Bisfenol A (BPA): Czy naprawdę jest szkodliwy?

Bisfenol A, w skrócie BPA, to związek chemiczny pochodzący z grupy fenoli, który wykorzystywany jest głównie do produkcji tworzyw sztucznych, najczęściej butelek i opakowań plastikowych, zabawek dla dzieci, szczoteczek do zębów, a także różnego rodzaju papierów. Bisfenol A po raz pierwszy powstał w 1891 roku za sprawą rosyjskiego chemika Aleksandra Dianina.

BPA przez wielu naukowców uznany jest za szkodliwy dla zdrowia, jednak tezy te opierają się wyłącznie na wynikach badań przeprowadzonych na myszach. Wykazano, że bisfenol A w organizmach gryzoni wykazywał silne działanie toksyczne. Obecnie wokół BPA jest wiele kontrowersji i negatywnych opinii. Jednak tylko część z nich znajduje poparcie w rzetelnie przeprowadzonych badaniach. Sprawdźmy, dlaczego BPA uznawany jest za szkodliwą substancję.

BPA budową przypomina żeński hormon płciowy – estrogen, dlatego może łatwo wchodzić w reakcję z receptorami odpowiedzialnymi za wiązanie naturalnego estrogenu, a w konsekwencji zaburzać jego prawidłowe działanie. Z tego względu naukowcy uważają, że bisfenol A powoduje choroby wynikające z zaburzeń hormonalnych, w tym zaburzeń płodności, chorób serca, cukrzycy, otyłości lub nieprawidłowej pracy układu trawiennego.

Jeśli mowa o potencjalnie szkodliwym wpływie BPA na zdrowie człowieka, to warto wspomnieć, że substancję tę wykorzystuje się również do produkcji butelek dla niemowląt. Bisfenol z łatwością przenika do żywności, a następnie do organizmu. Szczególnie szkodliwy może być właśnie dla organizmów dzieci, ponieważ trudniej rozkłada się w mniejszej masie ciała.

Jak BPA może przedostać się do organizmu?

Bisfenol A może dostać się do naszego organizmu na trzy sposoby:

1. Poprzez układ pokarmowy - na skutek migracji BPA z opakowania do żywności.

2. Przez układ oddechowy - narażeni są na to głównie pracownicy fabryk, które produkują tworzywa sztuczne.

3. Przez skórę – poprzez dotykanie paragonów, biletów lub wkładanie tego typu wyrobów do ust.

Na pierwszy rzut oka trudno rozpoznać, który produkt (opakowanie, butelka, etc.) zawiera w składzie BPA, gdyż jego nazwa nie pojawia się z reguły na opakowaniu. Te, w których zazwyczaj występuje, oznaczone są charakterystycznym symbolem, a mianowicie trzema strzałkami tworzącymi trójkąt z siódemką lub napisem „Other”. Wyroby, w których nie pojawia się ta substancja, oznaczone są napisem „BPA-free”. Oto te, w których bisfenol A występuje najczęściej:

Puszki

Puszki to zdecydowanie najpopularniejsze wyroby sztuczne, które zawierają bisfenol. Warto unikać kupowania słodzonych napojów oraz gotowych produktów, które sprzedawane są w puszkach, chyba że oznaczone są napisem „BPA-free”.

Papier termiczny

Papier termiczny to ten, na którym drukowane są różnego rodzaju bilety oraz rachunki. Oczywiście często nie jesteśmy w stanie uniknąć kontaktu z tego typu wyrobami, dlatego najlepiej nie wkładać ich do buzi, gdyż bisfenol z łatwością przedostaje się do organizmu za pośrednictwem śliny.

Leki dentystyczne

Leki i preparaty dentystyczne również mogą być źródłem bisfenolu A. Szczególnie te, z którymi mamy styczność u stomatologa. Kupując preparaty dentystyczne wybieraj te z oznaczeniem „BPA-free”. Natomiast będąc u dentysty, poproś go zastosowanie leku bez bisfenolu A.

Folia spożywcza

To zaraz obok puszek najpopularniejszy produkt, który zawiera BPA. Bisfenol A zawarty w folii spożywczej przenika bezpośrednio do żywności, przenosząc toksyny trafiające następnie do naszego organizmu. Warto zamienić ten produkt na pergamin lub szklane pojemniki do przechowywania żywności.

Gdzie jeszcze występuje BPA?

Bisfenol A znajdziemy również w zabawkach dla dzieci, plastikowych i papierowych kubeczkach oraz talerzykach, jednorazowych sztućcach, przyborach kuchennych wykonanych z tworzyw sztucznych, dzbankach na napoje, a nawet w płytach kompaktowych. Jak widać, bisfenol może być wszędzie.

Bisfenolu A lepiej unikać – to pewne. Jednak trudno będzie całkowicie się go pozbyć, gdyż naprawdę spora ilość wyrobów z tworzyw sztucznych go zawiera. O niektórych z nich nie mamy nawet pojęcia. Na pewno powinniśmy zrezygnować z kupowania wyżej wspomnianych produktów, a wybierać te, na których widnieje oznaczenie „BPA-free”.

Warto wiedzieć

Kontakt z BPA jest nieunikniony, ale możemy go znacznie ograniczyć. Niestety produkuje się go coraz więcej. W skali rocznej jest to nawet kilka miliardów kilogramów. Obecnie stosowanie tej szkodliwej substancji zakazane jest w Korei, Japonii, Kanadzie i w niektórych stanach USA. Od 2010 roku BPA jest nadal przedmiotem zainteresowania naukowców. Od 2011 roku w Unii Europejskiej obowiązuje zakaz stosowania bisfenolu A do produkcji butelek dla niemowląt i dzieci. Jeśli chodzi o inne wyroby, BPA nadal może być wykorzystywany. Dlatego powinniśmy zwracać uwagę na oznaczenia, które widnieją na opakowaniach z tworzyw sztucznych i unikać tych, które mogą zawierać bisfenol.