Dieta kobiet ciężarnych: Fakty i mity

W dobie szybkich i nieograniczonych kontaktów, przyszłe mamy bazują już nie tylko na zaleceniach lekarzy i dietetyków, ale weryfikują swoją rzeczywistość z tym, co mówią ich ciężarne koleżanki we Francji, Chorwacji, Japonii czy innym zakątku świata. I często odkrywają, że nie wszystko funkcjonuje tak samo. Na wielu płaszczyznach. My przyjrzyjmy się kwestii żywienia kobiet ciężarnych.

Choć lista zakazów, a przede wszystkim okołociążowych zabobonów, wyraźnie się kurczy, w Polsce wciąż zaleca się przyszłej matce rezygnację z wielu produktów. Podczas, gdy Polka ma zrezygnować na 9 miesięcy z ulubionych serów pleśniowych, owoców morza, sushi i ostrych przypraw, jej francuska ciężarna koleżanka niemal każdy posiłek zakończy kawałkiem sera typu brie czy camembert.

Włoszka, Japonka czy Chorwatka bez wahania sięgnie po owoce morza i surowe ryby, a Hinduska doprawi swoje danie tak ostro, jak zawsze. Wiele nawyków żywieniowych jest uwarunkowanych kulturowo, ale ciąża to nie jest czas na eksperymenty. Jeśli odżywiałaś się dotąd bardzo zachowawczo, lepiej nie szukaj przysmaków z drugiego końca świata, gdy rozwija się w tobie nowe życie.

Jest też uniwersalna zasada: kobieta w ciąży nie powinna spożywać alkoholu, nawet w śladowych ilościach. Niezależnie od tego, jak rajski zakątek świata wybrała na swój dom.

W tej materii nie ma dyskusji. Zarówno w Polsce, jak i innych krajach (w tym we Francji!) kobietom ciężarnym zaleca się zupełną abstynencję alkoholową. Nawet niewielka jego ilość może skutkować zaburzeniami rozwoju dziecka.

Warto zwrócić uwagę na powszechnie dostępne piwa bezalkoholowe. Nie wszyscy wiedzą, że te powstają w wyniku usunięcia alkoholu z tradycyjnego chmielowego trunku. I nie każde piwo bezalkoholowe ma zerową zawartość alkoholu! Jeśli koniecznie chcesz wypić w ciąży piwo bezalkoholowe - wybierz to ze strefy 0 proc.

Dlaczego, obok Polski, wspomniana została Francja? Jej przykład dobrze obrazuje problem FAS, czyli alkoholowy zespół płodowy. FAS występuje u dziecka narażonego na alkohol, który matka spożywała w trakcie jego życia płodowego. Wady spowodowane przez alkohol są nieodwracalne. Nawet jeśli twoja francuska znajoma pije wino do kolacji w trakcie ciąży, nie naśladuj jej. Od tego punktu w diecie kobiety ciężarnej nie ma wyjątków.

Jak podaje Fundacja Fastryga: "Często podczas szkoleń na temat FAS słyszymy powtarzający się kontrargument: 'Przesadzacie z tym FAS. Przecież we Francji pije się wino na okrągło. Wszyscy mieliby FAS'. W twierdzeniu tym rzeczywiście tkwi ziarno prawdy - z powodu regularnego spożywania alkoholu, również przez kobiety ciężarne, we Francji co godzinę rodzi się dziecko z FAS. Całkowita populacja osób cierpiących z powodu FAS w tym 66-milionowym kraju jest szacowana na 585 tysięcy osób."

Tłuszcze trans są bardzo szkodliwe dla zdrowia, niezależnie od etapu życia, ale najbardziej toksycznie działają na płód. Najwięcej jest ich w wysoko przetworzonej żywności, z naciskiem na śmieciowe jedzenie i produkty typu fast food, zwłaszcza smażone w głębokim tłuszczu. A także w kostkach rosołowych i wszystkich produktach zawierających utwardzony tłuszcz roślinny, tłuszcz cukierniczy, albo piekarniczy.

Izomery trans przechodzą przez barierę łożyskową, przenikają też do mleka matki karmiącej piersią. Mogą spowodować poważne i nieodwracalne uszkodzenia płodu.

