Badania profilaktyczne: Jakie i jak często wykonywać?
Jednym z najważniejszych elementów prawidłowego dbania o zdrowie jest profilaktyka, co od lat powtarzają nam lekarze. Jej podstawą są regularne badania, o których niestety często zapominamy lub odkładamy je w nieskończoność. To duży błąd, ponieważ to właśnie badania okresowe pozwalają dokładnie ocenić kondycję naszego organizmu i co najważniejsze wykryć we wczesnym stadium ewentualne choroby, w tym nowotwory. Statystyki pokazują, że z roku na rok coraz więcej Polaków bada się systematycznie, ale czy każdy z nas wie, o jakich badaniach szczególnie należy pamiętać i jak często je wykonywać? Odpowiedź znajdziesz poniżej.
Badanie profilaktyczne ma na celu sprawdzenie stanu zdrowia pacjenta, niedoborów wartości odżywczych lub występowanie ewentualnych schorzeń i infekcji w organizmie. Badania profilaktyczne, inaczej zwane okresowymi, można podzielić na badania ogólne (na przykład morfologia, badanie moczu i poziomu cukru we krwi) lub specjalistyczne, których celem jest rozpoznanie, eliminacja lub kontrola choroby, postawienie diagnozy, a także sprawdzenie działania konkretnego obszaru organizmu.
Badania ogólne, inaczej podstawowe, lekarze zalecają wykonywać raz do roku. W pakiet badań ogólnych wchodzą zazwyczaj: morfologia krwi, badanie moczu, badanie cukru we krwi, a także badanie poziomu cholesterolu (regularnie wykonywane jest dopiero u osób po 40 roku życia).
Badania ogólne należy wykonywać w równych odstępach czasu. Im jesteśmy starsi, tym częściej powinniśmy je powtarzać. W przypadku nastolatków nie wszystkie badania ogólne muszą być wykonywane raz do roku.
Morfologia krwi
Badanie krwi to jedno z podstawowych, ale zarazem najważniejszych badań. To wyniki morfologii pierwszorzędnie pokazują kondycję naszego organizmu i sugerują ewentualne (ale tylko niektóre) choroby, na które możemy cierpieć. Analiza krwi pozwala również stwierdzić, czy nie występuje w organizmie niedokrwistość i stan zapalny, a także określić stopień odporności organizmu i krzepliwości krwi. Ponadto, badanie krwi informuje nas, w jakim stanie są najważniejsze narządy badanej osoby – nerki, wątroba, tarczyca, itd.
Badania krwi wykonywane są w celach profilaktycznych, jak i diagnostycznych. Warto jednak pamiętać, że morfologia nie wystarczy, by wykryć każdą chorobę.
Badanie poziomu cukru we krwi
Badanie poziomu cukru we krwi ma na celu ustalenie, czy poziom glukozy mieści się w zakresie ustalonej normy, a także ewentualne wykrycie lub monitorowanie cukrzycy, stanu przedcukrzycowego, hiperglikemii i hipoglikemii.
Badanie poziomu cukru we krwi powinno być wykonywane regularnie, choć niekoniecznie co roku, jak badania krwi. Poziom cukru we krwi zdecydowanie częściej powinny wykonywać osoby po 40., a także cierpiące na nadciśnienie tętnicze, osoby zmagające się z otyłością oraz u których w rodzinie występuje cukrzyca.
Badanie poziomu cholesterolu we krwi
Badanie poziomu cholesterolu we krwi do 40. roku życia powinno być wykonywane co dwa lub trzy lata. Po czterdziestce najlepiej badać regularnie cholesterol, ponieważ znacznie zwiększa się ryzyko rozwoju miażdżycy i wystąpienia udaru mózgu. Najbardziej dokładnym badaniem poziomu cholesterolu we krwi jest tzw. profil lipidowy, który nie tylko określa poziom całkowitego cholesterolu we krwi, ale także jego frakcji – LDL, HDL oraz trójglicerydów. Te wszystkie wyniki pozwalają w pełni wyeliminować lub zdiagnozować miażdżycę, chorobę wieńcową, a także udar mózgu. Następnie w zależności od wyniku badania kolejne wykonywane są z różną częstotliwością.
Badanie moczu
Badanie moczu powinno być wykonywane minimum raz do roku. Pozwala ono, podobnie jak badanie krwi, określić ogólną kondycję organizmu, a także zasygnalizować występowanie ewentualnych chorób lub infekcji. Wynik badania moczu zależy od wielu czynników, dlatego nie warto interpretować go samodzielnie.
Do najczęściej wykonywanych badań okresowych specjalistycznych zalicza się: cytologię, mammografię, EKG, badania wzroku, RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej oraz badanie poziomu hormonów tarczycy. W zależności od przypadku i wielu czynników wykonywane są one z różną częstotliwością. Warto jednak zaznaczyć, że cytologię lub mammografię powinno powtarzać się co roku, choć niektórzy lekarze twierdzą, że wystarczy powtarzać je co trzy lata. Pozostałe wspomniane badania specjalistyczne u zdrowej osoby wykonuje się co kilka lat.
Warto pamiętać
Interpretacja wyników każdego badania należy wyłącznie do lekarza. Nie powinniśmy dokonywać ich samodzielnej diagnozy, gdyż i tak jesteśmy zmuszeni skonsultować je z lekarzem. Analiza wyników badań na własną rękę może wprowadzić nas w błąd i nakłonić do niepotrzebnych działań. Warto pamiętać, że większość badań podstawowych wykonuje się na czczo.
