Tak rozpoznasz najsłodszego arbuza. Zwróć uwagę na kolor skórki i plamę gruntową

Słodki arbuz to marzenie, które można urzeczywistnić, łącząc naukową precyzję z odrobiną sprytu. W laboratoriach wykorzystywane jest narzędzie nazywane refraktometrem, które mierzy stężenie cukrów w soku, wyrażane w skali Brix. Najlepsze arbuzy osiągają wartości 10-12 °Brix, a w wyjątkowych przypadkach nawet 15 °Brix - tak wynika z badań przeprowadzonych w 2023 roku przez Washington State University.

Natomiast zespół naukowców z Chińskiej Akademii Nauk Rolniczych ustalił w 2020 roku, że poziom rozpuszczalnych substancji stałych (TSS) rośnie najintensywniej między 18. a 34. dniem po zapyleniu - to właśnie wtedy arbuz osiąga optymalną słodycz.

Arbuz to nie tylko rozkosz dla podniebienia, ale i sprzymierzeniec zdrowia. W 100 g miąższu znajduje się 91% wody i około 6% cukrów - głównie glukozy, fruktozy i sacharozy. Co więcej, arbuz jest bogaty w likopen, silny antyoksydant wspierający układ krążenia i działający przeciwzapalnie, co w 2017 roku potwierdzili naukowcy z University of Illinois. Wybierając słodki arbuz, łączysz przyjemność smaku z troską o zdrowie.

Wybór idealnie słodkiego arbuza to sztuka, która wymaga wprawnego oka, odrobiny wiedzy i kilku praktycznych wskazówek:

• kremowy spód (tzw. plama gruntowa): miejsce, w którym arbuz stykał się z ziemią podczas dojrzewania, powinno mieć ciepły, kremowo-żółty odcień, czasem z delikatnymi złotymi refleksami. To znak, że owoc spędził wystarczająco dużo czasu na łodydze, by osiągnąć pełną dojrzałość. Blada, zielonkawa lub niemal biała plama wskazuje, że arbuz zebrano zbyt wcześnie, co niestety może skutkować mdłym smakiem;
• matowa skórka: choć błyszcząca powierzchnia arbuza kusi na straganach, to matowa, nieco chropowata skórka jest oznaką dojrzałości. Lśniąca powłoka często zdradza niedojrzały owoc, który nie zdążył rozwinąć pełni słodyczy. Zwróć uwagę na subtelny, "przykurzony" wygląd skóry;

• symetria i ciężar: idealny arbuz ma regularny kształt - jest symetryczny, bez zniekształceń, guzów czy nierównych wybrzuszeń, z płaskimi końcami. Gdy weźmiesz go w ręce, powinien wydawać się zaskakująco ciężki w stosunku do rozmiaru. To oznaka wysokiej zawartości wody (około 91%) i cukrów, które nadają mu soczystość i słodyczy. Porównaj kilka egzemplarzy - najcięższy często okazuje się najlepszy;
• smugi i plamki: ciemne, nieregularne smugi na skórce, zwane pajęczynkami, oraz drobne, szorstkie w dotyku plamki, określane jako cukrowe kropki, to ślady intensywnych zapyleń przez pszczoły. Im więcej takich znaków, tym większa szansa na wyjątkowo słodki i aromatyczny miąższ;
• test "opukiwania": delikatne stuknięcie w arbuz może ujawnić jego dojrzałość. Dojrzały owoc wydaje głęboki, niski dźwięk, przypominający echo lub wibrację, co świadczy o soczystym, zwartym miąższu. Niedojrzały arbuz brzmi pusto lub wysoko. Choć metoda ta bywa przedmiotem dyskusji, eksperci radzą łączyć ją z innymi wskazówkami, by zwiększyć pewność wyboru.

Zwróć również uwagę na ogonek - jeśli jest suchy i brązowy, arbuz prawdopodobnie dojrzewał w pełni na łodydze. Zielony, wilgotny ogonek może wskazywać na przedwczesny zbiór. Znaczenie ma również wielkość owocu. Arbuzy średniej wielkości (5-10 kg) często są słodsze niż zbyt duże okazy, które mogą być wodniste. Badania z University of Georgia (2022) potwierdzają, że mniejsze owoce mają tendencję do wyższej koncentracji cukrów.

Smak odmian Crimson Sweet czy Sugar Baby to zasługa genów, które promują wysoką zawartość cukrów przy jednoczesnym ograniczeniu kwasowości. Ważną rolę odgrywa gen ClaPEPCK4, zbadany w 2025 roku przez naukowców z Nanjing Agricultural University. Gen ten zmniejsza stężenie kwasu jabłkowego, pozwalając słodyczy dominować w profilu smakowym. Jak dodają badania z Huazhong Agricultural University z 2019 roku, geny regulujące karotenoidy subtelnie wzmacniają percepcję smaku, nadając arbuzowi głębszy, bardziej złożony charakter.

Słodycz arbuza rodzi się w promieniach słońca i odpowiednim klimacie. Ciepłe dni z temperaturą około 30°C sprzyjają intensywnej syntezie cukrów, a chłodniejsze noce powyżej 15°C pomagają magazynować je w miąższu. Równowaga w nawadnianiu jest równie istotna - nadmiar wody może rozcieńczyć smak. W regionach o stabilnym, słonecznym klimacie, takich jak basen Morza Śródziemnego czy południowe stany USA, arbuzy często osiągają wyższe wartości Brix, wskazujące na większą zawartość cukrów.

Arbuz, odcięty od łodygi, nie dojrzewa dalej, więc jego smak się już nie zmieni. Dlatego owoce powinny być zbierane, gdy skórka nabiera ciemniejszej, matowej barwy, ogonek wysycha i staje się kruchy, a plama gruntowa przybiera intensywny, kremowo-żółty odcień. Zbyt wczesny zbiór skutkuje wodnistym, mało słodkim miąższem, natomiast zbyt późny prowadzi do utraty chrupkości i bardziej mączystej konsystencji.

Jeśli chcesz cieszyć się pełnią słodyczy, zwróć uwagę na sposób przechowywania. Całe arbuzy lepiej zachowują swoją chrupkość. Arbuzy pokrojone i spakowane tracą jakość już kilka dni po przygotowaniu, co wpływa na intensywność smaku i konsystencję. Dla najlepszego efektu wybieraj cały owoc i krój go tuż przed podaniem w domowym zaciszu.

Źródła: PubMed