Insulinooporność: Przyczyny, objawy i leczenie dietą

Kiedy stężenie cukru we krwi rośnie (na przykład po posiłku), trzustka wydziela insulinę – hormon odpowiedzialny za regulowanie jego poziomu we krwi i transport glukozy do komórek ciała. Zdarza się jednak, że organizm słabo reaguje na insulinę (we krwi utrzymuje się wysoki poziom cukru, który nie jest przekształcany w energię), a trzustka zaczyna produkować coraz większe ilości tego hormonu. To bardzo groźne zjawisko, ponieważ sprzyja rozwojowi cukrzycy typu 2., zespołu policystycznych jajników, miażdżycy i grozi stłuszczeniem wątroby. Wahania poziomu cukru we krwi wiążą się także ze złym samopoczuciem i powodują nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej, szczególnie na brzuchu. Charakterystyczne objawy insulinooporności to senność, uczucie zmęczenia, zły nastrój, przyrost masy ciała, zwiększony apetyt oraz przyciemnienie skóry na kolanach, łokciach, pod pachami i na karku. W celu potwierdzenia diagnozy konieczne są badania krwi oraz test doustnego obciążenia glukozą.

Insulinooporność najczęściej występuje razem z innymi zaburzeniami, takimi jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy metabolizm trójglicerydów i cholesterolu. Największym czynnikiem ryzyka jest jednak otyłość – to tkanka tłuszczowa stymuluje zwiększone wydzielanie hormonów o działaniu przeciwstawnym do insuliny (m.in. kortyzolu, glukagonu). Produkuje ona też wolne kwasy tłuszczowe, które organizm wykorzystuje do pozyskania energii zamiast cukru. Ryzyko wystąpienia insulinooporności wzrasta też z wiekiem. Szczególnie zagrożone są osoby unikające aktywności fizycznej, palące papierosy, spożywające spore ilości alkoholu oraz wysokokaloryczną żywność. Insulinooporność może mieć też podłoże genetyczne (organizm produkuje insulinę o nieprawidłowej budowie).

Odpowiednio zbliansowana dieta może zatrzymać rozwój insulinooporności i jest kluczowym elementem także w połączeniu z leczeniem farmakologicznym. Dzięki odpowiedniemu odżywianiu się nie tylko szybciej pozbędziesz się nadwagi (a to z kolei zwiększa wrażliwość komórek na insulinę), ale też będziesz mieć więcej energii do życia. Podstawową zasadą jest spożywanie produktów o niskim i średnim indeksie glikemicznym – nie powodują one nagłych skoków glukozy we krwi. Zamiast białego pieczywa czy makaronu wybieraj pełnoziarniste oraz gruboziarnistą kaszę. Dbaj też o to, by w codziennej diecie było więcej warzyw (w surowej lub gotowanej postaci powinny stanowić połowę każdego posiłku) niż owoców. Sałatki warzywne polewaj niewielką ilością (płaska łyżka) oliwy z oliwek lub oleju lnianego – błonnik w połączeniu z tłuszczem roślinnym spowalnia wchłanianie się cukru do organizmu. Ważne jest też spożywanie pełnowartościowego białka – chudego mięsa (kurczak, indyk), jaj oraz nabiału. Pomocna jest także zielona herbata oraz napary z morwy białej – regulują poziom cukru we krwi. Do potraw dodawaj cynamon i imbir, które wspomagają prawidłowe metabolizowanie się węglowodanów.

Ważny jest także sposób przygotowywania posiłków – unikaj smażenia na rzecz pieczenia (bez dodatku tłuszczu) i gotowania. Nie jedz produktów wysokoprzetworzonych ani fast foodów (zawierają znikome ilości cennych wartości odżywczych, za to mnóstwo cukru i soli) – to puste kalorie powodujące skoki glukozy we krwi. Zrezygnuj ze słonych przekąsek oraz alkoholu. Spożywaj kilka mniejszych posiłków co 2-3 godziny, ale nie podjadaj między nimi – w ten sposób przyzwyczaisz organizm do regularnego trawienia i przyspieszysz metabolizm.