Grzyby: pyszne, zdrowe, a przy odrobinie dobrych chęci – zupełnie za darmo

Wszyscy zwracamy dziś większą uwagę na ceny artykułów spożywczych i coraz częściej zastanawiamy, po jakie produkty sięgać, by nie zrujnować domowego budżetu. Druga połowa sierpnia to doskonały czas, by wejść do lasu i poszukać tego, co możemy mieć zupełnie za darmo. 

Jak co roku, im bliżej pierwszego szkolnego dzwonka, tym więcej osób sprzedaje grzyby - zarówno na skrajach lasów, jak i na  miejskich targowiskach. Może jednak warto zabrać z domu wiklinowy koszyk i zafundować sobie spacer po lesie w poszukiwaniu grzybów? Oczywiście zasadą nadrzędną jest bezpieczeństwo. Dlatego przed grzybobraniem trzeba koniecznie zapoznać się z listą grzybów jadalnych i wkładać do koszyka tylko te, co do których mamy pewność, że je rozpoznajemy.

Zobacz również: Właściwości lecznicze szałwii lekarskiej

Trujące grzyby mogą być bardzo toksyczne dla człowieka. Spożycie nawet małych dawek może skończyć się uszkodzeniem wątroby, a nawet zgonem. Niby wszyscy o tym wiemy, jednak rokrocznie słyszymy o przypadkach śmiertelnych zatruć grzybami, również wśród dzieci.

Na początku przygody z grzybobraniem warto wybrać się do lasu z doświadczonym grzybiarzem albo udać się ze swoimi zbiorami do kogoś, kto się na nich zna. W przypadku grzybów trzeba mieć pewność. Przypuszczenia nie wystarczą.

Wśród jadalnych grzybów, które najczęściej pojawiają się w polskich lasach są:

• borowik szlachetny (w wielu rejonach Polski nazywany prawdziwkiem),
• koźlarz babka (nazywany też stojakiem),
• koźlarz czerwony (nazywany czerwonym łebkiem),
• maślak - w wielu odmianach, z których najpopularniejszy jest zwyczajny, żółty i ziarnisty,
• powszechnie nazywany kurką, pieprznik jadalny,
• podgrzybek,
• rydz,
• kania, według oficjalnej nomenklatury - czubajka kania,
• gąska zielona,
• opieńki.

Zobacz również: Pij kwas chlebowy. Serce i jelita podziękują ci za "wiejską oranżadę"

Wbrew powtarzanej przez lata opinii, grzyby nie są jedynie ozdobą imieninowego stołu czy przegryzką do wysokoprocentowych trunków. Możemy z nich pozyskać szereg cennych dla zdrowia składników odżywczych. Warto pomyśleć o tym, by wpleść je do menu, zwłaszcza, że wielkimi krokami nadciąga wrzesień - miesiąc, w którym runo leśne zaroi się od grzybów.

Grzyby mogą być spożywane bezpośrednio po zbiorach - tylko po obróbce termicznej. Wyjątkiem są pieczarki (grzyby hodowlane), które można zjadać na surowo. Polacy lubują się też w grzybach suszonych i marynowanych.

Zobacz również: Prosty przepis na babciną śliwowicę

W polskiej tradycji kulinarnej grzyby często dodawano do sosów, którymi polewano potrawy mięsne. Oba produkty są bogate w białko, co sprawia, że ten zestaw jest ciężkostrawny. Dania na bazie grzybów i mięs nie powinny zbyt często gościć w jadłospisie, zwłaszcza przy kłopotach metabolicznych.

Trzeba wiedzieć, że ściany komórkowe grzybów zawierają nietrawioną przez człowieka chitynę. To z jej powodu ludzki przewód pokarmowy potrzebuje więcej czasu strawienie posiłku, w którym są grzyby. Warto je spożywać, ale w małych porcjach i nie łączyć ich z mięsem, bo taki posiłek będzie zalegał w przewodzie pokarmowym zdecydowanie dłużej, co organizm zasygnalizuje dyskomfortem trawiennym.

Świeże grzyby są dobrym dodatkiem do jajecznicy, można je grillować i przygotować na ich bazie zupę grzybową. Suszone są doskonałym akcentem w żurku, barszczu, krupniku, zupie ziemniaczanej (popularnej zalewajce) i wielu innych.

Z grzybów przygotujemy świetny farsz do pierogów i naleśników. Sosy grzybowe warto podawać z kaszami (najlepiej sprawdzi się gryczana i jęczmienna) lub ryżem naturalnym. Grzyby mogą być składnikiem warzywnych dań jednogarnkowych i wymyślnych zapiekanek. 

Grzyby powinny znaleźć miejsce w jadłospisie osób, które zrezygnowały z mięsa lub ograniczyły jego spożycie. Obfitują w białko. Zdecydowanie, bo aż 10-krotnie więcej białka mają pozbawione wody grzyby suszone.

Z uwagi na wysoką zawartość wody, grzyby są niskokaloryczne i nie trzeba ich wykluczać z diety odchudzającej. Choć w dużym procencie składają się z wody, są równocześnie skarbnicą witamin i składników mineralnych. Obfitują w szereg witamin z grupy B, z naciskiem na niacynę i ryboflawinę, a także witaminę C, D i E. W grzybach o zabarwieniu pomarańczowym, np. w kurkach, znajdziemy też witaminę A.

Grzyby są cennym źródłem trzech ważnych dla zdrowia składników mineralnych, czyli magnezu, potasu i fosforu.

Korzyści dla zdrowia, jakie przyniesie włączenie do jadłospisu grzybów wynikają nie tylko z obecności wymienionych składników aktywnych biologicznie, ale też wysokiej zawartości błonnika. Ta substancja balastowa nie tylko usprawnia perystaltykę jelit, ale ma też korzystny wpływ na metabolizm makroskładników, zwłaszcza węglowodanów i tłuszczów. Obecny w diecie błonnik jest najlepszą profilaktyką cukrzycy i miażdżycy.

Liczne składniki odżywcze zawarte w grzybach dają im właściwości immunostymulujące (poprawiające odporność), przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Grzyby pomagają też ograniczać stany zapalne w organizmie.

Mogą przynieść szereg korzyści, o ile spożywamy je w małych ilościach. Nie są wskazane dla dzieci poniżej 7. roku życia, seniorów i osób z delikatnym przewodem pokarmowym.