Jak dbać o kości?

Przez całe życie zużyte komórki tkanki kostnej są usuwane z organizmu i zastępowane nowymi. W młodości proces ten przebiega sprawnie. Po 30. r. życia ubytek jest szybszy niż odbudowa, gęstość kości maleje. Proces ten (wskutek spadku poziomu hormonów, potrzebnych do wchłaniania wapnia) przyspiesza u pań po 50., a u panów po 65. r. życia. Beleczki kostne, z których zbudowana jest kość, stają się coraz cieńsze, a kość słabsza, podatna na złamania.

Na osteoporozę narażone są głównie kobiety szczupłe i drobnokościste, prowadzące siedzący tryb życia, pijące dużo kawy, palące, pijące więcej niż np. jedno piwo lub kieliszek wina dziennie, stosujące drastyczne diety, unikające nabiału. I te, które wkroczyły we wczesną lub sztuczną menopauzę (ich jajniki zostały usunięte chirurgicznie). Ryzyko osteoporozy zwiększa nadczynność tarczycy oraz niektóre leki - podawane po przeszczepach, sterydy. Jeden z pierwszych to ból pleców, zwykle w okolicy krzyża lub stawów biodrowych. Stopniowo zmienia się sylwetka. Ubywa wzrostu, kręgosłup się wykrzywia, pojawia się tzw. "wdowi garb". Osteoporoza powoduje często złamania kości udowej. Chorobę można wykryć za pomocą densytometrii - prześwietlenia kości udowej lub kręgosłupa. Procesu utraty tkanki kostnej cofnąć się nie da, ale można go spowolnić lub zatrzymać. Choremu podaje się preparaty wapnia, wit. D3 i leki, które hamują ubytki kości i powodują przyrost masy kostnej. Kobietom w okresie okołomenopauzalnym zaleca się też terapię hormonalną, co chroni kości przed szybkim odwapnieniem. Można też zastosować SERM - leki najnowszej generacji, które hamują utratę tkanki kostnej i nie mają negatywnego wpływu na gruczoł tkanki piersiowej. Na ich jakość największy wpływ ma wapń, białko i wit. D. Dlatego w diecie są konieczne:
- Mleko i jego przetwory (najbogatsze źródło wapnia). Wystarczą 3 porcje dziennie (porcja to szklanka mleka lub plaster sera czy kubek jogurtu). Osoby nie tolerujące laktozy mogą pić mleko kozie, kefiry, jogurty.
- Sardynki i inne ryby z puszki (jedz ze szkieletem: jest bogaty w wapń).
- Ciemnozielone jarzyny, np. brokuły, jarmuż, natka pietruszki, kapusta włoska i pekińska. A także rzepa, groch, fasola, migdały, soja, sok pomarańczowy, pieczywo, płatki zbożowe, woda mineralna z jonami wapnia.
- W porozumieniu z lekarzem można stosować preparaty zawierające wapń i wit. D3. Pamiętajmy, że wit. D3 jest produkowana w skórze pod wpływem słońca. Tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, bo upośledzają wchłanianie wapnia. Podobnie działają potrawy bogate w szczawiany: szpinak, szczaw, rzodkiewka, buraki. A także kawa, herbata, fistaszki, czekolada, kwaśne wino, żywność typu fast food. Sól, kawa i cola powodują wydalanie wapnia z organizmu. Do 35. r. życia ruch buduje kości, a później pomaga utrzymać tkankę kostną. Wybierajmy taki rodzaj aktywności, który sprawia nam przyjemność, bo daje to gwarancję, że nie będziemy jej zaniedbywać. Ruch gwarantuje zdrowsze kości, lepszą kondycję mięśni i stawów, a co za tym idzie sprawność. A sprawniejsza osoba łatwiej unika upadków, a więc i złamań.

Kons.: dr Jolanta Kunikowska, spec. chorób wewn.