Dieta wątrobowa. Czego nie jeść przy chorej wątrobie?
Wątroba to jeden z najważniejszych narządów w ludzkim organizmie. Do jej uszkodzenie może dojść m.in. poprzez nadmierne spożywanie alkoholu oraz niewłaściwą dietę. W związku z tym, że zachodzą w niej procesy mające wpływ na pracę innych organów oraz układów istotna jest jej regeneracja. W tym celu stosuje się tzw. dietę wątrobową.
Wątrobą jest nie tylko jednym z najważniejszych organów układu pokarmowego, ale stanowi również największy gruczoł w ludzkim organizmie. Organ ten pełni wiele funkcji. Szacuje się, że jest ich nawet 500. Upraszczając, można je podzielić na cztery główne funkcje:
- detoksykacyjną,
- metaboliczną,
- filtracyjną,
- magazynującą.
Do tej pierwszej możemy zaliczyć m.in. neutralizację toksyn i szkodliwych substancji dla organizmu, dezaktywację hormonów z zewnątrz organizmu i tych produkowanych przez organizm oraz przekształcanie toksycznego amoniaku w mocznik.
Do funkcji magazynujących należy np. przechowywanie witamin i pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto w wątrobie są rozkładane węglowodany do glukozy i magazynowane w postaci zapasowego cukru- glikogenu.
W przypadku funkcji filtracyjnych można wymienić m.in. przetwarzanie zużytych czerwonych krwinek. Erytrocyty, które mogą być ponownie wykorzystane, zostają zachowane, a pozostałe są wydalane. Wątroba także oczyszcza i filtruje krew z substancji toksycznych wytwarzanych przez organizm oraz tych dostarczanych z zewnątrz.
Poza tym częściowo pełni funkcje odpornościowe poprzez neutralizację drobnoustrojów. Jej komórki filtrują antygeny, wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty, które są niszczone w makrofagach wątrobowych.
Zobacz również: Wielki raport: Dbaj o wątrobę
Dieta wątrobowa to wprowadzenie zmian żywieniowych związanych z chorobą gruczołu. Charakteryzuje się przede wszystkim łatwostrawnością i jest modyfikowana pod względem zaburzeń wątroby.
W chorobach wątroby należy stosować dietę, która oszczędzi chory narząd i przyśpieszy regenerację komórek. W przypadku m.in. stłuszczenia, zapalenia, a także w chorobach przebiegających z encefalopatią wątrobową zalecenia żywieniowe różnią się od siebie. Nie ma więc uniwersalnej diety wątrobowej. Cechą wspólną jest unikanie ciężkostrawnych dań.
Dieta wspomagająca chorą wątrobę ma za zadanie dostarczenie organizmowi składników potrzebnych do regeneracji narządu i wyrównania niedoborów. Dieta wątrobowa według zaleceń powinna opierać się na 4-5 regularnie spożywanych posiłkach. Jej kaloryczność jest kwestią indywidualną.
Zobacz również: Dlaczego burczy nam w brzuchu? Przyczyną może być nie tylko głód
Osobom borykającym się z chorobami wątroby zaleca się łatwostrawne i chude dania. W ich jadłospisie powinno znajdować się mięso drobiowe, królicze, chuda wołowina, chude ryby i chudy nabiał, a także dodatkowo jajka i chuda wędlina. Istotne jest również dostarczanie organizmowi tłuszczów za pomocą olejów roślinnych, orzechów oraz nasion.
Warto podkreślić, że zalecenia są inne w przypadku danego schorzenia, a więc wprowadzana dieta zawsze powinna być uzgadniana ze specjalistą. Na przykład w przypadku encefalopatii wątrobowej są ograniczane białka, tłuszcze oraz standardowe produkty zbożowe, a dieta podczas stłuszczenia jest już dietą o normalnej ilości białka.
Podobnie jest w przypadku spożywanych węglowodanów. W diecie wątrobowej w przypadku zapalenia narządu zaleca się drobniejsze kasze, jasne pieczywo pszenne, biały makaron. Warzywa i owoce należy jeść w formie rozdrobnionej i gotowanej.
Natomiast podczas stłuszczenia wątroby nakazywane jest spożywanie dużej ilości produktów pełnoziarnistych takich jak grube kasze, pieczywo razowe i ciemne makarony. Poza tym zaleca się warzywa i owoce w większych ilościach. Warto jednak sięgać po te z niskim indeksem glikemicznym.
Zobacz również: Domowe kiszone jabłka. Jak je zrobić?
Do uszkodzenia wątroby przyczyniają się m.in. błędy żywieniowe oraz nadużywanie alkoholu. Chcąc temu zapobiec lub wspomóc pracę tego gruczołu warto mieć świadomość, jakie czynniki wywierają szkodliwy wpływ na wątrobę.
Spożywanie alkoholu nawet w małych ilościach działa niekorzystnie na pracę wątroby. Szkodliwa jest dieta obfitująca w tłuszcze oraz żywność o dużym stopniu przetworzenia. Negatywny wpływ ma również dostarczanie organizmowi dużych dawek kofeiny oraz zażywanie różnego rodzaju leków.
W związku z tym w każdej diecie wątrobowej zakazany jest przede wszystkim alkohol. Nie powinno się spożywać także kawy i mocnej herbaty oraz ostrych przypraw, a także większych ilości roślin strączkowych. Ograniczyć należy również słodycze i napoje gazowane.
Konieczne jest wyeliminowanie produktów będących źródłem tłuszczów zwierzęcych np. smalcu oraz boczku. Zakazane są również tłuste produkty takie jak majonez, śmietana i sery oraz dania smażone i na zasmażkach. Należy unikać wysoko przetworzonej żywności odznaczającej dużą ilością kwasów tłuszczowych trans, konserwantów i innych dodatków.
Warto podkreślić, że żywienie w chorobach wątroby jest uzależnione od stopnia wydolności narządu i pod uwagę są brane schorzenia współistniejące.
Chcąc zregenerować wątrobę, warto również sięgnąć po domowe sposoby i wspomóc pracę gruczołu za pomocą ziół. Zalecany jest przede wszystkim ostropest plamisty, mniszek lekarski oraz karczoch zwyczajny. Można je spożywać w formie naparu, ale istnieją także suplementy w postaci tabletek.
Ostropest plamisty jest często wykorzystywany w przy leczeniu schorzeń wątroby. Ma on właściwości łagodzące stany zapalne, odtruwające i oczyszczające, a więc sprawdza się w regeneracji wątroby. Wykazuje pozytywny wpływ na stabilizację błony komórkowej hepatocytu, działa ochronnie i zapobiega dostawaniu się toksyn do gruczołu.
Mniszek lekarski od dawna jest doceniany za swoje lecznicze właściwości. Korzystnie działa również na wątrobę. Wykazuje on działanie ściągające i przeciwzapalne, a także żółciotwórcze, żółciopędne i przeczyszczające. Poza tym wspiera proces odtruwania organizmu przez nerki.
Karczoch zwyczajny również korzystnie wpływa na pracę wątroby i tak jak mniszek ma właściwości żółciotwórcze i żółciopędne. Jest zalecany w choroby wątroby związanych ze zmniejszonym wydzielaniem i wytwarzaniem żółci. Karczoch poza tym regeneruje wątrobę i odtruwa. Ma również wpływ na obniżenie poziomu złego cholesterolu.
***
Zobacz także:
Czarna lista produktów, które szkodzą wątrobie
Nie tylko alkohol szkodzi wątrobie. Napoje słodzone cukrem również
