Czyści jelita jak miotełka, pomaga zmniejszyć stan zapalny. Jedz w sezonie
Nieco zapomniana i traktowana po macoszemu roślina, w której drzemią nie tylko walory kulinarne, ale także cenne właściwości zdrowotne. Potęgę szczawiu wykorzystywali już Egipcjanie, lecząc nim rany po ukąszeniach skorpionów. Słowianie zajadali się nim na równi z pokrzywą, barszczem i łopianem. Jak wykorzystać potencjał tej niepozornej rośliny? Podpowiadamy, co warto z niej przygotować.
Spis treści:
Jak wygląda i gdzie występuje szczaw?
Szczaw należy do szerokiej rodziny rdestowatych, która obejmuje ok. 200 różnych gatunków, występujących przede wszystkim w klimacie umiarkowanym. W zależności od odmiany, szczaw znajduje swoje zastosowanie w kulinariach, a także jako produkt leczniczy. Można spożywać go na surowo, a także dodawać do wyrobów farmaceutycznych. Co ciekawe, często używa się go także w weterynarii lub uprawia wyłącznie w celach ozdobnych.
Roślina najczęściej porasta tereny Europy oraz Azji. Uwielbia gleby umiarkowanie wilgotne. W naturalnym środowisku znajdziemy go nad brzegami rzek i innych zbiorników wodnych, a także terenach zalewowych i morskich wybrzeżach. Szczaw zwyczajny, używany w celach spożywczych, wyróżnia się prostymi sztywnymi łodygami, które osiągają do ok. 1 metra wysokości. Liście mają strzałkowaty kształt i są mięsiste. Kwiaty przybierają barwę czerwonawą lub wpadającą w żółty, a owoc przypomina brunatny orzeszek.
Właściwości zdrowotne rośliny
Szczaw, mimo bycia rośliną sezonową, zawiera w sobie składniki cenne dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. To doskonałe źródło witamin i minerałów. Na liście znalazły się przede wszystkim:
- witamina C,
- witamina A,
- witaminy z grupy B,
- żelazo,
- cynk,
- wapń,
- fosfor,
- potas,
- magnez,
- beta-karoten.
Włączając go do diety, zapewniamy sobie dostęp do flawonoidów oraz antocyjanów, które niszczą wolne rodniki, hamując nie tylko proces starzenia, ale także chroniąc przed powstawaniem komórek nowotworowych. Naukowcy dowiedli, że w szczawiu zwyczajnym, kędzierzawym oraz tępolistnym znajdują się substancje przeciwgrzybicze.
Stosowanie szczawiu polecane jest także jako wspomaganie leczenia kaszlu oraz infekcji górnych dróg oddechowych. Spora zawartość garbników przyczynia się do leczenia biegunek. Dodatkowym plusem spożywania szczawiu jest zmniejszenie stanów zapalnych, wyciszenie dolegliwości układu trawiennego, poprawę pracy trzustki, a także zwiększenie lub pobudzenie apetytu. Roślinę stosuje się u osób ze stwierdzonymi niedoborami żelaza lub blednicą.
Sprawdź: Kto powinien unikać szczawiu?
Szczaw smażony do słoika - przepis
Pachnący latem, masłem i odrobiną soli szczaw w słoiku to smakowity pomysł na szybki przetwór, który wzbogaci zapasy w domowej spiżarni. Doskonale sprawdza się w chłodniejsze dni, w szybki sposób zastępując pesto lub sos do makaronu, a także stanowiąc ciekawe uzupełnienie kanapek, kiedy brakuje świeżych i sezonowych warzyw. Do jego przygotowania potrzeba jedynie trzech składników.
Składniki:
- 3 duże garście świeżych liści szczawiu
- 2 łyżki stołowe masła
- szczypta soli do smaku
Przygotowanie:
- Szczaw dokładnie przebrać, a następnie umyć pod bieżącą wodą i osuszyć ręcznikiem papierowym. Na tym etapie można także odciąć ogonki, jednak w przypadku młodych listków są one miękkie i dość cienkie, dlatego nie powinny przeszkadzać w jedzeniu.
- Tak przygotowaną roślinę siekamy na nieco mniejsze kawałki. Nie musimy poświęcać czasu na zbyt drobne szatkowanie - podczas obróbki termicznej ich wielkość zdąży się zredukować.
- Na dużej i głębokiej patelni rozpuszczamy masło i wrzucamy szczaw. Blanszujemy przez kilka minut, do momentu aż listki zmienią kolor na ciemnozielony. Pod koniec delikatnie doprawiamy je solą do smaku.
- Gorący szczaw przekładamy do wcześniej wyparzonych słoików, dokładnie zakręcamy i odwracamy do góry dnem. Pozostawiamy do całkowitego ostudzenia.
- Gotowe przetwory przechowujemy w spiżarni lub innym chłodnym pomieszczeniu. Doskonale sprawdzi się w zimie, a także jako baza do zup i sosów. Smacznego!
Do czego wykorzystać szczaw w kuchni?
Jednym z popularniejszych przepisów, w którym główną rolę odgrywa szczaw, jest zabielana niewielką ilością zupa szczawiowa. Przygotowuje się ją na bazie aromatycznego bulionu. Samo danie przyciąga zapachem oraz nieco kwaśnym i cytrynowym posmakiem. Doskonale komponuje się z dodatkiem ugotowanych na twardo jajek oraz ziemniaków. Chcąc nieco wyostrzyć jej smak, możemy z powodzeniem zetrzeć do niej odrobinę świeżego chrzanu. W sezonie letnim przygotujemy z niej chłodnik, do którego dodamy jogurt naturalny, rzodkiewki oraz ogórki.
Szczaw odnajduje się nie tylko w zupie, ale także sałatkach i sosach na bazie jogurtu oraz śmietany. Kucharze chętnie wzbogacają nim grillowane i pieczone ryby, a także dodają w formie pesto do wykwintnego makaronu lub kanapek. Potencjał szczawiu wykorzystamy w wytrawnej tarcie, wypełnionej mieszanką masła, cebuli, papryki oraz innych warzyw. Roślinnym dodatkiem zastąpimy także szczypiorek lub szpinak dodawany do omletów oraz jajecznicy.
Alergie i przeciwwskazania do spożycia
Na bazie szczawiu przygotowuje się wiele smacznych potraw i przekąsek, a także drinków. O ile jego spożycie na ogół nie wywołuje nieprzyjemnych efektów ubocznych, wdychanie pyłków wydzielanych przez rosnącą roślinę często prowadzi do alergii. Z włączania szczawiu do jadłospisu powinny zrezygnować osoby chorujące na nerki, a także zmagające się z reumatyzmem i osteoporozą. Również choroby pęcherzyka żółciowego wymuszają ograniczenie w diecie produktów bogatych w szczawiany.
Uczulenie na pyłki szczawiu rozpoznamy po katarze siennym, łzawieniu oczu oraz kaszlu. Okres wzmożonego kwitnienia przypada na maj, czerwiec oraz lipiec. Szczaw szczególnie dobrze rozwija się na podłożu bogatym w azot. W przestrzeni miejskiej stężenie pyłków jest umiarkowane. Ostrożność warto zachować podczas spacerów na łąkach oraz obszarach podmiejskich.
Sprawdź również:
