Królowa jesieni w kuchni. Jej pomarańczowy miąższ to skarbnica witamin

Dynia Nelson jest również znana pod nazwą dynia piżmowa lub dynia butternut. To popularna odmiana, która zdobyła uznanie w polskiej kuchni dzięki swojemu wyjątkowemu smakowi i wszechstronności kulinarnej. To właśnie dlatego coraz więcej osób zastanawia się, kiedy najlepiej kupować i spożywać ten owoc, aby cieszyć się pełnią jego smaku i wartości odżywczych?

Sezon na dynię Nelson w Polsce przypada na późne lato i jesień. Najlepszy czas na jej zakup to okres od września do listopada. Wtedy dynie są najbardziej dojrzałe i pełne smaku. W zależności od warunków pogodowych i regionu uprawy sezon może nieco się wydłużyć lub skrócić, ale zasadniczo jesień to najlepsza pora na ich zbieranie i spożywanie.

Dojrzałą dynię Nelson można rozpoznać po twardej, beżowej skórce. Przy stukaniu wydaje pusty dźwięk. Skórka powinna być gładka i pozbawiona miękkich miejsc, które mogą świadczyć o nadpsuciu. Wybierając dynię, warto również zwrócić uwagę na jej wagę — dojrzałe owoce są stosunkowo ciężkie w porównaniu do swojej wielkości.

Z jednej rośliny dynia Nelson może wydać od jednego do dwóch owoców. Jej owoce są średniej wielkości, ważą od 3 do 5 kg, i mają kształt przypominający odmianę Crown Prince. Miąższ jest gruby, intensywnie pomarańczowy i bardzo jędrny, co czyni ją idealnym wyborem do przetworów.

Dzięki obecności składników odżywczych o działaniu przeciwzapalnym, takich jak witamina A i C, dynia Nelson może pomóc w redukcji stanów zapalnych w organizmie. Dieta bogata w produkty przeciwzapalne zapobiega wielu chorobom przewlekłym, takim jak choroby serca, czy cukrzyca typu 2. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Melbourne sugerują, że dynia Nelson może mieć właściwości przeciwnowotworowe. Zawiera fitochemikalia, takie jak karotenoidy, które mogą działać jako antyoksydanty i chronić komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

Jedną z wielu prozdrowotnych właściwości dyni Nelson jest niskokaloryczność. Z tego względu stanowi doskonały składnik diety dla osób dbających o linię. Jedna porcja dyni, czyli jedna filiżanka, zawiera 49 kalorii i jednocześnie dostarcza dużą ilość witamin, minerałów i błonnika, co sprawia, że jest sycąca i pożywna.

Niestety dynia Nelson ma dość wysoki indeks glikemiczny (IG), wynoszący 75. A to oznacza, że jej spożywanie może powodować szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Jednakże, jej ładunek glikemiczny (GL) jest niski, wynoszący około 8. Ładunek glikemiczny uwzględnia zarówno indeks glikemiczny, jak i ilość węglowodanów w porcji. Wynika z tego, że umiarkowane spożycie dyni Nelson nie powinno znacząco wpływać na poziom cukru we krwi.

Dynia Nelson jest jednym z najlepszych naturalnych źródeł witaminy A, która jest kluczowa dla zdrowia oczu, skóry i układu odpornościowego. Regularne spożywanie dyni może pomóc w zapobieganiu problemom ze wzrokiem, takim jak kurza ślepota, oraz wspierać ogólne zdrowie skóry, pomagając w walce z suchością i starzeniem się skóry.

Ta odmiana dyni jest także bogata w błonnik pokarmowy, który ma istotne znaczenie dla zdrowia układu trawiennego. Spożycie błonnika pomaga regulować pracę jelit, zapobiega zaparciom i wspiera zdrowie mikroflory jelitowej. Ponadto, błonnik pomaga w utrzymaniu uczucia sytości, co może być korzystne dla osób próbujących kontrolować masę ciała. Wysoka zawartość witaminy C w dyni Nelson wspiera układ odpornościowy i pomaga w produkcji kolagenu, białka niezbędnego dla zdrowia skóry, kości i stawów.

