Druga młodość. Badania po pięćdziesiątce

Polski Główny Urząd Statystyczny (GUS) podaje, że w połowie lat 80-tych ubiegłego stulecia Polacy żyli ok. 66,8, Polki zaś 75 lat. W 2014r. przeciętna długość życia kobiet w Polsce to już 81,6 lat, mężczyzn - 73,8 lat. Biorąc pod uwagę tylko ostatnie 30-lecie, średnia długość życia Polaków wzrosła więc o 7 lat!

Dzięki postępowi medycyny żyjemy coraz dłużej, co widać nie tylko w statystykach, ale również na co dzień - w zmieniających się oczekiwaniach względem ludzi w określonym wieku. O 25-latce nikt już nie powie "stara panna", 40-latkowie często starają się o pierwsze dziecko, a osoby 50+ przeżywają drugą młodość.

Polacy po pięćdziesiątce wiedzą, czego chcą, są ciągle aktywni zawodowo, ale znajdują też czas dla najbliższych oraz na realizację własnych pasji i uprzednio odkładanych planów.

Ludzki organizm podlega jednak procesowi starzenia - z wiekiem wydolność procesów biochemicznych spada, możliwości regeneracyjne tkanek zmniejszają się, a komórkowe mechanizmy naprawcze zawodzą. Według raportu GUS-u na temat stanu zdrowia ludności Polski w 2009 roku, statystyczny Polak w piątej dekadzie życia cierpi na 2 schorzenia przewlekłe, a w kolejnych dekadach zapada na 2 kolejne. Do najczęstszych należą bóle pleców i szyi, choroby układu krążenia (m.in. nadciśnienie, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu), czy problemy z kośćmi i stawami. Z wiekiem wzrasta też ryzyko zapadnięcia na cukrzycę, choroby układu moczowego i tarczycy czy nowotwory.

Higieniczny styl życia, kontrolne badania lekarskie i laboratoryjne pozwalają na dłużej zachować zdrowie, kontrolować przebieg chorób i uniknąć ich najgroźniejszych skutków.

Na jakie badania krwi należy zwrócić uwagę po 50-tce?

Morfologia krwi u osób starszych

Prawdziwą kopalnią wiedzy o stanie naszego zdrowia jest morfologia krwi. To proste i tanie badanie daje nam trójpłaszczynowe informacje o potencjalnych:

1. infekcjach bądź niedoborach odporności,

2. anemiach,

3. zaburzeniach krzepnięcia.

W pierwszym przypadku o toczącej infekcji informuje podwyższona liczba leukocytów (białych krwinek, WBC). Zlecając tzw. morfologię pełną otrzymujemy również dane o poszczególnych populacjach białych krwinek, co pozwala wnioskować o przyczynie infekcji. Uzupełnieniem morfologii w tym zakresie może być oznaczenie markerów stanu zapalnego, np. OB i CRP. Znaczny wzrost ilości białych krwinek, któremu często towarzyszy spadek liczby krwinek czerwonych i płytek krwi, obserwuje się też w białaczkach. U osób starszych (powyżej 60 roku życia.) szczególnie wzrasta ryzyko zachorowania na przewlekłą białaczkę limfatyczną.

Spadek ilości WBC natomiast wiązać się może z obniżeniem odporności, czemu czasem towarzyszyć może anemia i spadek liczby płytek krwi.

Podejrzenie anemii w wyniku morfologii krwi budzić może zmniejszona ilość erytrocytów (czerwonych krwinek, RBC), oraz spadek stężenia hemoglobiny. Najczęstszą przyczyną tej choroby w populacji ogólnej jest niedobór żelaza. U osób starszych do anemii nierzadko prowadzi też zaburzone wchłanianie witaminy B₁₂, które skutkuje nieprawidłowym wytwarzaniem erytrocytów i anemią megaloblastyczną.

Te dwa rodzaje anemii rozróżnić można na podstawie analizy wyników tzw. parametrów czerwonokrwinkowych w morfologii krwi - MCH, MCHC i MCV oraz oznaczania w surowicy m.in. takich parametrów jak stężenie żelaza (Fe), białek związanych z jego magazynowaniem i transportem - odpowiednio ferrytyny i transferyny oraz witaminy B12. O problemach z krzepnięciem informować może odbiegająca od normy liczba płytek krwi. Przydatnym badaniem w diagnostyce zagrożenia anemią i nieprawidłową gospodarką lipidową jest także homocysteina, jej zbyt duże stężenie ma co dziesiąty mieszkaniec Europy, podwyższony poziom tego związku zwiększa m.in. ryzyko zawału.

Inne badania

Szczególnie po 60. roku życia wzrasta ryzyko zachorowań na przewlekłą białaczkę limfatyczną. Mocz i GGTP to badania pomagające sprawdzić stan wątroby i nerek. Z biegiem lat te dwie oczyszczalnie organizmu są coraz bardziej obciążone a ich wydajność spada. Na schorzenia dróg żółciowych wskazuje zwiększenie aktywności GGTP.

W diagnostyce nerek wykonuje się ogólne badanie moczu, pomocniczo można wykonać także mocznik i kwas moczowy. Poziom tej ostatniej substancji rośnie również w zaburzeniach biochemicznych leżących u podstawy niektórych dolegliwości stawowych.

Cukrzyca to jedna z najczęstszych chorób pojawiających się u osób starszych, dlatego bezwzględnie warto oznaczać poziom glukozy raz do roku, niekontrolowana cukrzyca może skutkować m.in. chorobami nerek, zaburzeniami widzenia i neurologicznymi, przyczynia się też do rozwoju miażdżycy.

Z kolei takie badanie jak lipidogram  pomaga w ocenie ryzyka miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. O wzroście ryzyka wnioskować można na podstawie podwyższonych stężeń cholesterolu całkowitego, lipoproteiny LDL (tzw. "złego" cholesterolu) i trójglicerydów (TG), czemu towarzyszyć może spadek stężenia lipopoteiny HDL (tzw. "dobrego" cholesterolu).

Zmianom po 50-tce ulega układ hormonalny - kobiety przechodzą menopauzę, mężczyźni andropauzę. Standardowo już stosuje się u kobiet Hormonalną Terapię Zastępczą, co znacznie poprawia komfort życia pań, bo hormony mają wpływ na nasz układ odpornościowy, samopoczucie, także na to, czy nadal czujemy się atrakcyjni.

Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn właściwie wdrożona suplementacja hormonalna może zniwelować uciążliwe objawy niedostatku hormonów, jak i zapobiec rozwojowi takich chorób jak osteoporoza, cukrzyca i miażdżyca. Warto raz na dwa lata wykonywać badania pod kątem markerów nowotworowych, a u kobiet szczególnie badać poziom witaminy D3 oraz wapnia i fosforu, żeby ochronić się przed zwapnieniem kości.

W ramach akcji Diagnostyki wspierającej profilaktykę zdrowotną kilkanaście szczegółowych badań można wykonać z 70% zniżką, więcej informacji można znaleźć na stronie www.kobieta.diagnostyka.pl