Bóle w podbrzuszu: O czym mogą świadczyć i jak je złagodzić

Objaw torbieli na jajniku

Jeżeli oprócz bólu w dole brzucha masz też wzdęcia, zaparcia i parcie na pęcherz, być może powodem twoich dolegliwości są torbiele na jajnikach.

● Możliwe przyczyny: Torbiele (cysty) to zazwyczaj łagodne zmiany przypominające wyglądem baloniki wypełnione płynem. Skłonność do nich można odziedziczyć, czasem pojawiają się na skutek zaburzeń hormonalnych. W większości przypadków są niewielkie i nie dają żadnych objawów. Dlatego zwykle wykrywa się je dopiero wtedy, gdy są już dość spore (np. wielkości śliwki) i powodują przykre dolegliwości.

● Ważne badania: Jeśli podejrzewasz u siebie torbiel, idź do ginekologa. Specjalista zbada cię i zaleci USG przezpochwowe. Konieczne może też okazać się wykonanie badań hormonalnych i markerów nowotworowych.

● Metody leczenia: Często wystarcza terapia hormonalna. Czasami konieczna jest operacja.

Sygnał kłopotów z pęcherzem

Często biegasz do toalety, a podczas oddawania moczu czujesz piekący ból w podbrzuszu? Być może masz infekcję pęcherza!

● Możliwe przyczyny: U kobiet cewka moczowa jest krótka, a na dodatek znajduje się blisko ujścia pochwy i odbytu, co sprawia, że łatwo o przeniesienie na nią groźnych bakterii (najczęściej są to Escherichia coli, czyli pałeczki okrężnicy) powodujących zakażenie.

● Ważne badania: Aby potwierdzić chorobę, trzeba zrobić analizę moczu z posiewem.

● Metody leczenia: Ulgę przyniosą ciepłe ziołowe nasiadówki (z rumiankiem, szałwią) i przykładanie termoforu. Trzeba też jak najwięcej pić (ponad 3 l), by przyspieszyć wypłukiwanie bakterii z dróg moczowych. Jeśli to nie pomoże, lekarz zaleci lek przeciwzapalny lub antybiotyk.

Symptom choroby intymnej

Bolesność dołu brzucha w połączeniu z obfitymi upławami o nieprzyjemnym zapachu z pochwy oraz pieczeniem podczas oddawania moczu może zwiastować jedną z bakteryjnych chorób wenerycznych (chlamydiozę lub rzeżączkę).

● Możliwe przyczyny: Chorobą można zarazić się przez stosunek tradycyjny, oralny lub analny. Bywa, że do zakażenia dochodzi na skutek używania ręcznika zakażonej osoby lub siadania na muszli klozetowej, na której bytują groźne bakterie.

● Ważne badania Infekcji nie wolno lekceważyć, gdyż nieleczona może doprowadzić do groźnych powikłań (m.in. zapalenia stawów). W jej wykryciu pomoże wymaz z szyjki macicy. 

● Metody leczenia: Ginekolog zaleci antybiotyk. Po ok. 3 tyg. trzeba będzie powtórzyć badania.

Znak problemów z nerkami

Jeżeli oprócz silnego, ostrego bólu w dole brzucha (promieniującego aż do pachwiny), często oddajesz mocz o ciemnym zabarwieniu (może pojawiać się w nim też krew), masz nudności i/lub wymioty oraz obficie się pocisz, prawdopodobnie masz atak kamicy nerkowej (moczowej).

● Możliwe przyczyny: Do kamicy dochodzi, gdy w obrębie nerek samoistnie powstają twarde, podobne do kamieni złogi (mogą być złożone z różnych substancji). Dzieje się to na skutek zlepiania się w większe twory znajdujących się w moczu kryształków mineralnych. Drobne kamienie zostają wydalone z moczem. Większe zalegają w drogach moczowych (zwykle w miedniczce nerkowej) i, stopniowo powiększając się, prowadzą do postępującego uszkodzenia miąższu nerki wskutek zastoju moczu i zakażenia.

● Ważne badania: Po przebytym ataku kamicy nerkowej należy niezwłocznie pójść do internisty. Zaleci on nam badanie moczu, ultrasonografię obrazującą nerki oraz cały układ moczowy, a następnie skieruje do specjalisty - nefrologa. Konieczne może okazać się również wykonanie urografii, czyli badania radiologicznego układu moczowego wymagające dożylnego podania kontrastu.

