale piękna.”Robert Browning w liście napisanym przy łożu śmierci żony Elżbiety Barret
Emanuel
Pochodzenia hebrajskiego, od słowa Immanuel (Bóg z nami), które stanowiło symboliczne imię Mesjasza. ZDROBNIENIA: Manek, Manu. INNE FORMY: Emmanuel, Imanuel. OBCE FORMY: Emmanuel (ogólnie przyj. forma), Immanuel (ang.), Emanuel, Immanuel, Manuel (niem.), Emmanuel (fr.), Manuel (hiszp.), Emmanuele, Emanuele (wł.), Emmanuil (ros.), Emanuel, Manuel (czes., słowac.), Emanuel, Emanuil, Manojlo (połud.-słow.), Emanuelis (litew.), Manuel, Manó, Imánuel, Mendel (węg.). Forma żeńska: Emanuela, Manuela.
NAZWISKA:
Mendel, Mendelson, Mendlowski, Mencel, Męclewski, Menzel.
PATRON:
Św. Emanuel Ruiz, franciszkanin hiszpański. Żył w latach 1803–60. Jako przeor klasztoru w Damaszku zginął przy ołtarzu z rąk muzułmanów, wraz z innymi zakonnikami. (Wspomnienie 10 lipca).Św. Emanuel Le Van-Phung, katecheta wietnamski. Jeden ze 117 męczenników kanonizowanych w 1988 roku przez papieża Jana Pawła II, którzy zginęli w latach 1773–1862, przeważnie w Wietnamie.
ZNANE POSTACIE:
Emanuel Swedenborg, szw. mistyk i uczony (29 I 1688–29 III 1772). Emmanuel Héré de Corny, fr. architekt (12 X 1705–2 II 1763). Carl Philip Emmanuel Bach, kompozytor niem. (8 III 1714–14 XII 1788). Jens Immanuel Baggesen, duń. pisarz (15 II 1764–3 X 1826). Manuel Maria Barbosa du Bocage, port. poeta (17 IX 1765–21 XII 1805). Manuel José Quintana, hiszp. poeta (11 IV 1772–11 III 1857). Immanuel Kant, filozof niem. (22 IV 1724–12 II 1804). Emanuel Szfarczyk, uczestnik powstania styczniowego, powieszony na stokach Cytadeli. Rudolf Julius Emanuel Clausius, fizyk niem. (2 I 1822–24 VIII 1888). Manuel Arriaga, pierwszy prezydent Portugalii (8 VII 1841–5 III 1917). Emmanuel Chabrier, fr. kompozytor (18 I 1841–13 IX 1894). Manuel González Prada, peruw. poeta (6 I 1848–22 VII 1918). Manuel de Falla, właśc. Manuel Maria de Falla y Matheu, kompozytor hiszp. (23 XI 1876–14 XI 1946). Manuel Gálvez, argent. pisarz (18 VII 1882–14 XI 1962). Emanuel Imiela (pseud. Karol Dym), poeta pol. (18 III 1888–25 IV 1953). Juan Manuel Fangio, argent. kierowca wyścigowy (24 VI 1911–17 VII 1995). Emanuel Halicz, historyk pol. (ur. 1921). Emmanuel Le Roy Ladurie, historyk fr. (ur. 1929).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Emanuel (Manu) z Kongesu we Florencji J. Iwaszkiewicza.
Emil
Pochodzenia etruskiego, ukształtowane w języku łacińskim. Wywodzi się ze słowa aemulus (ten, który rywalizuje, współzawodniczy z kimś; zazdrośnik) lub od nazwy rodu rzymskiego Emiliuszy (Aemilius). Imię to stało się popularne na zachodzie Europy w XVIII, w Polsce upowszechniło się dopiero w XIX wieku. ZDROBNIENIA: Emilek, Milek. INNE FORMY: Emilian, Emiliusz, OBCE FORMY: Emil (ogólnie przyj. forma), Émile (fr.), Emil, Ämil (niem.), Emilio (hiszp., włosk.), Emilijus, Emilis (litew.), Aimilios, Emilios (gr.). Forma żeńska: Emilia, Emiliana.
PATRON:
Św. Emil z Kordoby (IX w.).
