Jak leczyć stopę cukrzycową?
Zespół Stopy Cukrzycowej to jedno z najpoważniejszych powikłań u osób cierpiących na cukrzycę. Podstawowym czynnikiem ryzyka jest długotrwała, źle leczona choroba. Nie oznacza to jednak, że poziom cukru w normie stanowi ochronę przed pojawieniem się ZSC. Ryzyko tego powikłania jest również wtedy, gdy u osoby chorej powstają rany na stopach, np. w wyniku źle dopasowanego obuwia. Innym czynnikiem jest moczenie stóp w gorącej wodzie lub ich odmrożenie oraz nieodpowiednio obcinane paznokcie.
ZSC może objawiać się jako owrzodzenie, infekcja (stan zapalny), a czasami również destrukcja tkanek głębokich (np. kości), która zlokalizowana jest u chorego na cukrzycę w obrębie stopy (poniżej kostki). Jest wynikiem neuropatii i/lub niedokrwienia stóp. Charakterystyczny jest m.in. ból w obrębie stóp, osłabienie kończyn, skurcze mięśni, uczucie ściskania, mrowienie, pieczenie, drętwienie i kłucie w stopie. Możliwa jest deformacja paznokci, grzybica, nagniotki, modzele i odciski. Zaniepokoić powinna cienka, sucha, łuszcząca się skóra stóp, a także wszelkie zaczerwienienia i zasinienia w tych miejscach. Oznaką choroby mogą być także pęknięcia, otarcia, zranienia stóp, a zwłaszcza niegojące lub bardzo długo gojące się rany.
W zależności od przyczyny powstania ZSC, wyróżniamy postać neuropatyczną i niedokrwienną, ale może być również mieszana (łączy cechy obu).
Neuropatyczna charakteryzuje się głównie zaburzeniem czucia. Kończyna jest zaróżowiona i ciepła. Niedokrwienna postać wynika z miażdżycy naczyń obwodowych. Ból pojawia się w ruchu. Stopa zazwyczaj jest zimna, ma sinawe zabarwienie i nie można wyczuć w niej tętna.
Leczenie ZSC obejmuje m.in. wyrównanie poziomu cukru we krwi oraz innych parametrów, jak poziom cholesterolu, triglicerydów, ciśnienia tętniczego, utrzymanie optymalnej masy ciała itp. Mogą być także zastosowane antybiotyki.
Niezbędne są częste zmiany opatrunków, właściwa higiena stóp, odkażanie rany i zastosowanie odpowiednich preparatów. W przypadku neuropatii czuciowo-ruchowej szczególnie ważne jest odciążanie stopy, które może polegać na dobraniu specjalnych butów, dopasowaniu wkładek terapeutycznych lub też zastosowaniu kul łokciowych, a nawet wózka inwalidzkiego.
Zwykłe zabiegi chirurgiczne wykonuje się wtedy, gdy trzeba usunąć większe powierzchnie martwych tkanek.
Zabiegi chirurgii naczyniowej, a także wewnątrznaczyniowej niezbędne są w przypadku niedokrwienia tętnic kończyn dolnych.
Ostatecznym krokiem w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej jest amputacja (mała bądź duża). Najczęściej podejmuje się ją wtedy, kiedy istnieje już zagrożenie życia z powodu stanu zapalnego lub rozległej martwicy.
Każdy pacjent z cukrzycą, jego rodzina lub opiekunowie powinni posiadać wiedzę na temat zasad kontroli poziomu cukru, ciśnienia tętniczego i masy ciała. Istotna jest stała pielęgnacja stóp, dobór właściwego obuwia oraz odpowiednie ćwiczenia.
Osoby, które mają neuropatię i ze względu na zaburzenia czucia mogą nie wiedzieć o ranach powstających na stopach, muszą je często obserwować.
Bardzo ważne, by być pod stałą kontrolą poradni stopy cukrzycowej, diabetologa lub wyspecjalizowanej pielęgniarki.
