Jak zrobić jogurt w domowych warunkach?
Jogurt jest zdrowy i dostarcza organizmowi cennych składników odżywczych. Jedna szklanka jogurtu dziennie zaspokaja niemal 60 procent normy zalecanego dziennego spożycia jodu blisko 50 procent dziennego zapotrzebowania na wapń, a przy tym dostarcza organizmowi sporych ilości (co najmniej 25 procent niezbędnego każdego dnia) fosforu, witaminy B2, białka i witaminy B 12. Zarówno kanadyjskie, jak i amerykańskie normy żywnościowe uznają jogurt za ważny składnik codziennej diety.

Jak wykorzystywać jogurt w kuchni?
Białka zawarte w jogurcie nieco utrudniają stosowanie go jako składnika dań gotowanych. Podobnie jak kwaśna śmietana, jogurt będzie się oddzielać od reszty składników i dlatego w daniach pieczonych w piekarniku wykorzystuje się emulgatory, takie jak mąka, skrobia kukurydziana czy ararutowa, aby temu zapobiec. Do sosów przyrządzanych na kuchence zalecam dodawać jogurt pod koniec gotowania, a następnie kontynuować ogrzewanie dania na małym ogniu, żeby jogurt uzyskał odpowiednią temperaturę.
Jogurt może z powodzeniem zastępować w przepisach śmietanę, obniżając tym samym kaloryczność dania. W wypiekach może natomiast zastępować mleko lub część mleka (wypieki staną się wilgotniejsze i zyskają bogatszy smak). Jogurt może zastępować mleko w stosunku objętościowym 1:1, jednak wtedy dość powszechnie dodaje się do mąki jeszcze ½ łyżeczki (2 ml) sody oczyszczonej na każdą 1 szklankę (250 ml) jogurtu.
Jak odcedzić jogurt?
Aby jogurt stał się gęsty i kremowy, trzeba usunąć z niego wodnistą serwatkę. Im dłużej jogurt będzie odciekać, tym będzie gęstszy. Odcedzanie jogurtu. Sitko albo durszlak (najlepiej stalowy) połóż na misce, w której zmieszczą się 2 szklanki (po 250 ml) płynu. Sitko wyłóż podwójną warstwą czystej gazy. Wlej 2 szklanki (500 ml) świeżego jogurtu naturalnego do sitka i całość przykryj folią spożywczą albo osłoń brzegami gazy. Miskę z sitkiem wstaw do lodówki i poczekaj, aż wodnista serwatka ścieknie do miski (większość płynu zostanie odcedzona już w ciągu 10 minut).
Odcedzony jogurt. Należy postępować zgodnie z powyższymi instrukcjami i pozostawić jogurt na 10 minut. Zyska on gęstą i gładką kremową konsystencję. Odcedzony domowy jogurt przypominać będzie jogurt w stylu bułgarskim lub bałkańskim (wytworzony przy użyciu specjalnych szczepów bakterii). Z dwóch szklanek (500 ml) jogurtu uzyskuje się około 1½ szklanki (375 ml) odcedzonego jogurtu.
Jogurt miodowy. Ten słodki i kremowy jogurt stosuje się jako dodatek do sałatek owocowych bądź deserów. Aby go przyrządzić, należy wmieszać do 1½ szklanki (375 ml) odcedzonego jogurtu, 3 łyżki (45 ml) płynnego miodu lub syropu klonowego, syropu z brązowego ryżu albo z agawy.
Serek jogurtowy. Jeśli pozostawi się jogurt na sitku przez 8 godzin lub całą noc, uzyska się bardzo gęsty, miękki produkt, przypominający serek kremowy. Ser jogurtowy wykorzystuje się do przyrządzania dipów i past, w niektórych przepisach można go też użyć zamiast prawdziwego serka kremowego. Z 4 szklanek (1 l) jogurtu można uzyskać 1⅓ szklanki (325 ml) serka jogurtowego.
Śmietana jogurtowa. Aby uzyskać płynną śmietanę o świeżym smaku (podobnym do crème fraîche), należy dodać 1 łyżeczkę (5 ml) jogurtu do 2 szklanek (500 ml) gęstej śmietany (36-procentowej) i pozostawić mieszaninę na 15 minut.
Pat Crocker w swojej nowej książce "Wielka księga jogurtów" zamieściła 25 pomysłów na domowy jogurt (i przepisy jak go wykonać w domowych warunkach) a także ponad 200 przepisów na potrawy z jego wykorzystaniem, czerpiących z tradycji kuchni włoskiej, greckiej, tureckiej czy bałtyckiej. Oto kilka z nich.
Jogurt cytrynowy

