Alergia na słońce: Objawy, przyczyny, jak sobie z nią radzić?
Przebywanie na słońcu jest bardzo korzystne dla organizmu – wzmacnia odporność, poprawia nastrój i chroni przed depresją. Już w trakcie kilkunastominutowej ekspozycji na promienie słoneczne syntetyzowana jest w naszym organizmie witamina D, która działa przeciwzapalnie, wzmacnia kości i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Z przebywaniem na słońcu nie powinno się jednak przesadzać, ponieważ promienie słoneczne, jak wszystko w nadmiarze, mogą nam bardzo zaszkodzić. Szczególnie, jeśli posiadamy jasną karnację albo przyjmujemy leki. W takich sytuacjach dość częstą dolegliwością jest alergia na słońce, objawiająca się świądem czy wysypką. Dowiedz się, jak się przed nią uchronić i w jaki sposób bezpiecznie korzystać ze słońca.
Uczulenie na słońce to rodzaj nadwrażliwości na działanie promieni słonecznych. Wyróżnia się dwa rodzaje alergii – fotodermatozę idiopatyczną i reakcję fototoksyczną. Ta pierwsza występuje, kiedy po raz pierwszy po długim czasie wystawiamy ciało na działanie promieni słonecznych (np. wiosną po długiej zimie). Przyczyną jest zbyt mała ilość melaniny w skórze – barwnika chroniącego przed szkodliwym promieniowaniem. Z kolei do reakcji fototoksycznej dochodzi, kiedy przebywamy na słońcu w trakcie antybiotykoterapii lub zażywania innych leków (np. na nadciśnienie, tabletek antykoncepcyjnych czy środków przeciwbólowych, a nawet preparatów ziołowych). Podobne działania mogą wykazywać niektóre kosmetyki (najczęściej perfumy, którymi skrapiamy skórę).
Czynnikiem, który zwiększa ryzyko wystąpienia alergii na słońce, jest także jasna karnacja oraz niektóre schorzenia: bielactwo, toczeń rumieniowaty czy choroby metaboliczne. Wrażliwość na promienie słoneczne zwiększają także zabiegi kosmetyczne usuwające naskórek, takie jak peelingi czy mikrodermabrazja.
Pierwszy kontakt ze słońcem po długiej przerwie może spowodować alergię, która objawi się swędzącą wysypką na skórze, tzw. pokrzywką słoneczną czy osutkami świetlnymi. Pojawiają się one wyłącznie w miejscach, które wystawione były na działanie promieniowania UV. W przypadku uczulenia występującego na skutek działania leków czy kosmetyków, na ciele (nie tylko w miejscach narażonych na promienie słoneczne) pojawia się rumień, drobna wysypka, a czasem opuchlizna. Tego typu alergia przypomina nieco poparzenie słoneczne i mogą jej towarzyszyć inne objawy: ogólne złe samopoczucie, osłabienie, gorączka i dreszcze.
Leczenie alergii na słońce
Świąd, pieczenie i wysypkę pojawiające się na skutek alergii na słońce leczy się jedynie objawowo. Najlepiej stosować wtedy leki antyhistaminowe (przeciwalergiczne), które blokują reakcję układu odpornościowego. Skutecznie zmniejszają one swędzenie i wysypkę. Pomocne jest też wapno. Na podrażnioną skórę warto stosować także maść cynkową, okłady ze zsiadłego mleka lub jogurtu. Łagodząco działają też plasterki ogórka czy przekrojony liść aloesu. W poważniejszych i powtarzających się reakcjach alergicznych należy się skontaktować z dermatologiem, który ustali prawdopodobne przyczyny uczulenia i wdroży odpowiednią terapię, w tym maści sterydowe.
Bardzo ważne jest rozsądne korzystanie ze słońca. Po zimowej przerwie warto stopniowo nabierać opalenizny, a w trakcie dłuższego pobytu na słońcu smarować odkryte miejsca kremem z wysokim filtrem UV. Osoby, które miały wcześniej objawy uczulenia, a także osoby o jasnej karnacji, powinny nosić bawełniane, przewiewne ubrania i zasłaniać jak największą część ciała przed promieniami słońca. Przydatne są także czapki i kapelusze z szerokim rondem osłaniające twarz.
Promieniowania słonecznego bezwzględnie powinny unikać osoby przewlekle chore i zażywające niektóre leki (np. na nadciśnienie), w tym antybiotyki. Przed wyjściem na słońce należy więc dokładnie czytać ulotki stosowanych leków i w razie konieczności używać kremów z najwyższym filtrem UV. Warto też zrezygnować z nadmiaru kosmetyków, np. perfum, które bardzo często wywołują alergię w połączeniu z promieniowaniem.
Trzeba też pamiętać, że bez względu na karnację i tendencję do alergii, słońce w nadmiarze szkodzi każdemu – przyspiesza proces starzenia się skóry i zwiększa ryzyko nowotworów skóry (należy zwracać uwagę na powiększające się pod wpływem opalania znamiona i pieprzyki, za każdym razem powinno się je smarować kremem z filtrem). Dlatego w okresie letnim zaleca się unikania ekspozycji na słońce między godziną 12 a 15.