W wielu polskich zaleceniach żywieniowych wciąż wyraźnie sugeruje się wyłączenie surowego mięsa, w tym sushi, owoców morza i serów pleśniowych. Te wytyczne nie są spójne z zaleceniami w innych krajach, tym samym wiele kobiet decyduje się działać w zgodzie ze sobą. Trzeba tylko pamiętać, że wolność wyboru niesie za sobą odpowiedzialność. Tego nie unikniemy.

Na liście zakazanych produktów są surowe, niedopieczone i krwiste produkty mięsne. One niosą większe ryzyko zatruć pokarmowych. To dobry moment na podkreślenie, że na wybory dietetyczne przyszłej mamy kluczowy wpływ powinien mieć jej stan zdrowia. Jeśli kobieta ma delikatny przewód pokarmowy, raczej nie będzie ryzykowała kosztowania takich przysmaków. Niezależnie od tego czy jest w ciąży, czy też nie. Zasady dietetyczne i zalecenia ekspertów są ważne, ale nigdy nie zwalniają nas z myślenia i filtrowania ich przez możliwości własnego organizmu.

Faktem jest, że w surowym mięsie i jajach mogą czaić się drobnoustroje wywołujące toksoplazmozę i listeriozę. Czy warto ryzykować?

Francuzki raczej z nich nie zrezygnują. Tylko czy opłaca się ślepo naśladować cudze wybory? Produkty z surowego, niepasteryzowanego mleka mogą być ryzykowne i dla matki, i dla rozmijającego się organizmu dziecka. Niosą ryzyko zakażenia bakterią listeria monocytogens, która wywołuje listeriozę. Nawet 30 proc. tych infekcji kończy się śmiercią.

Najbardziej ryzykowne są sprowadzane znad Sekwany typowe francuskie sery typu brie i camembert oraz twarde sery przerośnięte szlachetną niebieską pleśnią.

Produkowane w Polsce sery pleśniowe z mleka pasteryzowanego są bezpieczne dla kobiet ciężarnych.

Pieszczotliwe nazywana "wątróbką" jest niczym innym jak małą wątrobą pozyskaną z mniejszego niż ludzki organizmu. I pełni analogiczne funkcje. Filtruje toksyny. Dodatkowo jest magazynem dla wielu substancji, w tym retinolu, który w dużych stężeniach jest toksyczny dla zdrowia. Dlatego nawet jeśli twoja paryska koleżanka zajada się wybornym foie gras (pasztet ze stłuszczonych wątróbek gęsich i kaczych), zastanów się, czy chcesz ryzykować.

Do niedawna zerkano karcącym wzrokiem na kobietę ciężarną, która trzymała w ręce filiżankę kawy. Dziś większość przyszłych mam, które piły kawę przed zajściem w ciążę kontynuuje swój rytuał. Najważniejszy jest umiar. Przezorne rezygnują z kofeiny w pierwszym trymestrze, a później pilnują, by nie przekroczyć dwóch filiżanek kawy na dobę.

Kobieta ciężarna powinna, jak każda osoba, której zależy na zdrowiu i lepszej formie, dbać o ograniczanie cukru w diecie. Jego eliminacja jest niemożliwa, bo cukier znajduje się w większości produktów, które zjadamy. Warto natomiast unikać i eliminować (najlepiej do zera!) produkty, w których cukier zastąpiono jego tańszym odpowiednikiem - syropem glukozowo-fruktozowym.

Nadmierne spożycie cukru w ciąży to wyższe ryzyko zaburzeń metabolicznych (cukrzyca ciężarna), które mogą stać się zagrożeniem dla bezpieczeństwa ciąży i makrosomii płodu (noworodek osiąga wyższą wagę niż wykazywałby na to jego wiek ciążowy). Może to też rzutować na przyszłe zdrowie dziecka. Wzrasta bowiem u niego ryzyko otyłości i cukrzycy typu II.

Ewa Koza, mamsmak.com

***

Zobacz również:

Podroby to jedzenie dla ubogich? Niekoniecznie!

Ciąża po 35. roku życia. Jakie badania i dieta?

Jak sobie radzić z omdleniami i zawrotami głowy w ciąży?