Malownicza i zielona kraina na północy Chorwacji. To kulinarne serce kraju

Istria to malowniczy półwysep położony na północy Chorwacji, jednak jego niewielki północny fragment należy również do Słowenii.

Chorwaci Istrię dzielą na trzy części — białą, szarą i czerwoną. Co ciekawe podział ten wyznacza kolor ziemi. Nadbrzeżna część półwyspu to Istria Czerwona. Gleba w tym kolorze jest bardzo urodzajna, obfituje w związki żelaza, dlatego doskonale nadaje się do uprawy ciemnych odmian winogron. To również najbardziej zaludniona część półwyspu. Oddalając się nieco od wybrzeża, dotrzemy do krainy, której nazwa w żaden sposób nie oddaje piękna tego miejsca wiosną, latem i wczesną jesienią — Istrii Szarej. Wbrew pozorom, tamtejsza gleba jest bardzo urodzajna. Poprzecinane rzekami rozległe i pagórkowate tereny zielone tworzą idealne warunki pod uprawę winorośli, drzewek oliwnych, a także zbóż. Udając się na północ w kierunku Słowenii, trafimy do Istrii Białej. Tworzy ją biały kras wapienny, a lokalni mieszkańcy zajmują się przede wszystkim hodowlą. 

Bez wątpienia to właśnie Istria Czerwona, czyli nadbrzeżna część półwyspu jest najchętniej odwiedzana przez turystów nie tylko z Europy, ale i z całego świata. Co roku w sezonie wakacyjnym turyści chętnie odwiedzają miejscowości takie jak Poreč, Rovinj, Pula, Vrsar, czy Umag, co sprawia, że te urokliwe miejsca zmieniają się w tętniące życiem wakacyjne kurorty.

Jednakże dla tych, którzy poszukują wyjątkowych doświadczeń podróżniczych, chcą odpocząć od turystycznego zgiełku i prawdziwie zasmakować uroków miejsc, które odwiedzają, to właśnie Istria Szara, czyli środkowa część półwyspu oferuje coś specjalnego.

Dla mnie była ona absolutnym zaskoczeniem. Tak bardzo różni się od nadmorskiej Chorwacji. Istria Szara to miejsce wyjątkowe, idylliczne, o niesamowitych walorach naturalnych i niebywałej historii. Oprócz atrakcji turystycznych i czarujących miasteczek, turystów przede wszystkim przyciąga tam doskonała lokalna kuchnia. 

Zobacz również: Bajkowa wioska położona w północnej Chorwacji. Tłumów tutaj nie zastaniesz

Istryjska kuchnia jest niesamowicie różnorodna i zmienia się w zależności od pory roku. Wiosną na stołach królują szparagi, które zbiera się w okolicznych lasach, jednakże dla miłośników gastroturystyki najlepszym momentem na odwiedzenie Istrii środkowej jest jesień, czyli sezon truflowy. 

Jedne z najsmaczniejszych trufli na świecie znajdziemy w lasach otaczających wspaniałe miasteczko Motovun. Występuje tam wiele jadalnych gatunków trufli, w tym trufla biała, będąca najcenniejszym rodzajem tych grzybów. 

Jesienią w miasteczkach takich jak Motovun, już od pory obiadowej unosi się przyjemna i charakterystyczna woń tych grzybów, przygotowywanych w restauracjach. Co istotne wcale nie trzeba wydawać fortuny, aby cieszyć się ich smakiem. Na Istrii zjemy wiele dań z truflami, i to w miarę przystępnych cenach. Oprócz makaronów, czy mięs w sosie truflowym, możemy skosztować tam lokalnych suchych kiełbas, czy żółtego sera z dodatkiem trufli. W połączeniu z lokalnym winem to prawdziwa uczta dla kubków smakowych.

Zobacz również: Zapomniana wyspa Chorwacji. Tańsza i spokojniejsza niż Hvar czy Brač

Istria jest sercem winiarskiej turystyki kraju. Lokalny klimat będący połączeniem klimatu śródziemnomorskiego z kontynentalnym zapewnia ciepłe dni oraz dość chłodne noce, co przekłada się na doskonały smak win, a także ich kwasowość. Zróżnicowana rzeźba terenu oraz niewielkie wzgórza środkowej Istrii to idealne miejsca na winnice, ponieważ stały, lecz lekki wiatr, który jest tam obecny, pomaga w utrzymaniu żyznej gleby, a także chroni winorośl przed chorobami.