Składniki
- 2 szklanki mleka 1–2%
- 1½ szklanki słodkiej śmietany 18%
- 1/2 szklanki śmietany 36% 125
- 2 łyżki skórki otartej z cytryny
- 2 łyżki odtłuszczonego mleka w proszku
- ⅓ szklanki syropu klonowego
- 3 łyżki organicznych żywych kultur bakterii jogurtowych lub 5 g liofilizowanych bakterii jogurtowych
- 2 łyżki galaretki cytrynowej w proszku
Sposób przygotowania
1. Do rondla ze stali nierdzewnej wlej mleko, dodaj obie śmietany i skórkę cytrynową, a następnie całość podgrzewaj na mniej niż średnim ogniu do temperatury wrzenia (por. wskazówki s. 26), często mieszając. Dodaj odtłuszczone mleko w proszku i syrop klonowy, dokładnie wymieszaj. Zdejmij rondel z ognia i ostudź zawartość do temperatury 43-49°C, często mieszając. Mleko powinno ostygnąć w ciągu godziny. 2. W misce wymieszaj starter lub liofilizowane bakterie jogurtowe z mniej więcej ½ szklanki (125 ml) ostudzonego mleka. Dodaj galaretkę cytrynową i pozostałe ostudzone mleko, całość dobrze wymieszaj. 3. Przelej mleko do czystych kubeczków i nałóż pokrywki, jeśli producent tak zaleca. Umieść kubeczki w jogurtownicy. Ustaw timer na 8 do 12 godzin lub na minimalną wartość przewidywaną przez producenta. Im dłużej trwa proces fermentacji, tym gęstszy i kwaśniejszy będzie jogurt. 4. W trakcie fermentacji nie poruszaj kubeczków z mlekiem. Po 8 godzinach skontroluj zawartość jednego pojemniczka. Jeśli jogurt osiągnął już pożądaną konsystencję, wyjmij wszystkie kubeczki z jogurtownicy, nałóż pokrywki (w razie konieczności) i od razu wstaw jogurt do lodówki. Gdyby efekt cię nie zadowalał, odstaw testowy kubeczek do jogurtownicy i pozostaw tam jogurt jeszcze na 1-2 godziny lub do uzyskania pożądanej konsystencji. Schłodzenie jogurtu zatrzymuje proces fermentacji. Przed podaniem lub zastosowaniem do przyrządzenia jakiegoś dania jogurt powinien zostać całkowicie schłodzony.
Owoce tropikalne do jogurtu
Składniki
- 250 ml wody
- ½ szklanki cukru
- 1 szklanka grubo siekanych owoców tropikalnych (por. wskazówka po lewej)
- 2 łyżki świeżo wyciśniętego soku z cytryny
Sposób przygotowania
1. W rondlu z grubym dnem wymieszaj wodę i cukier. Całość doprowadź do lekkiego wrzenia na średnio dużym ogniu, co pewien czas mieszając, aż cukier się rozpuści. Zmniejsz ogień i gotuj powoli, od czasu do czasu mieszając, przez około 25 minut lub do momentu, w którym mieszanina zgęstnieje. Pozostaw do ostudzenia. 2. W misce wymieszaj owoce z sokiem cytrynowym. Dodaj je do ostudzonego syropu. Używaj od razu albo przykryj dokładnie i wstaw do lodówki (możesz je przechowywać w lodówce do tygodnia).

Cytrynowe ciasto jogurtowe
Składniki
- 1 szklanka masła, miękkiego 250 ml
- 1 szklanka cukru 250 ml
- 3 duże jajka
- 1 łyżka skórki otartej z cytryny 15 ml
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego 5 ml
- 2½ szklanki mąki uniwersalnej 625 ml
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia 5 ml
- 1 łyżeczka sody oczyszczonej 5 ml
- ½ łyżeczki soli 2 ml
- 1 szklanka jogurtu cytrynowego lub jogurtu naturalnego
- lukier cytrynowe
- cukru pudru 175 ml
- ½ szklanki świeżo wyciśniętego soku z cytryny 125 ml
- 3 łyżki jogurtu naturalnego
Sposób przygotowania
1. W misce, za pomocą drewnianej łyżki, utrzyj jajka z cukrem. Po kolei wbijaj do tej masy jajka i mieszaj na gładką masę. Dodaj skórkę cytrynową i wanilię. Do innej miski przesiej mąkę, proszek do pieczenia, sodę oczyszczoną i sól. Mieszaninę na bazie mąki dodawaj do masła na zmianę z jogurtem cytrynowym (za każdym razem w stosunku trzy porcje mąki - dwie porcje jogurtu). 2. Wymieszane ciasto przełóż do tortownicy i piecz przez 1 godzinę lub do suchego patyczka. Odstaw w formie do ostygnięcia na 5 minut. 3. Lukier cytrynowy. W tym czasie wsyp do miski cukier puder i dodaj sok z cytryny. Dobrze wymieszaj, a następnie dodaj jogurt. Zdejmij obejmę z tortownicy, wyłóż ciasto na talerz dnem do góry. Nałóż lukier na ciepłe ciasto, pozwalając mu wsiąknąć w powierzchnię na górze i spłynąć po bokach.