ZNANE POSTACIE:
Karol Emil Boratyński, malarz pol. (ur. 1810). Émile Augier, fr. komediopisarz (17 IX 1820–25 X 1889). Émile Edouard Charles Antoine Zola, pisarz fr. (2 IV 1840–28 IX 1902). Émile Gallé, fr. projektant szkła artyst. (4 V 1846–23 IX 1904). Emil Holub, czes. podróżnik, badacz Afryki (7 X 1847–21 II 1902). Emil Herman Fischer, niem. chemik i biochemik (9 X 1852–15 VII 1919). Emil Adolph von Behring, lekarz niem., laureat Nagrody Nobla (15 III 1854–31 III 1917). Emil Cohl, właśc. Emile Eugene Courtet, fr. karykat., pionier filmu rysunkowego (4 I 1857–20 I 1938). Émile Durkheim, fr. socjolog i filozof (15 IV 1858–13 XI 1917). Emil Ertl, austr. pisarz (ur. 1860). Émile Antoine Bourdelle, malarz fr. i rzeźbiarz (30 X 1861–1 X 1929). Emil Nolde, właśc. Emil Hansen, malarz niem. i grafik (7 VIII 1867–13 IV 1965). Emil Młynarski, kompozytor pol., dyrygent, skrzypek (18 VII 1870–5 IV 1935). Emil Godlewski, pol. embriolog (12 VIII 1875–25 IV 1944). Emil Adamiè, słoweń. kompozytor (ur. 1877). Othon-Émile Friesz, malarz fr. (6 II 1879–10 I 1949). Emiliano Zapata, przywódca rewolucji w Meksyku 1910–11 (8 VIII 1879–10 IV 1919). Emil Jannings, właśc. Theodor Friedrich Emil Janenz, aktor niem. (23 VII 1884–2 I 1950). Vincente Emilio Sojo, wenez. kompozytor (ur. 1887). Emil Zegadłowicz, pol. pisarz (1888–1941). August Emil Fieldorf, generał, zast. dowódcy Armii Krajowej (20 III 1895–24 II 1953). Emil Chroboczek, pol. agrotechnik (18 IX 1902–25 IX 1978). Emilio Fernandez, meksyk. reżyser i aktor filmowy (26 III 1904–6 VIII 1986). Emil František Burian, czes. reżyser i kompozytor (4 VI 1904–9 VII 1959). Konrad Emil Bloch, chemik amer., laureat Nagrody Nobla (ur. 21 I 1912). Emil Karewicz, aktor pol. (ur. 1923). Emil Gilels, ros. pianista (19 X 1916–14 X 1985).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Emil, czyli o wychowaniu, traktat pedagogiczny J.J. Rousseau. Emil z powieści Demian. Dzieje młodości Emila Sinclaira H. Hesse. Emil i detektywi, powieść dla młodzieży E. Kästnera (1928). Emil z powieści A. Kuśniewicza Król Obojga Sycylii. Emil ze Smalandii szwedzkiej pisarki Astrid Lindgren.
NA EKRANIE:
Film wg powieści Emil i detektywi E. Kästnera w reż. G. Lamprechta (1931), rolę Emila odtwarzał Rolf Wenkhaus.
PRZYSLOWIA:
Na Emila babie lato się przesila.(związane ze świętem 11 października)
Emilia
Żeńska forma imienia -> Emil. W Polsce notowane od XV wieku. ZDROBNIENIA: Emilcia, Emilka, Mila, Milcia, Milka. INNE FORMY: Emiliana, Emilianna. OBCE FORMY: Emilia (ogólnie przyj. forma), Emily (ang.), Ämilie, Emilie (niem.), Émilie (fr.), Emilia (hiszp., wł.), Emilija (ros.), Emilie (czes.), Emilija, Emila, Emiljka, Mila, Milka, Miljka (połud.-słow.), Emilija, Emilë (litew.).
NAZWISKA:
Emela, Emielita, Emil, Emilewicz, Emilianowicz, Emiliewicz, Emilita, Emisz, Emka, Emko, Jemilka, Jemielita, Milewicz.
PATRONKA:
Św. Emilia de Vialar (1797–1856). Założyła zgromadz. sióstr pod wezwaniem św. Józefa od Zjawienia (Archanioła Gabriela). (Wspomnienie 24 sierpnia).
ZNANE POSTACIE:
Gabrielle Émilie le Tonnelier de Breteuil Châtelet, fr. pisarka naukowa (17 XII 1706–10 IX 1749). Emilia Szczaniecka, działaczka społ, uczestniczka powst. listopadowego (ur. 1804). Emilia Plater, hrabianka z Wilna, która przyłączyła się do powstania listopadowego (13 XI 1806–23 XII 1831). Emily Jane Brontë, ang. pisarka (30 VII 1818–19 XII 1848). Emily Dickinson, poetka ameryk. (10 XII 1830–15 V 1886). Emilia Pardo Bazán, pisarka hiszp. (16 IX 1851–12 V 1921). Olive Emile Albertina Schreiner, pisarka południowoafryk. (24 III 1855–11 XII 1920). Emilia Krakowska, aktorka pol. (ur. 1940). Emilia Freudenreich, malarka pol., grafik (ur. 1941). Emilia Bohdziewicz, pol. artyst. plastyk (ur. 1941).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Emilia Plater, sławiona w balladzie A. Mickiewicza Śmierć pułkownika. Emilia Galotti, tragedia G.E. Lesinga (1772). Emilia z powieści Nad Niemnem E. Orzeszkowej (1888). Emilka z powieści Noce i dnie M. Dąbrowskiej (1932/34). Emilia z powieści I. Bashevisa Singera Sztukmistrz z Lublina (1961). Emilia z opowiadania Nad niebieską wodą z tomu Pokój gołębi J. Zawieyskiego.
