Kim naprawdę była Elena Ceausescu?

Lenuta Petrescu, pochodziła z chłopskiej rodziny. Wychowała się  w małej  wiosce i odebrała wykształcenie więcej niż skromne:  podstawy czytania, pisania i rachunków. Nigdy nie chodziła nawet do gimnazjum, wkrótce okaże się jednak, że jest całkiem zdolną uwodzicielką.

W poszukiwaniu lepszego życia dziewczyna przenosi się do miasta i dostaje pracę w fabryce tekstyliów.

Jej buntowniczy charakter daje o sobie znać i Lenuta wkrótce zaczyna uczestniczyć w tajnych zebraniach członków związków zawodowych.  W 1937 roku przyłącza się do dysydentów i uczestniczy w akcjach wywrotowych.  Tak wygląda rewolucyjna przeszłość Eleny według niej samej, bo nic nie potwierdza jej słów i nie wykluczone, że bohaterskie akcje i  podziemna działalność są tylko wytworem jej wyobraźni.

W tym czasie doszło do brzemiennego w skutki spotkania.  Na demonstracji pierwszomajowej Lenuta poznała  chłopca, czeladnika szewskiego z Bukaresztu, który miał już za sobą krótką odsiadkę.  Później będzie opowiadał, że w więzieniu był z powodu swojej działalności politycznej, ale chodziło raczej o jakieś pospolite przestępstwo. Jakby nie wyglądały początki, wkrótce Nikolae - bo to on jest tym chłopcem - faktycznie angażuje się w działalność polityczną, a w rezultacie trafia do więzienia na cztery lata. Czy jego Lenuta będzie czekała?

Nicolae stracił wolność, ale zyskał okazję do nawiązania znajomości, które w przyszłości zaprocentują.  W tym czasie Lenuta zdążyła zyskać sobie reputację łatwej dziewczyny, ale o ukochanym nie zapomniała. Plotki o prostytucji będą się za nią wlokły jeszcze jakiś czas, ale najważniejsze, że narzeczony nie przejął się ludzkim gadaniem.

Biorą ślub. To moment przełomowy dla każdej kobiety. Dla żony Ceausescu trochę bardziej niż dla innych, bo przy tej okazji zmienia nie tylko nazwisko ale też i imię, a w dodatku ujmuje sobie w dokumentach kilka lat.

Po kilku latach okazuje się, że Elena znacznie różni się od Lenuty. Na przykład Lenuta ledwie umiała czytać i pisać. Elena jest naukowcem.

Chociaż początkowo nie uczestniczyła w życiu publicznym, pokusa jaką były możliwości stwarzane przez męża była nie do odparcia. Kariera Eleny nabrała rozpędu. Wkrótce zostaje ona przewodniczącą sekcji nauk chemicznych w Najwyższej Radzie Rozwoju Gospodarczego i Społecznego. Tytuły sypią się jeden za drugim. Elena publikuje coraz to nowe prace naukowe. Dowcipnisie, którzy piszą za nią te opracowania często umieszczają w nich absurdalne wzory - oczywiście ku uciesze środowiska. Nie ma się jednak z czego śmiać. Niebawem Elena broni pracę doktorską - oczywiście za zamkniętymi drzwiami. Wybitny profesor, który próbował przeszkodzić Lenucie w karierze, sam musi pogodzić się z końcem własnej. Jej duch zawiśnie nad każdą instytucją naukową w kraju,  jej wpływy  będą ogromne.  W ciągu swojego życia Elena zdobędzie 74 tytuły naukowe.

Po podróży do Chin, którą odbyła u boku męża,  Elena rozsmakowała się w wyjazdach zagranicznych, uświadomiła sobie również, że w rumuńskiej polityce może stać się postacią pierwszoplanową. Od tego czasu chętnie pokazuje się publicznie. Doskonale ubrana i uczesana "towarzyszka Elena"  staje się aktywnym uczestnikiem rumuńskiej propagandy. Po dwóch latach dostanie pierwsze stanowisko w rządzie. Zwieńczeniem jej kariery będzie stanowisko wicepremiera.

