Arachnofobia: Co to jest, objawy, jak leczyć?

Arachnofobią nazywa się lęk przed pająkami lub innymi, podobnymi do nich bezkręgowcami. To jedna z najczęstszych fobii.

Gdy ktoś cierpi na arachnofobię, nie tylko odczuwa lęk na widok pająka, ale też widzi go w zniekształcony sposób. Osoby, które boją się pająków, postrzegają je jako niebezpieczne, podstępne, zagrażające życiu, a nawet zdrowiu.

U osoby, u której stwierdzono arachnofobię, strach wywołuje nawet wyobrażenie lub widok małego pajęczaka chodzącego po ręku czy po ścianie.

Istnieje teoria, że u osób z arachnofobią zmienia się percepcja. Uważają oni pająki za większe i groźniejsze, niż są w rzeczywistości.

Arachnofobia – przyczyny

Lekarze twierdzą, że arachnofobia ma swoje korzenie w naszym dzieciństwie. To wtedy musieliśmy zacząć odczuwać silny lęk przed pająkami.

Jak wiadomo, dzieci obserwują dorosłych i naśladują ich zachowania. Jeśli od najmłodszych lat obserwujemy dorosłych, którzy sami reagują strachem na widok pająków, to przekazują strach nam - swoim pociechom. Bywa też, że lękowej reakcji i histerycznych zachowań uczy młodszych starsze rodzeństwo. Często pokazując histeryczne zachowania lub strasząc pająkami, jako tymi, które mogą zrobić krzywdę.

Według innej teorii, za arachnofobię odpowiada pierwotny lęk zapisany w genach. To ewolucja podpowiada, żeby na widok niebezpieczeństwa, w tym przypadku pająków, uciekać. A uciekając - krzyczeć.

Arachnofobia w psychoanalizie

Zgodnie z teorią psychoanalizy, arachnofobia, czyli lęk przed pająkami, to projekcja skłonności analnych. Pająk jest postrzegany jako coś brudnego i odrażającego.

Źródeł fobii, jaką jest lęk przed pająkami, dopatruje się też między 4. a 7. rokiem życia dziecka. W tym przypadku pająk to symbol agresywnego samca. Niektórzy psychoanalitycy sądzą, że pająk uosabia własną wypartą agresję. Na co dzień taka osoba nie przyznaje się do uczuć złości, więc lęk przed nimi projektuje na pająka.

Objawy arachnofobii

Arachnofobia to lęk przed pająkami. Najczęściej objawia się paraliżującym strachem. Strachowi towarzyszą inne oznaki fizyczne, przeżywane w momencie silnego stresu, takie jak:

roztrzęsienie,

przyspieszony oddech,

przyspieszone bicie serca,

zawroty głowy,

omdlenia,

dreszcze,

gęsia skórka,

bladość skóry,

rozszerzenie źrenic,

suchość w ustach,

nudności, wymioty, a nawet zahamowanie perystaltyki jelit.

Ludzie, którzy cierpią na arachnofobię, najczęściej unikają miejsc, w których można spotkać pająki np. strychów czy piwnic. Jeśli natkną się na pająka, piszczą albo krzyczą i płaczą. Zdarzają się też przypadki, że osoby dotknięte arachnofobią, kiedy zobaczą pająka, przystają i nie mogą się ruszyć.

Do osób, które boją się pająków, nie przemawiają żadne racjonalne argumenty. Nie wierzą, że większość pająków nie jest jadowita, że pająki są nieszkodliwe. Ciekawe jest to, że większość osób z arachnofobią zdaje sobie sprawę z tego, że tylko niewielki odsetek pajęczaków jest w stanie im zagrozić, a większość z nich, nie zrobi nikomu krzywdy. Jednak strach, który odczuwają, jest silniejszy niż racjonalne myślenie.

Jak leczyć arachnofobię?

W większości przypadków lęk przed pająkami nie wymaga leczenia. Osoba z arachnofobią sama unika miejsc, gdzie mogłaby się natknąć na pajęczaki. Problem pojawia się w sytuacji, gdy arachnofobia utrudnia codzienne funkcjonowanie. W takich przypadkach konieczne jest leczenie w postaci psychoterapii.

Metody zwalczania lęku przed pająkami

W przypadku lęku przed pająkami najczęściej stosuje się terapię opartą na desensytyzacji, czyli odwrażliwianiu i wygaszaniu reakcji. Chodzi w niej o stopniowe zmniejszanie reakcji na dany bodziec. W praktyce, osoba z arachnofobią ogląda zdjęcia pająków i słucha wyjaśnień terapeuty, który stawia pajęczaki w pozytywnym świetle (mówiąc np., że są pożyteczne). Kolejnym etapem jest oswajanie z pająkami, np. oglądanie ich w terrarium, podchodzenie do szyb, a nawet dotykanie. Metoda odwrażliwiania na ogół daje dobre efekty, trwające nawet kilka miesięcy po zakończeniu terapii.

Inną metodą, którą leczy się lęk przed pająkami, jest terapia implozywna. W przeciwieństwie do desensytyzacji, pacjent nie jest oswajany, a rzucany na tzw. "głęboką wodę". Terapeuta umieszcza pająka na ramieniu lub ręku osoby odczuwającej strach. Z każdym kolejnym razem lękowa reakcja na bodziec powinna być coraz słabsza.