Czosnek na zdrowie
Czosnek pospolity jest rośliną, której walory zdrowotne znane są od bardzo dawna. Jej właściwości bakteriobójcze były wykorzystywane już w starożytnym Rzymie, Grecji i Egipcie. Czosnek jest wprawdzie znany od tysięcy lat, jednak jego szczegółowy skład ustalono dopiero w latach 40. XX wieku. Obecnie jest tak rozpowszechniony, że rośnie niemalże na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem jedynie lasu tropikalnego i Antarktydy.
Świeże główki czosnku zawierają około 65 proc. wody, 28 proc. węglowodanów, 2,3 proc. organicznych związków siarki, 2 proc. białka i 1,2 proc. wolnych aminokwasów (np. cysteina, metionina, arginina).
Czosnek - w porównaniu z innymi warzywami - jest dość kaloryczny - zawiera 146 kcal/100 g części jadalnych. Nie jest to jednak problem, ponieważ je się go niewiele. Jeden ząbek waży około 4 g, czyli dostarcza blisko 6 kcal.
Czosnek jest ponadto bogatym źródłem witaminy C. W 100 g części jadalnych produktu znajduje się 31 mg tej witaminy. Czosnek zawiera także minerały - stosunkowo dużo potasu, żelaza i fosforu.
Spośród wielu składników czosnku największą rolę odgrywają związki siarki, które odpowiadają za charakterystyczny zapach surowca.
Czosnek zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL. Wpływa także na stężenie triglicerydów we krwi. Zwiększone stężenie triglicerydów wiąże się z dużym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego, dlatego uważa się, że regularne spożycie czosnku może działać profilaktycznie i chronić przed rozwojem tych chorób.
Badania epidemiologiczne wykazują ponadto wyraźną zależność między dietą bogatą w czosnek a małą zachorowalnością na nowotwory układu pokarmowego. Badania in vitro i in vivo wskazują, że czosnek zapobiega namnażaniu się różnego rodzaju komórek nowotworowych. Narodowy Instytut Raka (NCI) w Stanach Zjednoczonych uznał czosnek za jedno z warzyw o największym potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym.
Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne czosnku były znane już francuskiemu prekursorowi mikrobiologii Ludwikowi Pasteurowi, który stosował go do przemywania i odkażania ran.
Za przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne działanie czosnku odpowiada allicyna, jego przeciwwirusowe właściwości są natomiast związane z ajoenem.
W średniowieczu uważano, że czosnek chroni przed czarną magią i wampirami. Powieszony nad drzwiami strzegł dom przed czarownicami. Wierzono, że jego ostry zapach odstrasza strzygi i wampiry. Ponoć w Afryce rybacy, który chcą uniknąć ataku krokodyla, smarują się czosnkiem.
Aleksander Dumas w "Wielkim słowniku kulinarnym" pisał, że "Powietrze w Prowansji jest przesiąknięte zapachem czosnku, więc bardzo zdrowo nim oddychać...".
