Warto się o nie troszczyć regularnie niezależnie od tego, ile mamy lat. Im wcześniej wykryjemy zmiany, tym łatwiej je wyleczyć.
Ultrasonografia dla młodych kobiet
Między 20. a 35. rokiem życia twoje piersi składają się w dużej mierze z tkanki gruczołowej. Na monitorze aparatu taka tkanka jest jasna, a zmiany wymagające dalszej diagnostyki - ciemne. Specjalista łatwo więc je dostrzeże. Do przeprowadzenia badania USG wykorzystuje się nieszkodliwe fale ultradźwiękowe.
Badanie. Jest wprawdzie zupełnie bezbolesne, ale lepiej wybrać się na nie w pierwszej połowie cyklu. Tuż przed miesiączką piersi są zazwyczaj obrzmiałe, możesz więc odczuwać pewien dyskomfort, ponieważ miejscami trzeba mocno dociskać głowicę ultrasonografu do badanej piersi. Termin kolejnego badania, wyznaczy ci lekarz zgodnie ze stanem zdrowia twoich piersi. Weźmie też pod uwagę, czy w twojej rodzinie są już kobiety chorujące na raka piersi.
Mammografia po pięćdziesiątce
Tkanka gruczołowa piersi, gdy jesteś w tym wieku, została już zastąpiona przez tłuszczową. Dlatego teraz lepszą metodą badania jest mammografia. Pozwala ona rozpoznać bardzo małe zmiany, których ani ty, ani nawet lekarz nie wyczujecie przez dotyk.
Badanie. Może być nieprzyjemne, gdy radiolog dociska płytę do piersi. Dlatego warto wybrać się na mammografię po miesiączce. Najlepiej jest robić ją zawsze w jednym ośrodku. Łatwiej wtedy porównać wyniki z poprzednimi. Kobiety w wieku 50-69 lat zrobią badanie raz na 2 lata bezpłatnie w ramach programu wczesnego wykrywania raka piersi.
Mogą być potrzebne testy genetyczne
Wykrycie uszkodzonego genu nie świadczy jeszcze o chorobie. Robiąc badania genetyczne z krwi, zyskujesz natomiast ważną informację o swoim zdrowiu. Wiadomo już, że nosicielki mutacji genów BRCA1/2 stanowią grupę kobiet, u których większa jest możliwość powstania raka piersi. Jeśli więc twoja mama zachorowała na niego w młodym wieku oraz jeśli w dalszej rodzinie, np. u babci, siostry czy cioci spokrewnionej w prostej linii z mamą pojawił się przypadek choroby, to istnieje większe prawdopodobieństwo podłoża dziedzicznego.
Najpopularniejszym testem genetycznym sprawdzającym dziedziczną skłonność do wystąpienia raka piersi (lub jajnika) jest analiza mutacji w genie BRCA1 i BRCA2. Badaniom poddaje się przede wszystkim kobiety, które już zachorowały (a dopiero później prowadzi się diagnostykę u ich zdrowych krewnych). Wtedy lekarze proponują im udział w specjalnym programie opieki (obejmuje m.in. rezonans magnetyczny piersi), który pozwala wychwycić najdrobniejsze zmiany.
Badania. Badania genetyczne są refundowane. Jeśli po wypełnieniu ankiety potwierdzi się, że ryzyko zachorowania jest wysokie, będziesz zakwalifikowana do bezpłatnych testów.
Badania mają same zalety
Prof. dr hab. n. med. ZBIGNIEW NOWECKI, Kierownik Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii w W-wie, ekspert kampanii Avon kontra Rak Piersi
- Średnia wieku Polek jest coraz większa Dlatego badania profilaktyczne zyskują na znaczeniu. Nie chronią one wprawdzie przed zachorowaniem na nowotwory, jednak pozwalają na wykrycie choroby we wczesnym etapie. Leczenie jest wówczas mniej agresywne, a wyniki terapii są znacznie lepsze. Pamiętajmy, że rak piersi jest chorobą, którą można wyleczyć.
- Gdy wykryta zostanie zmiana w piersi Nie wpadajmy w panikę. W przypadku wszelkich niepokojących objawów, trzeba pilnie skontaktować się z lekarzem, by szybko wyjaśnić wątpliwości. Specjalista zastosuje pogłębioną diagnostykę. Czas w takich przypadkach odgrywa istotną rolę, dlatego nie odkładajmy decyzji o wizycie u lekarza na kilka miesięcy. Co ważne, nie każdy guzek ma charakter nowotworowy. Ale tylko dokładne badania pozwalają na ostateczne rozpoznanie charakteru zmiany i zastosowanie optymalnych metod leczenia.
