Błędnik: Funkcje, zaburzenia i objawy chorób
Każda, nawet pozornie niegroźna infekcja ucha, powinna zostać skonsultowana z laryngologiem. Przewlekły stan zapalny może bowiem prowadzić do pogorszenia jakości słuchu czy zaburzeń błędnika. Wiąże się to z uciążliwymi dolegliwościami: szumami usznymi, problemami z utrzymaniem równowagi czy częstymi bólami głowy. Błędnik to niewielka, ale bardzo ważna część ucha, która przekazuje impulsy do mózgu i układu nerwowego. Jak objawiają się zaburzenia pracy błędnika i jakie są ich przyczyny? Jakie symptomy powinny nas zaniepokoić?
Błędnik to część ucha wewnętrznego, która odpowiada za zmysł słuchu, a także równowagi. Znajdujący się w kanałach półkolistych płyn pod wpływem ruchu zmienia swoje położenie i wysyła impulsy do mózgu informujące o położeniu całego ciała, dzięki czemu poprawnie odczytujemy proces ruchu i poruszania się i potrafimy zachować równowagę.
Przyczyny zaburzeń funkcjonowania błędnika
Częstą przyczyną problemów z błędnikiem są infekcje uszu o podłożu bakteryjnym. Nieleczony stan zapalny ucha środkowego może doprowadzić do groźnych powikłań, w tym niedosłuchu i zaburzeń funkcjonowania błędnika. Zapalenie błędnika jest też efektem zakażenia wirusem różyczki, świnki, odry, półpaśca czy cytomegalii. Rzadką przyczyną problemów z błędnikiem jest też choroba Meniere’a polegająca na wzroście ciśnienia w błędniku i uczuciu rozpierania w uchu.
Problemy z błędnikiem ujawniają się dokuczliwymi i charakterystycznymi objawami. Zalicza się do nich zawroty i bóle głowy (mają charakter silny, nagły i krótkotrwały), nudności, wymioty oraz szumy w uszach (a także tykanie, szelest, pisk, dzwonienie), które nie wiążą się z dźwiękiem pochodzącym ze środowiska zewnętrznego. Chory lepiej słyszy wtedy słowa drugiego człowieka w hałasie niż w ciszy. Bardzo częste są także problemy z utrzymaniem równowagi (chory może się zataczać, ponieważ ma wrażenie, że nogi znoszą go na boki) oraz prawidłowej postawy. Pacjenci skarżą się na uczucie kołysania i wirowania, a także zawroty głowy nawet podczas leżenia z zamkniętymi oczami. Silne zawroty głowy pojawiają się też przy nagłym wstawaniu z krzesła czy schylaniu się. Dysfunkcje błędnika objawiają się również krótkotrwałymi omdleniami oraz oczopląsem. Drgania gałek ocznych są efektem zaburzonej percepcji i równowagi, nasilają się po nagłym ruchu.
Wyeliminowanie dokuczliwych objawów dysfunkcji błędnika powinno zostać poprzedzone badaniami diagnostycznymi, takimi jak wziernikowanie ucha, RTG kości skroniowej, audiometryka czy tomografia komputerowa. Przy stanie zapalnym o podłożu wirusowym stosuje się leczenie objawowe – środki zwalczające wymioty oraz uspokajające. Przy zakażeniu bakteryjnym konieczna jest antybiotykoterapia, a nawet zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu ziarniny z ucha. Zbyt późne rozpoczęcie leczenia grozi infekcją ropną, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet trwałym uszkodzeniem błędnika i głuchotą.
Przyczyną upośledzenia błędnika mogą być również nowotwory – guzy kątka mostowo-móżdżkowego, które wywołują dolegliwości podobne do stanu zapalnego błędnika, a ponadto objawiają się problemami z mową, zaburzeniami pamięci i nagłymi wahaniami nastrojów. Konieczne jest leczenie chirurgiczne oraz radioterapia.
