Zanim wyjedziesz na urlop, sprawdź, czy twoje ulubione letnie rozrywki nie kolidują z przepisami. Wakacje mogą się okazać droższe, niż zaplanowałaś, jeśli do kosztów wyjazdu trzeba będzie doliczyć mandaty – nie tylko drogowe.
Według podstawowej zasady prawnej wywodzącej się z prawa rzymskiego, nieznajomość prawa nie zwalnia z odpowiedzialności za jego złamanie. Oznacza to, że możesz ponieść konsekwencje, nawet jeśli złamiesz zakaz, o którego istnieniu nie miałaś pojęcia. Im lepiej się więc orientujesz w przepisach, tym mniejsze ryzyko, że zapłacisz mandat.
O tym, że nie należy zrywać kwiatów chronionych (np. konwalii, wrzosów), wie niemal każdy. Za akt wandalizmu leśnego może jednak zostać uznane również zbieranie polnych kwiatków, połamanych gałęzi, a także... szyszek (kodeks wykroczeń, XIX rozdział, art. 6).
Straż leśna albo miejska może nam za takie czyny wystawić mandat w wysokości do 250 zł. W lesie nie wolno również spuszczać psa ze smyczy (chyba że bierzemy udział w polowaniu i mamy na to zezwolenie) ani zbierać grzybów czy jagód w sposób niedozwolony (np. za pomocą specjalnych narzędzi takich jak zbieraczka do jagód, ułatwiająca zbieranie, ale przy okazji niszcząca runo leśne).
Aż 1000 zł kary możemy zapłacić za wyrzucanie w lesie śmieci (np. odpadków po pikniku).
Jedno z drzew na działce zasłania ci słońce i chcesz je wyciąć? Mimo iż formalnie drzewo to należy do ciebie, żeby się go pozbyć, musisz uzyskać specjalne zezwolenie. Pismo trzeba złożyć w urzędzie gminy lub miasta.
Jeśli zezwolenia nie uzyskasz, a mimo to drzewo wytniesz, możesz zapłacić bardzo wysoką grzywnę. Jej wysokość zależy od gatunku drzewa i obwodu jego pnia i może sięgać nawet kilkuset tysięcy złotych.
Od tej reguły są jednak wyjątki. Zezwolenie nie jest konieczne, jeśli drzewo ma mniej niż 10 lat albo jeśli jest to drzewo owocowe (chyba, że twoja działka jest objęta ochroną przez konserwatora zabytków albo znajduje się na terenie parku krajobrazowego lub rezerwatu przyrody).
Podczas wakacji masz zamiar uprawiać sporty wodne? Pamiętaj, że nie można tego robić po wypiciu alkoholu. Gdy poziom alkoholu we krwi wynosi ponad 0,5 promila (stan nietrzeźwości), nawet pływanie rowerem wodnym jest przestępstwem. Jeśli ponad 0,2 promila (stan po spożyciu alkoholu) – wykroczeniem. Grzywna może mieć wysokość nawet do 5 tys. zł.
Bez względu na to, czy pływamy żaglówką, kajakiem, czy rowerem wodnym. Dodatkowo, obiekt pływający kierowany przez osobę będącą pod wpływem alkoholu zostanie odholowany i wydany dopiero po pokryciu kosztów holowania (od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych).
Chcesz rozpalić ognisko nad brzegiem morza? Możesz to zrobić, ale tylko w miejscu specjalnie do tego przeznaczonym. Za rozpalenie ognia w niedozwolonym miejscu możesz zapłacić mandat wysokości nawet 5 tys. zł. Kodeks karny mówi też, że kto stwarza zagrożenie pożaru wielkich rozmiarów, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
Na plaży nie można też rozbijać namiotów (mandat do 500 zł). Karą zagrożone jest też palenie na plaży papierosów – na większości polskich plaż taki zakaz obowiązuje w okresie od 1 maja do 30 września (wprowadzają go gminy). Za niezastosowanie się do tego przepisu możemy otrzymać mandat w wysokości od 20 do 500 zł.
Podczas plażowania trzeba również pilnować swoich pociech. Po pierwsze ze względu na ich bezpieczeństwo, po drugie – ponieważ zgubienie dziecka na plaży jest zagrożone mandatem do 500 zł.
Lubisz spędzać wakacje, jeżdżąc na rowerze po lesie? Sprawdź, czy ten, do którego się wybierasz, nie jest częścią parku narodowego albo rezerwatu. Jeśli tak jest, możesz korzystać tylko z wyznaczonych w tym celu tras. W parkach narodowych oraz rezerwatach zabronione jest także zbieranie jagód i grzybów (ustawa o ochronie przyrody DzU nr 92 z 2004 roku, poz. 880). Za naruszanie takich zakazów grożą kary aresztu, grzywny, ograniczenia wolności albo nagany. Zgodnie z kodeksem wy kroczeń, grzywna może wynieść od 20 zł do 5 tys. zł, areszt – od pięciu do 30 dni.
Chcesz się wybrać na ryby? Wędkę możesz kupić w każdej niemal miejscowości turystycznej. Jeśli jednak zaczniesz łowić bez karty wędkarskiej albo pozwolenia, możesz zapłacić karę. Mandat za łowienie ryb bez wymaganych dokumentów może wynieść do 200 zł.
Legalnie możesz się kąpać na kąpielisku nie strzeżonym oraz na plaży strzeżonej (czyli na takiej, którego pilnuje ratownik), pod warunkiem że na maszcie wisi biała flaga. Kąpiel na plaży niestrzeżonej jest oczywiście mniej bezpieczna. Gdy jednak w jakimś miejscu stoi znak zakazujący kąpieli, łamiąc go, popełniasz wykroczenie. Możesz zapłacić mandat do 250 zł (art. 55 kodeksu wykroczeń). Warto przy tym wiedzieć, że ukarane może być nie tylko pływanie, ale także samo przebywanie w wodzie.
Przemysław Lech, radca prawny: W Polsce istnieje zakaz spożywania alkoholu „na ulicach, w parkach i na placach, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu, w punktach sprzedaży tych napojów” (ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 roku).
Napojów wyskokowych nie można pić również na terenie szkół, zakładów pracy i w środkach komunikacji publicznej (w pociągach można jednak pić napoje o zawartości do 4,5 proc. alkoholu).
Natomiast rzeczywiście w żadnej ustawie nie został sformułowany zakaz picia alkoholu w miejscach publicznych. Oznacza to, że jeśli na przykład pijemy piwo, siedząc nad brzegiem rzeki lub na ławeczce pod blokiem, nie popełniamy wykroczenia. Może się jednak zdarzyć, że zakaz picia alkoholu został rozszerzony przez gminę. Rada gminy może takie prawo wprowadzić na określonych obszarach – czasowo lub na stałe.