Zobacz również: Dynia makaronowa w diecie - wartości odżywcze i właściwości dyni makaronowej

Dynia Nelson stanowi źródło przeciwutleniaczy, takich jak beta-karoten i luteina, które pomagają chronić organizm przed stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi. Dynia Nelson dostarcza znaczną ilość magnezu i potasu, które są niezbędne dla zdrowia mięśni i układu nerwowego. Magnez wspiera funkcjonowanie mięśni, zdrowie kości i metabolizm energetyczny, natomiast potas pomaga w regulacji ciśnienia krwi i funkcji serca.

Dynia Nelson to niezwykle wszechstronny składnik, który można wykorzystać w wielu różnorodnych daniach. Jej słodkawy, orzechowy smak sprawia, że doskonale komponuje się zarówno w potrawach wytrawnych, jak i słodkich. Jednym z najpopularniejszych sposobów jej użycia jest przygotowanie kremowej zupy. Miąższ dyni Nelson, po ugotowaniu, zyskuje gładką i aksamitną konsystencję, co sprawia, że jest idealnym składnikiem do przygotowania aromatycznych zup kremów.

Dynia Nelson świetnie nadaje się także na puree, które można wykorzystać jako dodatek do dań mięsnych, bazę do zapiekanek, czy składnik sosów. Puree z dyni jest również często używane w wypiekach, takich jak ciasta, muffiny czy chleby, nadając im wilgotności i delikatnej słodyczy. Pieczona dynia, dzięki uwydatnieniu naturalnych smaków, jest doskonała jako samodzielne danie lub jako dodatek do sałatek, kasz, czy makaronów. Pieczoną dynię można też dodać do gulaszy i curry, gdzie jej miąższ wchłania smaki przypraw i innych składników, wzbogacając danie o głębokie, aromatyczne nuty.

Co jeszcze można zrobić z dyni Nelson? To doskonała baza do zdrowych przekąsek, takich jak frytki czy chipsy, które mogą stanowić alternatywę dla tradycyjnych, mniej zdrowych przekąsek. W kuchni można ją także wykorzystać do przygotowania sałatek - pieczona lub gotowana dynia doskonale komponuje się z serami, orzechami czy suszonymi owocami, dodając sałatkom słodyczy i tekstury.

Ponadto, miąższ dyni można dodać do ciasta na placki lub naleśniki, co nadaje im nie tylko wyjątkowego smaku, ale i pięknego, złocistego koloru. Dynia Nelson sprawdza się również w deserach, takich jak puddingi, serniki czy musy, które dzięki jej kremowej konsystencji i delikatnej słodyczy zyskują na smaku i oryginalności. Można z niej także przygotować sosy i dipy, które idealnie nadają się do serwowania z pieczonymi warzywami, chipsami czy pieczywem.

Składniki:

• 1 średnia dynia Nelson
• 3-4 łyżki oliwy z oliwek
• 2 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 1 łyżeczka suszonego tymianku
• 1 łyżeczka suszonego rozmarynu
• Sól i pieprz do smaku
• Opcjonalnie: 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego (dla lekko słodkiego smaku)

Przygotowanie:

1. Dynię Nelson umyj, przekrój na pół i usuń nasiona. Następnie pokrój dynię na mniejsze kawałki (np. w kostkę lub plastry), pozostawiając skórkę.
2. W dużej misce wymieszaj oliwę z oliwek, czosnek, tymianek, rozmaryn, sól, pieprz oraz opcjonalnie miód lub syrop klonowy. Dodaj pokrojoną dynię i dokładnie wymieszaj, aby wszystkie kawałki były równomiernie pokryte przyprawami.
3. Przełóż dynię na blachę wyłożoną papierem do pieczenia, rozkładając kawałki w jednej warstwie, aby równomiernie się upiekły. Wstaw do rozgrzanego piekarnika i piecz przez około 25-30 minut, aż dynia będzie miękka i lekko zarumieniona. W połowie pieczenia możesz delikatnie przemieszać kawałki dyni, aby piekły się równomiernie.

Po upieczeniu wyjmij dynię z piekarnika i odstaw na kilka minut do przestygnięcia. Pieczoną dynię podawaj jako dodatek do dań głównych, sałatek, lub jako samodzielną przekąskę.

Przeczytaj również:

Ogromne wyzwanie dla wątroby. Najgorszy sposób przygotowania warzyw

Pięć najzdrowszych ryb słodkowodnych. Są niskokaloryczne i lekkostrawne

Warzywa najzdrowsze dla serca. Obniżają ciśnienie, chronią przed zawałem