Gdy chcesz zostać dawcą krwi, szpiku lub nerki

Krew jest potrzebna natychmiast, gdy np. osoba poszkodowana w wypadku straci jej zbyt dużo. Niezbędna jest także podczas operacji. Natomiast szpik kostny czy komórki krwiotwórcze ratują życie chorym na białaczkę, a nerka jest szansą na powrót do zdrowia dla tych, którzy mają uszkodzony właśnie ten narząd.

Krew oddaje się w regionalnych Centrach Krwiodawstwa, punktach krwiodawstwa działających przy szpitalach. Podczas akcji organizowanych np. przez Europejską Fundację Honorowego Dawcy Krwi, można to zrobić w przewoźnych ambulansach. Więcej na www.krewniacy.com.pl lub www.oddajkrew.pl

Ten, kto chciałby zostać dawcą szpiku może zgłosić się do Instytutu Hematologii w Warszawie lub do regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (są w dużych miastach). Można też skontaktować się z Fundacją DKMS Polska, największą na świecie bazą dawców szpiku kostnego, www. dkms.pl lub współpracującą z nią Fundacją Urszuli Jaworskiej, www.fundacjauj.pl.

Na temat przeszczepu nerki można dowiedzieć się wszystkiego z filmu "Brat dla brata", który przygotowała Polska Unia Medycyny Transplantacyjnej (organizacja pozarządowa). Jest wyświetlany w stacjach dializ. Po projekcji transplantolog odpowiada bliskim chorego na nurtujące ich pytania.

Na pobranie krwi zgłaszamy się po lekkim, beztłuszczowym posiłku, z dowodem tożsamości. 12 godzin przed oddaniem krwi nie powinno się pić alkoholu, mocnej kawy i herbaty. Przed oddaniem krwi wypełniamy kwestionariusz, dotyczący swojego zdrowia, ale także potencjalnych sytuacji i zagrożeń zakażenia chorobami np. przenoszonymi drogą płciową. Dane w nim zawarte są poufne.

Potem przechodzimy rozmowę kwalifikacyjną, badania lekarskie i laboratoryjne krwi.

Kobiety miesiączkujące mogą oddać krew najwcześniej 3 dni po jej zakończeniu.

Dawcami krwi nie będą mogły zostać osoby przewlekle chore np. na choroby nowotworowe, układu krążenia, cukrzycę a także ze schorzeniami nerek.

W czasie pobierania krwi nie ma niebezpieczeństwa, że się czymś zarazimy bo sprzęt medyczny, który służy do pobrania krwi jest do jednorazowego użytku. Także ubytek krwi nie jest niebezpieczny dla organizmu. W krótkim czasie zostanie samoistnie uzupełniony. Fałszywa jest krążąca opinia, że po jednorazowym oddaniu krwi trzeba będzie już robić to stale.

dr n. med. Jolanta Kunikowska, internista

Takie same warunki jak krwiodawca musi spełnić dawca szpiku: być pełnoletni, zdrowy, wyrazić pisemnie wolę bycia dawcą i okazać dowód tożsamości.

W trakcie wywiadu kwalifikacyjnego wypełnia się ankietę i oświadczenie woli o zamiarze oddania szpiku, gdy będzie taka potrzeba. To bardzo ważna decyzja, która musi być dobrze przemyślana.

Próbka krwi, pobrana od dawcy przechodzi dokładne badania, a dane trafiają do rejestru dawców, który udostępniany jest ośrodkom transplantacyjnym na całym świecie.

Większość dawców nigdy nie oddaje szpiku. Są potencjalnymi dawcami.

Gdy znajduje się biorca - osoba, której szpik dawcy jest potrzebny, pobiera się go z kości talerzy biodrowych. Zabieg odbywa się w sali operacyjnej szpitala. Trwa 45 - 90 minut i wykonuje się go w znieczuleniu - więc jest bezbolesny.

Szpik pobierany jest do pojemnika z płynem przeciwkrzepliwym.

Po pobraniu jest filtrowany i poddany dalszej obróbce. Nie przechowuje się go ani nie pobiera na zapas. Jest przeznaczony tylko dla konkretnego pacjenta, który kilka dni wcześniej rozpoczyna przygotowanie do przeszczepu.

dr n. med. Jacek Nowak

Najczęściej ludzie obawiają się, że oddając komuś nerkę narażają swoje zdrowie. Tymczasem jedna nerka w zupełności wystarcza do życia.

Nerka może pochodzić od osoby zmarłej lub być darem osoby spokrewnionej genetycznie lub tylko emocjonalnie. Dawcą więc może być zarówno bliski krewny jak i przyjaciel.

Organ od dawcy żywego jest lepiej dotleniony i pozwala wcześniej zaplanować zabieg. Jednak liczba biorców, na całym świecie, jest znacznie większa niż dawców. Dawca nerki musi być osobą w pełni zdrową. Najlepiej, aby miał też identyczną z biorcą lub choćby zgodną z nim grupę krwi (czyli np. grupę "0" ).

Przy zabiegu usuwania nerki może dojść do powikłań, ale zdarza się to rzadko i daje się wyleczyć. W Europie 30 proc. przeszczepień jest od rodziny, w Polsce tylko 1,8 proc.

prof. Wojciech Rowiński chirurg, transplantolog