To może być objaw mastopatii
Gdy same badamy piersi, możemy wyczuć pod palcami guzki, stwardniałe, pojedyncze lub liczne zgrubienia. To naturalne, że się niepokoimy, jednak to nie musi być nic poważnego. Często są to tzw. zmiany mastopatyczne. Piersi w dotyku przypominają woreczki wypełnione kamykami o różnej wielkości i kształcie. Mogą one być rozsiane po całym sutku lub tylko w niektórych miejscach - najczęściej po zewnętrznej stronie lub pod biustem. Takim objawom może także towarzyszyć ból i obrzęk piersi, szczególnie, gdy jesteśmy przed miesiączką.
Badanie. Aby potwierdzić mastopatię, lekarz skieruje na badanie USG. Guzków nie trzeba jednak usuwać, bo znikają zwykle same po porodzie lub menopauzie. Trzeba jednak je regularnie kontrolować. Ból i obrzęk łagodzą leki ziołowe i chłodne okłady.
W piersiach kobiety ok. 40. roku życia mogą powstać torbiele. Przeważnie tworzą się w okolicy brodawki. Są to miękkie, sprężyste guzki, które łatwo przesuwają się i uginają pod palcami. Gdy szybko się powiększają, powodują ból. Jednak nie świadczy to o ich złośliwym charakterze. Natomiast u dojrzałych kobiet, zwłaszcza po menopauzie, często odkładają się w piersiach złogi wapnia tzw. mikro- lub makrozwapnienia. Są to zmiany łagodne.
Badania. Torbiele są dobrze widoczne w badaniu USG. Dlatego, mimo że po 40 roku życia zalecana jest mammografia, to jednak USG powinno ją uzupełniać. Z kolei zwapnienia są dobrze widoczne w mamografii.
Kiedy w piersi zostanie wykryty guzek, trzeba jak najszybciej sprawdzić, jaki charakter ma zmiana. Badaniem, które to umożliwi, jest biopsja - cienkoigłowa lub gruboigłowa. Ze skierowaniem od lekarza obie są refundowane przez NFZ.
Badanie. Jeśli zmiana ma charakter np. torbieli, można przeprowadzić biopsję aspiracyjną cienkoigłową. Badanie nie wymaga znieczulenia ani specjalnego przygotowania. W innych wypadkach konieczna będzie biopsja gruboigłowa Wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, pod kontrolą ultrasonografu (rzadziej mammografu). Pozwala uzyskać materiał do pełnego badania histopatologicznego.
- Wielkość miseczki - Za małe miseczki i stały ucisk na piersi powoduje zaburzenia krążenia limfy.
- Obwód stanika - W dobrze dobranym staniku końce fiszbin wypadają w środku pachy.
- Ramiączka - Nie powinny być mocno naciągnięte. Trzeba dopasować je tak, by nie wrzynały się w ciało.
- Łączenie miseczek - Materiał między miseczkami powinien umożliwić wsunięcie pod niego palców.
Prawidłowa waga i aktywność fizyczna
Lekarze przekonują, że w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia chorób piersi dużą rolę odgrywa właściwy styl życia, czyli aktywność fizyczna oraz zbilansowana dieta, które zapobiegają nadwadze i otyłości. Najlepiej byłoby utrzymywać prawidłową wagę przez całe życie, ale niewielu jest szczęśliwców, którym się to udaje. Warto jednak zadbać o to, żeby w jadłospisie znalazły się produkty, o których wiadomo, że służą zdrowiu.
Dieta bogata w witaminy
Zadbaj, by twoje posiłki były bogate we wszystkie składniki odżywcze, zawierały mało tłuszczów zwierzęcych, więcej roślinnych oraz dużo owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych. Wiadomo, że fitoestrogeny mogą pomóc w profilaktyce raka piersi. Indol obecny w kapuście i brokułach ma wpływ na ochronę przed mutacją genów. Konieczne są też witaminy odpowiedzialne za elastyczną i jędrną skórę, także na biuście. Dieta powinna więc być bogata w wit. B2, czyli np. nasiona sezamu, słonecznika, kaszę jaglaną, migdały, a także w wit. A - występuje w marchwi, morelach suszonych, dyni, rybach.
Więcej ruchu
Jeśli nie lubisz sportów, po prostu spaceruj codziennie przynajmniej 30 minut, w umiarkowanym tempie. Badania wykazały, że taka aktywność wystarcza i korzystnie wpływa na zdrowie. Możesz chodzić z kijami Nordic Walking, wyprowadzać na coraz dłuższe spacery psa. Każdy ruch się liczy i działa na twoją korzyść.
Anna Gumowska
