Aksamitki: Uprawa, pielęgnacja i ich niezwykłe właściwości

Aksamitki, nazywane też śmierdziuchami, turkami lub kopciuszkami, to rodzaj roślin z rodziny astrowatych, które naturalnie rosną na obszarach Afryki i Ameryki Północnej. Do tego rodzaju zalicza się ponad 40 gatunków, z czego najbardziej znane to: aksamitka rozpierzchła, aksamitka wąskolistna i aksamitka wzniesiona. Są to jednoroczne kwiaty osiągające zazwyczaj 15-20 cm wysokości. Istnieją również wyższe odmiany, które mogą dorastać do 75 cm wysokości.

Okres kwitnienia aksamitki jest bardzo długi - trwa od czerwca aż do późnej jesieni. Kwiaty aksamitki są koloru żółtego, pomarańczowego lub czerwono-brązowego. Rośliny te nazywane są śmierdziuszkami, gdyż wytwarzają intensywny zapach, który nie jest zbyt przyjemny. Jednak są dość popularne, nie tylko ze względu na dekoracyjny wygląd, ale też na korzyści płynące z ich obecności w ogrodzie.

Do tej pory powstało wiele odmian aksamitek, które dzieli się na cztery grupy. Wyróżnia się:

- African - o zwartym pokroju i dużych kwiatach wywodzące się od dzikiej formy aksamitki wzniesionej,

- French - będącą hybrydą aksamitki rozpierzchłej, które mają efektownie zabarwiony środek kwiatu,

- Afro-French, które są hybrydą aksamitki wzniesionej i aksamitki rozpierzchłej; wyróżnia je duża liczba małych kwiatów,

- Signet to odmiany filigranowej aksamitki wąskolistnej.

Jeśli chcemy posadzić aksamitki w ogrodzie, nie musimy się martwić - są to rośliny dość łatwe w uprawie i nie mają dużo wymagań. Dobrze rosną na większości gleb ogrodowych, ale najlepiej, gdy podłoże będzie żyzne i przepuszczalne. Aksamitki preferują słoneczne stanowiska, dlatego warto je sadzić na ekspozycjach południowych i zachodnich. Rośliny te są odporne na wiatr i deszcz.

Aksamitkę można wysiewać na dwa sposoby. Jej nasiona wysiewa się w kwietniu lub w maju od razu do gruntu lub przygotowuje rozsadę w pojemnikach. Tę najlepiej zasadzić do gruntu w połowie maja po ustąpieniu przymrozków. Jaki jest drugi sposób rozmnażania aksamitki? Roślina pozostawiona do jesieni w donicy sama rozsiewa nasiona, które dobrze zimują. W następnym sezonie należy je tylko przenieść na stałe miejsce.

Sadzenie aksamitki zależy od odmiany. W przypadku tych niskich należy zachować rozstawę o wymiarach ok. 25 cm x 30 cm. Przy wyższych odmianach rozstawa powinna wynosić minimum 40 cm x 40 cm. Po wysiewie aksamitek należy je obficie podlać.

Pielęgnacja aksamitki nie jest trudna. Należ ją regularnie, umiarkowanie podlewać - latem, gdy jest bardzo gorąco, trzeba to robić codziennie. Podczas kwitnienia aksamitki warto też usuwać zwiędłe kwiatostany, by w ich miejscu wyrosłe nowe.

Aksamitki najlepiej prezentują się sadzone w grupach (w zestawieniu z innymi gatunkami) oraz na obwódkach rabat lub wzdłuż ścieżek i podjazdów. Dobrze też znoszą uprawę w doniczkach, np. na balkonach i tarasach. Ze względu na to, że aksamitki są trwałymi roślinami, często sadzi się je w parkach czy w skwerach. Chętnie też jest uprawiana w wiejskich i przydomowych ogródkach. Dobrze komponuje się z takimi roślinami jak goździki, celozje, lobelie czy szałwia chińska.

Aksamitki uprawia się nie tylko ze względów dekoracyjnych. W tych roślinach znajdują się olejki eteryczne, które odstraszają różne szkodniki w ogrodzie. Aksamitki pomagają pozbyć się m.in. nicieni glebowych pasożytujących na korzeniach roślin. Specyficzny zapach aksamitek odstrasza również mszyce, mrówki i krety, za to przyciąga owady miododajne. Śmierdziuchy ograniczają również rozwój chwastów. Niestety minusem uprawiania aksamitek jest to, że są to rośliny, za którymi przepadają ślimaki, więc mogą przyciągać te szkodniki do ogrodu.