● Metody leczenia: Aby złagodzić objawy ataku kamicy nerkowej, można sięgnąć po lek rozkurczowy (np. No-Spa) oraz środek przeciwbólowy (np. Apap, Efferalgan, Nurofen). Ulgę może też przynieść ciepła kąpiel lub przyłożenie w okolice lędźwi ciepłego termoforu. Po zdiagnozowaniu kamicy nerkowej, konieczna będzie długotrwała, systematyczna farmakoterapia pod opieką specjalisty. Ma to zapobiec powstawaniu nowych kamieni, powiększaniu się już istniejących oraz występowaniu napadów bólu. Jeżeli nie przyniesie ona efektów, lekarz może zasugerować zabieg (litotrypsję - ultradźwiękowe skruszenie kamieni, nefrolitotrypsję - usuwanie kamieni przez przetokę, ureterorenoskopię - zabieg endoskopowy) lub klasyczną operację usunięcia złogów.

Oznaka złego funkcjonowania jelit

Od co najmniej 3 miesięcy po posiłkach miewasz w lewej dolnej części brzucha bóle o różnej intensywności, które maleją po wypróżnieniu? Jeżeli towarzyszą temu wzdęcia oraz zaburzenia rytmu wypróżnień (biegunki na zmianę z zaparciami) prawdopodobną przyczyną twoich dolegliwości są nadwrażliwe jelita.

● Możliwe przyczyny: Powody zaburzeń w pracy jelit mogą być bardzo różne. Zdaniem ekspertów w przypadku tzw. zespołu jelita drażliwego nakładają się na siebie: nadwrażliwość trzewna (zwiększone odczuwanie bólu płynącego z przewodu pokarmowego), zaburzenia perystaltyki jelit (częste skurcze jelit, bóle brzucha, biegunki), zmiany w sferze psychicznej, niewłaściwa dieta oraz przebycie ostrej infekcji jelitowej.

● Ważne badania: Nie lecz się sama, tylko idź do lekarza. Specjalista skieruje cię na badania krwi (morfologia, biochemia, OB), moczu oraz kału (w kierunku obecności pasożytów i krwi utajonej oraz posiew). Ponadto konieczne może okazać się wykonanie USG lub tomografii komputerowej jamy brzusznej, kolonoskopii oraz testu tolerancji laktozy.

● Metody leczenia: W przypadku zespołu jelita drażliwego postępowanie lecznicze ma na celu jedynie łagodzenie objawów choroby. Fundamentalne znaczenie ma unikanie stresu i przestrzeganie diety zależnej od postaci choroby (ustala ją specjalista). Środki farmakologiczne pełnią jedynie funkcję pomocniczą i należy przyjmować je ściśle według zaleceń lekarza.

Objaw zapalenia wyrostka

Nagły, silny ból po prawej stronie w dole brzucha z towarzyszącymi mu stanem podgorączkowym, nudnościami, wymiotami, niechęcią do jedzenia oraz przyspieszoną akcją serca jest wskazaniem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem, gdyż zwiastuje ostre zapalenie wyrostka robaczkowego.

● Możliwe przyczyny: Do zapalenia wyrostka robaczkowego może dojść w każdym wieku. Zdaniem specjalistów częściej miewają je osoby, w których diecie jest za mało błonnika. Ryzyko zachorowania rośnie również po przebyciu wirusowej lub bakteryjnej choroby układu pokarmowego.

● Ważne badania: Lekarz zbada brzuch, uciskając okolice prawego dołu biodrowego. Może też poprosić leżącego na wznak pacjenta o podniesienie do pionu prawej nogi - wówczas ból narasta. Poza tym lekarz może zlecić morfologię krwi, badanie ogólne moczu i USG lub rentgen jamy brzusznej.

● Metody leczenia: Przy zapaleniu wyrostka jedynym sposobem jest operacja jego usunięcia.

Przejaw problemów z kręgosłupem

Promieniujący od strony krzyża w dół brzucha oraz pachwinę ostry ból może zwiastować również dyskopatię lub chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa.

● Możliwe przyczyny: Przeciążenie kręgosłupa najczęściej jest spowodowane nadmiernym wysiłkiem lub nagłym dźwignięciem czegoś ciężkiego. Objawy choroby może także wywołać raptowne oziębienie (tzw. przewianie) organizmu.

● Ważne badania: W zdiagnozowaniu dyskopatii pomocny jest rentgen kręgosłupa, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

● Metody leczenia: Przy ostrym bólu i stanie zapalnym trzeba leżeć. Ulgę przyniosą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne przepisane przez lekarza. Ból złagodzi też nagrzewanie, np. termoforem. Dopiero po ustąpieniu dolegliwości można rozpocząć regularną rehabilitację.

Symptom endometriozy

Silny ból podbrzusza towarzyszący obfitym i długotrwałym miesiączkom, owulacji oraz współżyciu często jest jednym z sygnałów endometriozy.

● Możliwe przyczyny: Nie wiadomo dokładnie, dlaczego u niektórych kobiet błona śluzowa macicy występuje także poza jamą macicy (zwykle wewnątrz jamy otrzewnej). Na endometriozę cierpi jednak aż 10 proc. pań w wieku rozrodczym.