NA EKRANIE:
Film wg pow. Nad Niemnem Orzeszkowej w reż. Z. Kuźmińskiego (1986), rolę Emilii grała Marta Lipińska. Ekranizacja pow. Noce i dnie M. Dąbrowskiej w reż. J. Antczaka (1975), rolę Emilki grała Ilona Kuśmierska. Ekranizacja pow. Sztukmistrz z Lublina w reż. M. Golema (1979).
AFORYZM:
Mija dzień, jak jedna chwilka,Gdy przyjdzie do mnie Emilka.Andrzej MorskiCzysta jak lilia była Emilia,Lecz na motyla trafiła lilia.Włodzimierz Ścisłowski
W POEZJI:
Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży,Jakie pięknie dziewicze ma lica?Jaką pierś? – Ach, to była dziewica,To Litwinka, dziewica-bohater,Wódz Powstańców – Emilija Plater!Adam Mickiewicz, „Śmierć pułkownika”
Erazm
Pochodzenia greckiego, od słów eros (miłość), éramai (kochać) lub erasmios (upragniony, wdzięczny). Oznacza: kochany, upragniony. W Polsce notowane od XIV w. w formach Erasmus, Erazmus, Erazmuz, Erażmus, Harazmuź, Herazm, Herazmus, Razmus, Razmuz, Rozmus. ZDROBNIENIA: Erazmek, Razmuś. INNE FORMY: Rasmus, Asmus, OBCE FORMY: Erasmus, Erazm (ogólnie przyjęta forma), Elmo (ang.), Asmus, Rasmus (niem.), Érasme, Elme (fr.), Erasmo (hiszp., wł.), Asmo (fiń.), Erazim, Erazmus (czes., słowac.), Erazam, Erzem, Erazmo, Razmo (połud.-słow.), Erazmas (litew.), Asmo (fiń.), Ermó, Razmus, Rázmán (węg.). Forma żeńska: Erazma.
NAZWISKA:
Asmus, Erasmus, Rasmus, Rasmuson, Rasmusen, Rasmus, Rozmuski, Rozmusz, Rozmuszyński, Rozmys, Rozmysiak.
PATRON:
Św. Erazm, męczennik. Biskup Formii we Włoszech. Torturowany i zabity w czasach cesarza Dioklecjana. Patron żeglarzy. Chroni przed chorobami wewnętrznymi. (Wspomnienie 2 czerwca).Erazm z Rotterdamu, właśc. Gerhard Gerhards, hol. filolog, filozof, literat, teolog i pedagog, czołowy humanista Odrodzenia. Głosił umiłowanie wolności, prostoty i pokoju, zabiegał o pogłębienie duchowej więzi z Jezusem Chrystusem przez modlitwę i dobre uczynki. Polemizował z M. Lutrem, broniąc wolności woli ludzkiej i wartości uczynków człowieka. Przygotował gr. wydanie Nowego Testamentu (1516) oraz kryt. wydania dzieł klasyków (m.in. Arystotelesa, Seneki Młodszego, Cycerona) i ojców Kościoła (m.in. Hieronima, Ireneusza, Ambrożego, Orygenesa, Augustyna). Wywarł ogromny wpływ na umysły swej epoki, także na pol. kulturę.
ZNANE POSTACIE:
Erazm Witelo, pol. matematyk i filozof (ok. 1230–1280). Erazm Ciołek, biskup. poeta i dyplomata (1474–9 IX 1522). Erazm z Zakroczymia, budowniczy pierwszego stałego mostu na Wiśle (ur. XVI w.). Erazm Otwinowski, poeta pol., działacz i historyk ariański (1529– VI 1614). Erazm Gliczner, pol. pisarz i pedagog (ur. 1535). Erasmus Darwin, bryt. poeta i przyrodnik (12 XII 1731–18 IV 1802). Erazm Mycielski, pol. polityk i wojskowy (1769–28 II 1800). Erazm Łukasz Kasprowicz, księgarz i wydawca w Lipsku (5 lub 6 1835–22 XI 1922). Erazm Józef Jerzmanowski, uczestn. powstania styczniowego i Komuny Paryskiej (2 VI 1844–7 II 1909). Erazm Majewski, pol. filozof, przyrodnik, ekonomista (2 VI 1858–14 XI 1922). Erazm Brzeski, zoolog, etolog pol. (ur. 1922).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Erazm Kocmołuchowicz z powieści Nienasycenie S.I. Witkiewicza (1930).

Horoskopy alternatywne oraz symbolika