Zapomnieliśmy o nim na lata. Olej obniża cholesterol i chroni serce. Wystarczy łyżeczka dziennie
Remedium na zbyt wysoki poziom „złego” cholesterolu i obniżenie cukru we krwi? Nieco zapomniany olej rydzowy to skarbnica pełna cennych dla zdrowia właściwości. Do tego chroni serce, łagodzi bóle stawów i opóźnia procesy starzenia. Olej znajduje się również na liście produktów tradycyjnych w województwie wielkopolskim.
Spis treści:
Delikatnie korzenny smak i charakterystyczny zapach przywodzący na myśl połączenie cebuli i gorczycy. Do tego dochodzi słomkowy lub czerwonobrunatny kolor. Olej rydzowy to dość zapomniany specyfik, który ma sporo korzystnych dla naszego zdrowia właściwości.
Zapomniany olej rydzowy
Wbrew pozorom wcale nie jest pozyskiwany z grzyba mleczaja rydza, a z rośliny dość powszechnie występującej w Polsce i Europie. Chodzi o lnicznik siewny, oleistą roślinę znajdującą się w rodzinie kapustowatych. Ma długą łodygę, która sięga nawet do 100 cm. Na jej wierzchołku znajdują się kwiaty tworzące grono. Roślina ma wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas kwas α-linolenowy i linolowy. Olej rydzowy jest wytwarzany z jej nasion. Ciekawostka: nasiona używane do tłoczenia oleju zostały znalezione w wykopaliskach w Strzegomiu Śląskim pochodzących z epoki brązu, czyli sprzed 3 tys. lat.
"Pierwsze doświadczenia polowe z lnianką (rydzem) przeprowadził A. Sempołowski w Wyższej Szkole Rolniczej w Żabikowie pod Poznaniem w 1875 roku. Na przestrzeni trzech tysiącleci olej rydzowy był wykorzystywany jako środek spożywczy i techniczny. Z chwilą pojawienia się innych roślin oleistych jego znaczenie zaczęło spadać. W okresie powojennym, do 1955 roku, był drugą rośliną oleistą przetwarzaną na olej. Po tym czasie rzepak całkowicie wyparł lniankę z uprawy" - podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Olej rydzowy: zastosowanie
Olej z lnianki znajduje zastosowanie w kosmetyce. Jest składnikiem kremów czy preparatów przeznaczonych do pielęgnacji włosów (np. serum do zniszczonych końcówek). Ze względu na charakterystyczny smak jest stosowany również w kuchni. Może świetnie uzupełnić surówki czy sałatki. Nie zaleca się jednak jego obróbki termicznej - powinien być dodawany na zimno. Olej rydzowy dobrze komponuje się również z pieczywem czy potrawami mięsnymi i rybnymi. Do swojej diety warto go włączyć jednak nie tylko ze względu na kulinarne doznania. Wystarczy łyżeczka dziennie, by wpłynął pozytywnie na nasz organizm.
Skarbnica cennych dla zdrowia właściwości
Olej rydzowy to wręcz doskonałe źródło kwasów omega-3. Znajduje się w gronie olejów o największej jego zawartości - oleju lnianego, orzechów włoskich i rzepakowego. Głównym kwasem tłuszczowym w nim zawartym jest kwas α-linolenowy z rodziny omega-3 (ok. 40 proc.). Zawiera też kwas linolowy z rodziny omega-6 (15-20 proc.), jak i kwasy tłuszczowe jednonienasycone. Jest również bogaty w sterole roślinne (zwłaszcza β-sitosterol i kampesterol). W swoim składzie ma również dużą zawartość tokoferoli, czyli przeciwutleniaczy.
Olej rydzowy działa przeciwzapalne i antyoksydacyjne, dzięki czemu ma dobry wpływ na nasze serce i układ krążenia, opóźnia procesy starzenia organizmu.
Przypisuje się mu się takie działania jak m.in.:
- obniżenie poziomu "złego" cholesterolu LDL,
- zmniejsza poziom lipidów i ryzyko miażdżycy,
- działa ochronnie na serce, wątrobę, naczynia krwionośne, jelita, trzustkę, nerki,
- obniża poziom cukru we krwi,
- łagodzi dolegliwości związane z artretyzmem i reumatyzmem,
- łagodzi dolegliwości związane z alergią,
- opóźnia procesy starzenia tkanek (ze względu na wysoką zawartość tokoferoli),
- przyspiesza gojenie ran, odleżyn czy oparzeń,
- osłabia objawy atopowego zapalenia skóry,
- łagodzi wypryski,
- zwiększa elastyczność skóry,
- zmniejsza utratę wody przez naskórek.
Olej rydzowy na liście produktów tradycyjnych
W 2006 roku olej rydzowy trafił na listę produktów tradycyjnych w kategorii Oleje i tłuszcze w woj. wielkopolskim. Olej rydzowy był popularnym olejem spożywczym w rejonie Szamotuł.
"Ze względu na 60 lat nieobecności na rynku olejowym, o jego dawnym zapachu i smaku, mogą mówić tylko ludzie w wieku powyżej 70 lat. W połowie lat 90. powrócono do produkcji tego wyrobu. Przypadek sprawił, że do zakładu tłoczącego oleje zgłosił się rolnik z Gaju Małego (obecny powiat szamotulski) z nasionami lnianki do wytłoczenia. Będąc rozsmakowanym w tym oleju uprawiał wraz z ojcem corocznie 25 arów lnianki na własne potrzeby żywieniowe" - czytamy na stronie MRiRW.
Badania Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie wykazały, że olej posiada bogaty skład kwasów nienasyconych, zawiera dużą dawkę witamin (zwłaszcza E), jak i mikro- i makroelementów. Wydano instrukcję uprawy i metodę przygotowania nasion do tłoczenia.
W roku 2004 prof. Muśnicki z Akademii Rolniczej w Poznaniu wprowadził do Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych nową odmianę lnianki ozimej, co wsparło działania związane z produkcją oleju.
***
Źródło:
gov.pl/web/rolnictwo,
Danuta Kurasiak-Popowska. 2019. Lnianka siewna - roślina historyczna czy perspektywiczna? Fragmenta Agronomica 36(2) [data dostępu: 24.10.2024]
gemini.pl
