Jak dbać o szyjkę macicy?

Szyjka macicy to bardzo ważna część układu rozrodczego kobiety. Chroni macicę, jajniki i jajowody przed zakażeniami. To przez nią plemniki przechodzą z pochwy do macicy. W czasie ciąży szyjka zamyka jamę macicy, co umożliwia donoszenie ciąży. Ta część macicy zmienia się pod wpływem hormonów. W okresie niepłodnym jest twarda, sucha i zamknięta. W miarę zbliżania się jajeczkowania jej ujście się otwiera, odcinek pochwowy mięknie. Szyjka macicy jest narażona na schorzenia. Niektóre są niegroźne, inne mogą być nawet przyczyną śmierci.

Główną ich przyczyną są drobnoustroje chorobotwórcze, np. chlamydia lub grzyby. Sprzyja im częste zmienianie partnerów. Źródłem zakażenia jest pochwa, skąd bakterie lub wirusy przenikają do szyjki. Pierwszym objawem są upławy, czasem krwawienia międzymiesiączkowe. Zapalenie można rozpoznać, oglądając szyjkę we wzierniku. Podczas infekcji jest ona zaczerwieniona, niekiedy lekko przerośnięta. Diagnostykę dopełniają rozmazy i posiewy pobrane z szyjki macicy. W terapii stosuje się antybiotyki, leki dopochwowe, czasem hormonalne. Nieleczone zapalenie może przejść na dalsze odcinki dróg rodnych.

Nadżerka to mała, czerwona, ranka w pochwowej części szyjki macicy. Zwykle jest skutkiem zapalenia szyjki. Może też powstać po urazie w czasie porodu lub poronienia. Zwykle nie daje dolegliwości. Czasem wywołuje upławy o nieprzyjemnym zapachu. Mogą wystąpić plamienia między miesiączkami, po stosunku oraz bóle w dole brzucha. Nadżerki są wykrywane podczas badania ginekologicznego. Aby ocenić stan nadżerki, należy wykonać cytologię, czyli ocenę rozmazu pobranego z szyjki macicy. Jeśli leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, nadżerki wypala się prądem, zamraża ciekłym azotem lub usuwa falami świetlnymi. Podczas samoistnego gojenia się nadżerki mogą powstać tzw. torbiele Nabotha. Nowy nabłonek zatyka bowiem gruczoły wytwarzające śluz. Ten, nie mając ujścia, tworzy torbiele. Są to zmiany łagodne. Nie wymagają leczenia. Na życzenie pacjentki można je usunąć.

Za jego rozwój odpowiedzialne są niektóre typy brodawczaka ludzkiego (HPV). Wirus ten przenosi się drogą płciową (pełne bezpieczeństwo daje dziewictwo oraz seks z niezakażonym partnerem). W początkowej fazie choroba nie daje objawów. Dlatego tak ważne jest wykonywanie badań cytologicznych, najlepiej co rok. Wcześnie wykryte zmiany dają ogromną szansę na wyleczenie. Wraz z zaawansowaniem choroby szansa ta maleje. Są szczepionki chroniące przed odpowiadającymi za ok. 70 proc. zachorowań na tego raka typami wirusa HPV. Koszt (3 dawek) - ok. 1400 zł. Nie ma refundacji z NFZ.

kons.: dr Jacek Tulimowski, ginekolog