● Ważne badania: Chorobę można zdiagnozować, wykonując np. USG, rezonans magnetyczny, laparoskopię.

● Metody leczenia: Ginekolog zaleci leki hormonalne lub antykoncepcyjne. Jeżeli jednak na skutek choroby pojawiły się tzw. torbiele endometrialne, konieczna może okazać się operacja ich usunięcia.

Skutek kłopotów z trawieniem

Zdarza się, że po jedzeniu miewasz wzdęcia i odczuwasz pieczenie w podbrzuszu? Być może powodem tych dolegliwości jest zwykła niestrawność.

● Możliwe przyczyny: Najczęściej problemy z trawieniem nie wynikają z żadnej poważnej choroby, a są następstwem spożycia niektórych - tak zwanych ciężkostrawnych - pokarmów, np. tłustych, smażonych, grillowanych. Zdarza się, że objawy niestrawności występują po zjedzeniu słodyczy lub też dań ostro przyprawionych.

● Ważne badania: Jeżeli problemy z trawieniem pomimo przestrzegania lekkostrawnej diety nawracają, trzeba poinformować o nich lekarza prowadzącego. Może on zdecydować o skierowaniu nas na gastroskopię, czyli endoskopowe badanie wnętrza górnego odcinka przewodu pokarmowego lub też zlecić test na obecność bakterii Helicobacter pylori.

● Metody leczenia: W przypadku nawracających niestrawności warto zmienić dietę. Należy wystrzegać się kawy, alkoholu, słodyczy, ostrych, tłustych i smażonych dań. Trzeba jeść częściej, za to mniejsze porcje. W usprawnieniu trawienia pomoże picie herbatki z kopru włoskiego i naparu z kminku (łyżeczkę nasion zalewamy 250 ml wody, parzymy przez 10-15 min). Jeżeli domowe sposoby okażą się nieskuteczne, z pomocą przyjdą leki na receptę - zmniejszające wydzielanie kwasu solnego, zobojętniające kwas żołądkowy, rozkurczowe lub wzmagające perystaltykę.

Sygnał stanów zapalnych miednicy

Nawet niewielki ból w podbrzuszu może być symptomem zapalenia narządów miednicy mniejszej (czyli błony śluzowej macicy, jajnika i jajowodu). W takiej sytuacji mogą towarzyszyć mu również: nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych (międzymiesiączkowe, po stosunku), ból podczas stosunku płciowego oraz obfite upławy z dróg rodnych.

● Możliwe przyczyny: Zapalenie narządów miednicy mniejszej jest skutkiem zakażenia bakteriami pochodzącymi z szyjki macicy lub pochwy, które rozprzestrzeniają się z dolnego do górnego odcinka dróg rodnych. Czynnikami ryzyka jest częsta zmiana partnerów seksualnych oraz założenie wkładki wewnątrzmacicznej w ciągu ostatnich 6 tygodni.

● Ważne badania: Ginekolog wykona badanie ginekologiczne, oceni narząd rodny za pomocą wziernika i pobierze wymaz. Lekarz może też zalecić USG miednicy lub biopsję śluzówki macicy.

● Metody leczenia: Standardem w terapii stanów zapalnych miednicy jest antybiotykoterapia. Uczucie bólu złagodzą przepisane przez lekarza leki przeciwbólowe.

Kiedy natychmiast do lekarza?

Czasami zdarza się, że do silnego bólu w podbrzuszu dołączają inne dolegliwości, które wymagają niezwłocznej kontroli lekarskiej. Należą do nich:

● omdlenie albo wstrząs (przyspieszenie czynności serca oraz obniżenie ciśnienia tętniczego),

● krwawienie z pochwy poza miesiączką,

● objawy zapalenia otrzewnej (silny, ciągły ból; bolesny, deskowaty brzuch; zatrzymanie pracy jelit),

● gorączka lub dreszcze,

● silny ból połączony z wymiotami, poceniem się lub pobudzeniem ruchowym.

Domowe sposoby na złagodzenie bólu brzucha

Przy uciążliwych dolegliwościach bólowych natychmiastową ulgę przyniosą:

● ciepła kąpiel - w wodzie o temperaturze powyżej 37°C, rozluźnia mięśnie, rozgrzewa, zmniejsza bóle kręgosłupa, mięśni i stawów, powinna trwać 15-30 minut,

● termofor - złagodzi skurcze mięśni towarzyszące bólom brzucha, miesiączce, niestrawności oraz infekcjom dróg moczowych i rodnych,

● herbatka ziołowa - z rumianku lub mięty działa rozkurczowo, dzięki czemu zmniejsza natężenie bólu.

tekst: Magdalena Chomicka