Hiperkalcemia: Przyczyny, objawy i leczenie

Wapń jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. To główny budulec kości – chroni przed złamaniami i odpowiada za zdrowe zęby. Wpływa również na procesy krzepnięcia krwi, wspiera pracę serca, wzmacnia mięśnie i bierze udział w przesyłaniu impulsów w układzie nerwowym. Prawidłowe normy wapnia w surowicy krwi wynoszą między 2.15 a 2.5 mmol/l. Niedobór tego pierwiastka to najczęściej efekt nieprawidłowego odżywiania się lub zaburzeń wchłaniania. Z kolei zbyt wysokie stężenie wapnia, a więc hiperkalcemia, to częsty objaw poważnych schorzeń.

Objawy hiperkalcemii

Hiperkalcemia długo może nie dawać żadnych charakterystycznych objawów. Pierwsze symptomy są też mylone z przewlekłymi schorzeniami układu pokarmowego czy moczowego. Pojawiać mogą się nudności, zaparcia, wzdęcia, a także wrzody żołądka czy kamica żółciowa. Pacjenci skarżą się na brak apetytu, bóle brzucha i zwiększone pragnienie. Charakterystyczny może być też wielomocz lub częstomocz, a także zaburzenia pracy serca (np. arytmia). Jednym z pierwszych objawów jest też nadciśnienie tętnicze. Inne symptomy to przewlekłe zmęczenie, senność, zaburzenia orientacji, bóle głowy, problemy z koncentracją i osłabienie mięśni.

Najczęstszą przyczyną hiperkalcemii są zaburzenia hormonalne. Za prawidłowe stężenie wapnia w organizmie odpowiada parathormon (PTH) produkowany przez przytarczyce oraz kalcytonina wydzielana przez tarczycę. Regulują one przyswajanie wapnia z pożywienia, jego wydalanie, a także uwalnianie z kości. Parathormon zwiększa stężenie wapnia w organizmie, a kalcytonina odpowiada m.in. za jego szybsze usuwanie. Hiperkalcemia może się więc rozwinąć na skutek nadczynności tarczycy lub przytarczyc. W ten sposób dają o sobie znać również nowotwory, które wywołują odwapnienie kości (co przekłada się na wzrost stężenia wapnia we krwi). Rzadziej hiperkalcemia jest efektem nadmiaru witaminy D w organizmie lub długiego unieruchomienia, np. na skutek złamania lub innego urazu – brak ruchu osłabia kości i powoduje uwalnianie się wapnia do krwi.

Podstawą diagnostyki hiperkalcemii są badania krwi (morfologia i gazometria), a także wywiad lekarski. Niezbędne jest ustalenie przyczyn schorzenia, dlatego kluczowe jest również określenie poziomu hormonów oraz markerów nowotworowych. Leczenie uzależnione jest od przyczyny hiperkalcemii. Chorym podaje się leki moczopędne i zmniejszające wchłanianie wapnia przez nerki, a także kortykosteroidy, które hamują przyswajanie wapnia w układzie pokarmowym. Ważna jest także dieta eliminująca wapń. Pacjenci powinni unikać nabiału, białej fasoli czy sezamu. Kluczowe jest spożywanie dużej ilości wody oraz produktów zawierających fosfor (obniża poziom wapnia w organizmie): jaj, drobiu, śledzi czy orzechów.