Pomysły pary prezydenckiej  sięgają również do sypialni obywateli. Państwo Ceausescu ustalają, że obywatele powinni  współżyć 3-4 razy w tygodniu. Każda para powinna dostarczyć krajowi 4-5 nowych obywateli.  Kobiety poddawane są comiesięcznej kontroli, mającej wykazać czy aby nie poddały się surowo zabronionej aborcji. Osoby, które przekroczyły 25 rok życia i nadal są samotne lub weszły w związek małżeński, ale nie mają dzieci, zostały obciążane podatkiem. Kobiety uchylające się od spełnienia swego obowiązku, czyli urodzenia dziecka, trafiają na 5-10 lat do więzień o zaostrzonym rygorze. Kobietom, które próbowały nielegalnie usunąć ciążę, nie udziela się pomocy medycznej, dopóki nie wydadzą wspólników.

Kobiety muszą rodzić, ale nie muszą wychowywać. Państwo gotowe jest przejąć na siebie obowiązek kształtowania nowych obywateli. Rumuńskie sierocińce pękają w szwach.

W komunistycznej Rumunii politykom łatwo było popełnić błąd i podpaść władzy ludowej. Wystarczyło, że mieli piękne i eleganckie żony. Wiedziona zazdrością Elena była skłonna uruchomić całą machinę służby bezpieczeństwa, aby zniszczyć rywalkę.  Zbierała też materiały na temat Indiry Ghandi i Goldy Meir, które również postrzegała jako swoje konkurentki.

Szczególnie podpadła Elenie pani Carter, która odmówiła  podarowania towarzyszce swojego futra. Zresztą nie lepszy był prezydent Carter  - nie załatwił wielkiej uczonej doktoratu honoris causa na Uniwersytecie w Waszyngtonie... Elena miała w zwyczaju bez ogródek prosić przywódców innych państw o drobne prezenty. Takie, jak na przykład o luksusowy jacht.

Z właściwą sobie skromnością pani Ceausescu uznała, że wśród jej kolekcji tytułów i wyróżnień dobrze prezentowałaby się...  Nagroda Nobla! Była przekonana, że mogłaby ją zdobyć w przynajmniej kilku dziedzinach.  W grę wchodziła oczywiście nagroda pokojowa, nagroda w dziedzinie chemii a nawet medycyny  (za terapię antyrakową opartą na ekstraktach z czosnku). Ku wielkiemu zaskoczeniu wybitnej uczonej Szwedzka Akademia nie dała się przekonać.

Elena początkowo jest prezentowana przez rumuńską propagandę jako Wzorowa Kobieta, ale w na początku lat osiemdziesiątych określenie to zostaje zastąpione nowym, jeszcze bardziej wymownym: Matka. Elena jest  bohaterką narodową,  inspiracją dla naukowców i zwykłych obywateli, bojowniczką o pokój. Kult Eleny urasta do takiej rangi, że pojawiają się pogłoski jakoby chciała przyćmić męża i kto wie - może nawet przejąć władzę.

Jakie by nie były plany ambitnej pani Ceausescu, nie jest im dane dojść do skutku. W grudniu 1989 roku w Rumunii wybuchają zamieszki. Siły rządowe tłumią je brutalnie, a para prezydencka wyjeżdża z pilną wizytą do Iranu. Jednak burzy nie udaje się przeczekać zagranicą. Państwo Ceausescu wracają do kraju, a niepokoje trwają nadal. Sytuacja wymyka się spod kontroli. Para prezydencka próbuje uciec helikopterem, ale zostaje zatrzymana przez zbuntowanych żołnierzy. Dokonuje się przewrót, a Nikolae i Elena stają przed nadzwyczajnym trybunałem wojskowym. Zostają skazani na karę śmierci.

IG

Na podstawie książki Diane Ducret "Kobiety dyktatorów"