Produkt po terminie ważności: Czy masz prawo żądać odszkodowania?

Zacznijmy od tego, że zgodnie z ustawą, za sprzedaż przeterminowanych produktów spożywczych grozi kara grzywny do 500 zł, a w postaci kwalifikowanej, czyli oferowania przeterminowanej żywności o znacznej wartości - nawet do 5 tys. zł.

Co możemy więc zrobić, gdy została nam sprzedana taka żywność?

W sytuacji, gdy kupiliśmy już w sklepie przeterminowane produkty spożywcze, możemy wrócić z nimi do sklepu i żądać zwrotu pieniędzy. Towar przeterminowany jest towarem wadliwym, w związku z czym konsument ma prawo go reklamować, a sklep ma obowiązek oddać mu pieniądze lub wymienić na produkt zdatny do spożycia. Zasada ta dotyczy też produktów zepsutych.

W sytuacji, gdy w sklepie, w którym zazwyczaj robimy zakupy, notorycznie trafiają się nam produkty po terminie, mamy prawo zgłosić ten fakt do sanepidu.

Zobacz również: Odklejać czy zostawiać? Przepisy mówią jasno, a my wciąż robimy źle

Sklepy radzą sobie z żywnością, której termin ważności dobiega końca na dwa sposoby:

• w niektórych sklepach znaleźć można specjalnie półki, na których znajdują się takie produkty z dużymi obniżkami, np. 50 proc.,
• część sklepów przekazuje żywność po upływie daty minimalnej trwałości na cele społeczne i niekomercyjne.

Ta druga opcja była jeszcze niedawno niezgodna z prawem, ale od 24 marca 2021 roku na mocy nowelizacji rozporządzenia w sprawie higieny środków spożywczych, przedsiębiorstwa spożywcze mogą przekazywać żywność po upływie daty minimalnej trwałości na cele społeczne i niekomercyjne. Żywność taka musi być jednak wciąż bezpieczna dla konsumenta, a opakowania niezniszczone.

Co ciekawe, w sytuacji, gdy takie produkty żywnościowe trafią do kosza, a nie na cele charytatywne, sklep może otrzymać karę grzywny.

W 2023 roku Komisja Europejska ogłosiła także rozpoczęcie prac nad zmianą etykiet, dotyczących terminów przydatności, co ma przeciwdziałać marnowaniu żywności w Europie. Obecnie na etykietach produktów znajdują się dwa oznaczenia:

• "należy spożyć do..." - co oznacza, że spożycie produktu po tej dacie może być potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia,
• "najlepiej spożyć przed" - co oznacza, że po upływie tej daty żywność wcale nie musi być zepsuta i niezdatna do spożycia. Jeśli była prawidłowo przechowywana, to bez wątpienia jest jeszcze świeża i zdatna do spożycia.

Unia Europejska planuje więc umieszczenie na produktach oznaczeń - "często dobre po" lub "często dobre dłużej", by przypomnieć konsumentom, że niektóre produkty nadal są zdatne do spożycia po upływie wskazanej daty. Urzędnicy planują też rozszerzenie listy produktów zwolnionych z obowiązku podawania daty minimalnej trwałości.

Zobacz również: Czy sprzedawca może odmówić sprzedaży, gdy nie ma wydać reszty?