Jak kolor oczu wpływa na choroby narządu wzroku?
Naukowcy ostrzegają, że w zależności od koloru oczu możemy być bardziej narażeni na niektóre choroby narządu wzroku. Wiążą się z tym procesy ewolucyjne, w ramach których np. mieszkańcy ciepłych i słonecznych rejonów świata mają oczy brązowe, a zimnych i północnych – znacznie częściej oczy o jasnej barwie. Dzięki temu populacja zyskiwała ochronę chociażby przed czerniakiem oka. Współczesne migracje ludzi sprzyjają wzrostowi zachorowań na to podstępne i śmiertelnie niebezpieczne schorzenie. Okazuje się jednak, że istnieje związek koloru oczu z innymi chorobami, takimi jak jaskra, zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej. Sprawdź, jakie są ich objawy i kiedy należy zgłosić się do okulisty.
Najwięcej osób, bo aż 90 proc., posiada oczy o ciemnej barwie (brązowe, piwne), około 7 proc. – zielonej, a jedynie 3 proc. – szarej lub niebieskiej. Jest to uwarunkowane genetycznie – za dużą ilość melaniny (czyli ciemnego barwnika) w tęczówce odpowiada gen dominujący, a za małą – recesywny. To dlatego większość osób ma ciemny kolor oczu. Według badań naukowców są one mniej podatne na rozwój czerniaka, ale częściej zagraża im jaskra oraz zaćma. Z kolei osoby o jasnych oczach są dwa razy bardziej narażone na zwyrodnienie plamki żółtej (AMD). Jak objawiają się te schorzenia i na czym polega leczenie?
Objawy i leczenie zwyrodnienia plamki żółtej
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) najczęściej dotyka osoby po 50. roku życia. Czynnikiem ryzyka jest nadmierna ekspozycja na słońce bez ochrony oczu, a także palenie papierosów. Wiele osób długo nie zdaje sobie sprawy z choroby, bo AMD atakuje najpierw jedno oko, a drugie przejmuje jego funkcje. Charakterystyczne objawy to pogorszenie jakości widzenia, słabe dostrzeganie szczegółów i barw. Chorzy zaczynają mieć problemy z prowadzeniem samochodu, czytaniem czy pisaniem. AMD stopniowo prowadzi do ślepoty. Leczenie polega na przyjmowaniu leków poprawiających ukrwienie naczyń krwionośnych oka, a także na laserowym usuwaniu zniszczonych naczyń.
Jaskra to podstępna choroba, która prowadzi do zaniku nerwów wzrokowych i całkowitej ślepoty. Charakterystycznym, ale często niezauważalnym przez pacjentów objawem jest stopniowe zwężanie się pola widzenia. Inne symptomy to światłowstręt i pojawianie się tęczowych okręgów podczas patrzenia na źródło światła. Część osób skarży się też na mroczki przed oczami. Z czasem może dojść do tzw. ostrego ataku jaskry, który objawia się bólem oka i głowy (nad łukiem brwiowym), zaburzeniami widzenia, wymiotami, a nawet nieprawidłową akcją serca (w tym przypadku konieczne jest udanie się na ostry dyżur okulistyczny). Leczenie jaskry uzależnione jest od wyników badań diagnostycznych i rodzaju schorzenia. W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się środki farmakologiczne (krople, maści), ale czasem niezbędny jest zabieg chirurgiczny.
Zaćma (inaczej katarakta) to choroba, która najczęściej atakuje osoby po 60. roku życia, ale może wystąpić także u ludzi młodych. Polega na zmętnieniu soczewki, a co za tym idzie – objawia się zamglonym i niewyraźnym widzeniem. Chorzy mogą mylić ją z krótkowzrocznością, ale szybko okazuje się, że żadne szkła korekcyjne nie pomagają. Inne symptomy to zaburzone postrzeganie barw (jasne wydają się ciemniejsze) i lepsze widzenie w słabszym świetle (np. o zmierzchu lub w pochmurny dzień). Obecnie leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu sztucznej. Po zabiegu należy stosować krople z antybiotykiem. Większość pacjentów odzyskuje pełne widzenie w wysokiej jakości.
Objawy i leczenie czerniaka oka
Czerniak oka to złośliwy nowotwór, który rozwija się na skutek mutacji komórek barwnikowych. Czynnikiem ryzyka jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, jasna karnacja i barwa oczu, a także predyspozycje genetyczne. Choroba często nie daje żadnych objawów i jest diagnozowana w czasie rutynowej kontroli u okulisty. Niektórzy pacjenci skarżą się jednak na ubytki w polu widzenia, a po zmroku widzenie świetlistych okręgów. Objawy czerniaka można jedynie dostrzec, jeśli zaatakuje on tęczówkę. Naszą uwagę powinien wtedy zwrócić brunatny guzek. Leczenie czerniaka oka uzależnione jest od stopnia zaawansowania. Popularne metody to teleradioterapia, laserokoagulacja czy naświetlania zewnętrzne. Niestety, zdarza się, że konieczne jest usunięcie całej gałki ocznej.
