Zapomnieliśmy o nim na lata. Olej obniża cholesterol i chroni serce. Wystarczy łyżeczka dziennie

Delikatnie korzenny smak i charakterystyczny zapach przywodzący na myśl połączenie cebuli i gorczycy. Do tego dochodzi słomkowy lub czerwonobrunatny kolor. Olej rydzowy to dość zapomniany specyfik, który ma sporo korzystnych dla naszego zdrowia właściwości.

Wbrew pozorom wcale nie jest pozyskiwany z grzyba mleczaja rydza, a z rośliny dość powszechnie występującej w Polsce i Europie. Chodzi o lnicznik siewny, oleistą roślinę znajdującą się w rodzinie kapustowatych. Ma długą łodygę, która sięga nawet do 100 cm. Na jej wierzchołku znajdują się kwiaty tworzące grono. Roślina  ma wysoką zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas kwas α-linolenowy i linolowy. Olej rydzowy jest wytwarzany z jej nasion. Ciekawostka: nasiona używane do tłoczenia oleju zostały znalezione w wykopaliskach w Strzegomiu Śląskim pochodzących z epoki brązu, czyli sprzed 3 tys. lat.

"Pierwsze doświadczenia polowe z lnianką (rydzem) przeprowadził A. Sempołowski w Wyższej Szkole Rolniczej w Żabikowie pod Poznaniem w 1875 roku. Na przestrzeni trzech tysiącleci olej rydzowy był wykorzystywany jako środek spożywczy i techniczny. Z chwilą pojawienia się innych roślin oleistych jego znaczenie zaczęło spadać. W okresie powojennym, do 1955 roku, był drugą rośliną oleistą przetwarzaną na olej. Po tym czasie rzepak całkowicie wyparł lniankę z uprawy" - podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zobacz też: Niedoceniana i zapomniana skarbnica witaminy C. Jesienią pij regularnie

Olej z lnianki znajduje zastosowanie w kosmetyce. Jest składnikiem kremów czy preparatów przeznaczonych do pielęgnacji włosów (np. serum do zniszczonych końcówek). Ze względu na charakterystyczny smak jest stosowany również w kuchni. Może świetnie uzupełnić surówki czy sałatki. Nie zaleca się jednak jego obróbki termicznej - powinien być dodawany na zimno. Olej rydzowy dobrze komponuje się również z pieczywem czy potrawami mięsnymi i rybnymi. Do swojej diety warto go włączyć jednak nie tylko ze względu na kulinarne doznania. Wystarczy łyżeczka dziennie, by wpłynął pozytywnie na nasz organizm. 

Zobacz też: Kupisz je w każdym warzywniaku. Złota lista dla sercowców

Olej rydzowy to wręcz doskonałe źródło kwasów omega-3. Znajduje się w gronie olejów o największej jego zawartości - oleju lnianego, orzechów włoskich i rzepakowego. Głównym kwasem tłuszczowym w nim zawartym jest kwas α-linolenowy z rodziny omega-3 (ok. 40 proc.). Zawiera też kwas linolowy z rodziny omega-6 (15-20 proc.), jak i kwasy tłuszczowe jednonienasycone. Jest również bogaty w sterole roślinne (zwłaszcza β-sitosterol i kampesterol). W swoim składzie ma również dużą zawartość tokoferoli, czyli przeciwutleniaczy.

Olej rydzowy działa przeciwzapalne i antyoksydacyjne, dzięki czemu ma dobry wpływ na nasze serce i układ krążenia, opóźnia procesy starzenia organizmu. 

Przypisuje się mu się takie działania jak m.in.:

• obniżenie poziomu "złego" cholesterolu LDL,
• zmniejsza poziom lipidów i ryzyko miażdżycy,
• działa ochronnie na serce, wątrobę, naczynia krwionośne, jelita, trzustkę, nerki,
• obniża poziom cukru we krwi,
• łagodzi dolegliwości związane z artretyzmem i reumatyzmem,
• łagodzi dolegliwości związane z alergią,
• opóźnia procesy starzenia tkanek (ze względu na wysoką zawartość tokoferoli),
• przyspiesza gojenie ran, odleżyn czy oparzeń,
• osłabia objawy atopowego zapalenia skóry,
• łagodzi wypryski,
• zwiększa elastyczność skóry,
• zmniejsza utratę wody przez naskórek.

W 2006 roku olej rydzowy trafił na listę produktów tradycyjnych w kategorii Oleje i tłuszcze w woj. wielkopolskim. Olej rydzowy był popularnym olejem spożywczym w rejonie Szamotuł.

"Ze względu na 60 lat nieobecności na rynku olejowym, o jego dawnym zapachu i smaku, mogą mówić tylko ludzie w wieku powyżej 70 lat. W połowie lat 90. powrócono do produkcji tego wyrobu. Przypadek sprawił, że do zakładu tłoczącego oleje zgłosił się rolnik z Gaju Małego (obecny powiat szamotulski) z nasionami lnianki do wytłoczenia. Będąc rozsmakowanym w tym oleju uprawiał wraz z ojcem corocznie 25 arów lnianki na własne potrzeby żywieniowe" - czytamy na stronie MRiRW.

Badania Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie wykazały, że olej posiada bogaty skład kwasów nienasyconych, zawiera dużą dawkę witamin (zwłaszcza E), jak i mikro- i makroelementów. Wydano instrukcję uprawy i metodę przygotowania nasion do tłoczenia.

W roku 2004 prof. Muśnicki z Akademii Rolniczej w Poznaniu wprowadził do Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych nową odmianę lnianki ozimej, co wsparło działania związane z produkcją oleju.

***

Źródło:

gov.pl/web/rolnictwo,

Danuta Kurasiak-Popowska. 2019. Lnianka siewna - roślina historyczna czy perspektywiczna? Fragmenta Agronomica 36(2) [data dostępu: 24.10.2024]

gemini.pl