Wśród istryjskich win możemy wyróżnić dwie szczególne odmiany - Malvazija i Teran. Najpopularniejszą odmianą winorośli jest Malvazija, z której produkowane są orzeźwiające wina białe z kwiatowym i cytrusowym aromatem. Doskonale nadają się do dań mięsnych oraz ryb morskich. Drugim cenionym szczepem pochodzącym z Istrii jest Teran. Wytwarza się z niego wino czerwone, o silnym zapachu i bardzo wyraźnym, lekko cierpkim smaku. Wspaniale smakuje w połączeniu z miejscową szynką (pršut) oraz serem.

Aby jednak rozsmakować się w istryjskich winach, musimy odwiedzić półwysep. Znalezienie ich w sklepach, za granicą jest trudne i to z wielu powodów. Większość lokalnych producentów kieruje się zasadą jakości ponad ilością, dlatego swoje wina sprzedają zazwyczaj we własnych sklepach, rezygnując tym samym z masowej produkcji i sprzedaży w marketach. Większość z nich oferuje też niezapomniane doświadczenie dla turystów, jakim jest degustacja win.

Zobacz również: Najlepsze campingi w Chorwacji. Turyści uwielbiają je za niskie ceny i spokój

Inną specjalnością chorwackiej kuchni jest pršut, czyli suszona szynka dojrzewająca, wytwarzana w tradycyjny sposób. Ta luksusowa wędlina z mięsa wieprzowego, serwowana jest w cieniutkich plasterkach, w towarzystwie sera, pieczywa i oliwy z oliwek. Co istotne należy kroić ją ręcznie, nożem, a nie maszyną. Lokalny pršut znajdziemy również w innych regionach Chorwacji, jednakże istryjski pršut wyróżnia się tym, że przed suszeniem zdejmuje się skórę oraz większą część tłuszczu. 

Smakiem Istrii, którego koniecznie należy skosztować, jest znakomity ser krowi, niekiedy wzbogacany o lokalne dodatki jak np. trufle. Na smak sera wpływają warunki naturalne panujące na półwyspie, w tym dziko rosnące zioła, które spożywane są przez pasące się na świeżym powietrzu krowy.

Opisując walory kuchni istryjskiej, nie można pominąć oliwy z oliwek, która zazwyczaj podawana jest wraz z chlebem, wędlinami i serami. Wytwarzana jest zazwyczaj w małych i rodzinnych manufakturach. Już w samym aromacie oliwy możemy wyczuć nuty świeżo ściętej trawy, czy też pomidora. Z kolei jej smak funduje naszym kubkom smakowym wiele nieoczywistych doznań. Dopiero po chwili od zasmakowania, oliwa uwalnia swoje unikatowe walory smakowe i ujawnia gorzkie oraz lekko pikantne nuty. Odwiedzając Istrię, warto skontaktować się z lokalnymi producentami, którzy przygotowują dla turystów degustacje oliwy z oliwek.

Kuchnia Istrii to połączenie chorwackiej klasyki z włoskimi wpływami. Zjemy tam zarówno doskonałe mięsa, jak i makarony. Z godnych polecenia makaronów należy wymienić pljukanci, który wytwarza się poprzez krojenie ciasta makaronowego na małe kawałeczki i rolowanie ich dłońmi. W ten sposób uzyskujemy kształt cienkiego wałka. Tak przygotowany makaron ma doskonałą konsystencję i wspaniale smakuje w najróżniejszych odsłonach. Na Istrii często przygotowywany jest z gulaszem lub sezonowymi dodatkami.

Istria Szara skrywa wiele perełek - urokliwych i malowniczo położonych miasteczek, w których możemy poczuć prawdziwy klimat Istrii. Miejscem, które koniecznie warto odwiedzić, jest średniowieczne miasteczko Motovun. Wybudowane na wzgórzu na wysokości 272 m n.p.m, niegdyś pełniło funkcję miasta-fortu. W obecnych czasach stało się atrakcją turystyczną, która przyciąga przyjeżdżających wspaniałą panoramą, którą możemy podziwiać, spacerując uliczkami, a także trasą widokową wiodącą starymi murami miasta. Turyści mogą zwiedzić tam również kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, zobaczyć renesansowo-barokową loggię oraz bramę miejską z płaskorzeźbami lwa weneckiego.

Zwiedzając Istrię, nie powinniśmy pominąć miasta Pazin, które pełni funkcje administracyjne regionu Istrii. W tym pełnym uroku miejscu życie toczy się wolnym tempem. To idealne miejsce na odpoczynek, a turystów czeka tam wiele atrakcji. Jedną z nich jest Pazinska Jaskinia, którą można zwiedzić z przewodnikiem. Nietypową atrakcją podczas zwiedzania jest przejazd tyrolką. Nieodłącznym punktem zwiedzania tego wyjątkowego punktu na mapie Istrii powinna być wizyta w zamku, w którym obecnie znajduje się muzeum etnograficzne, a także wystawy muzeum miasta Pazin.