Podstawowy jogurt z mleka o obniżonej zawartości tłuszczu
Składniki
- 4 szklanki świeżego odtłuszczonego mleka lub mleka o zawartości tłuszczu 1–2%
- ¼ szklanki odtłuszczonego mleka w proszku 60 ml
- 3 łyżki organicznych żywych kultur bakterii jogurtowych lub 5 g liofilizowanych bakterii jogurtowych
Sposób przygotowania
1. W rondlu ze stali nierdzewnej podgrzewaj mleko na mniej niż średnim ogniu, doprowadzając je do temperatury wrzenia (por. wskazówka s. 18), często mieszając. Dodaj odtłuszczone mleko w proszku i dokładnie wymieszaj. Zdejmij rondel z ognia i ostudź zawartość do temperatury 43-49°C, często mieszając. Mleko powinno ostygnąć w ciągu godziny. 2. W misce wymieszaj starter lub liofilizowane bakterie jogurtowe z mniej więcej ½ szklanki (125 ml) ostudzonego mleka. Dodaj pozostałe ostudzone mleko i całość dobrze wymieszaj. 3. Przelej mleko do czystych kubeczków i nałóż pokrywki, jeśli producent tak zaleca. Umieść kubeczki w jogurtownicy. Ustaw timer na 8 do 12 godzin lub na minimalną wartość przewidywaną przez producenta. Im dłużej trwa proces fermentacji, tym gęstszy i kwaśniejszy będzie jogurt. 4. W trakcie fermentacji nie poruszaj kubków z mlekiem. Po 8 godzinach skontroluj zawartość jednego pojemniczka. Jeśli jogurt osiągnął już pożądaną konsystencję, wyjmij wszystkie kubeczki z jogurtownicy, nałóż pokrywki (w razie konieczności) i od razu wstaw produkt do lodówki. Jeśli efekt cię nie zadowala, odstaw testowy kubeczek do jogurtownicy i pozostaw tam jogurt jeszcze na 1-2 godziny lub do uzyskania pożądanej konsystencji. Schłodzenie jogurtu zatrzymuje proces fermentacji. Przed podaniem lub zastosowaniem do przyrządzenia jakiegoś dania jogurt powinien zostać całkowicie schłodzony.

Placek chlebowy z karmelizowaną gruszką i cebulą
Składniki
- 2 łyżki oliwy z oliwek 30 ml
- 1 łyżka masła 15 ml
- 2 czerwone cebule, pokrojone w cienkie plastry
- 1 gruszka, pokrojona w cienkie plastry
- 4 ząbki czosnku, pokrojonego w cienkie plastry
- 2 łyżki brązowego cukru 30 ml
- 2 łyżki octu balsamicznego 30 ml
- 1⅓ szklanki serka jogurtowego 325 ml
- ½ szklanki pokruszonego sera feta 125 ml
- 1 łyżka świeżych liści tymianku 15 ml
- 1 duży chlebek naan lub inny placek chlebowy
Sposób przygotowania
1. Ustaw patelnię na średnio dużym ogniu. Rozgrzej na niej oliwę i roztop masło. Wrzuć czerwoną cebulę i gruszkę i doprowadź całość do lekkiego wrzenia, cały czas mieszając. Zmniejsz ogień do mniej niż średniego i smaż, od czasu do czasu mieszając, przez 10 minut lub do momentu, w którym cebula zmięknie. Dodaj czosnek, brązowy cukier i ocet i smaż dalej, od czasu do czasu mieszając, przez 3 do 5 minut. Czosnek ma być miękki, a ciecz powinna odparować, pozostawiając na patelni miękką i lepką (skarmelizowaną) masę. Całość pozostaw do ostygnięcia. 2. Jednocześnie w misce wymieszaj serek jogurtowy, fetę i tymianek. Rozprowadź mieszaninę równo po chlebku naan i połóż go na blasze. Na wierzch połóż mieszaninę na bazie cebuli, a następnie wstaw do piekarnika na 30 sekund lub do momentu, w którym chleb się ogrzeje. Przełóż na deskę do krojenia i podziel na porcje odpowiednie na przystawkę.

Tzatziki
Składniki
- 1 ogórek szklarniowy 1
- 1⅓ szklanki serka jogurtowego 325 ml
- 1 ząbek czosnku, drobno posiekany
- 2 łyżki świeżo siekanej mięty 30 ml
- 2 łyżeczki świeżo wyciśniętego soku z cytryny
- 10 ml sól morska i świeżo mielony pieprz
Sposób przygotowania
1. Ogórek zetrzyj (wcześniej obierz, jeśli nie jest organiczny) do cedzaka. Pozostaw 30 minut do odcieknięcia w zlewie lub nad miską, a następnie lekko odciśnij, aby do końca usunąć nadmiar wody.
2. W misce umieść ogórek, serek jogurtowy, czosnek, miętę i sok z cytryny. Dobrze wymieszaj, żeby składniki się połączyły. Przypraw do smaku solą i pieprzem. Podaj od razu albo dokładnie przykryj i wstaw do lodówki (sos można przechowywać do 2 dni).
Przepisy pochodzą z książki "Wielka księga jogurtów", Pat Crocker.
