Jak skutecznie walczyć z haluksami?

Haluks, zwany także paluchem koślawym, to schorzenie objawiające się deformacją stopy i polegające na bocznym odchyleniu dużego palucha w stronę pozostałych palców. Pierwsza kość śródstopia staje się zniekształcona i zwrócona w kierunku zewnętrznym, przez co stopa przybiera nienaturalny kształt. Na kości pojawia się charakterystyczna twarda narośl, którą to właśnie nazywa się haluksem. Deformacje przeważnie występują w obydwu stopach, utrudniając wkładanie obuwia, sprawne poruszanie się, a nawet normalne funkcjonowanie. Początkowo haluksy są mało widoczne i nie dokuczają, ale z czasem, gdy pojawia się stan zapalny, przynoszą ból i powodują nieestetyczne zmiany na stopie. Nieleczone mogą przekształcić się w poważną chorobę zwyrodnieniową, która może prowadzić do rozprzestrzeniania się deformacji lub atakować inne stawy. Dlatego tak ważne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia, a jeszcze ważniejsze skuteczne zapobieganie haluksom.

Najczęstszą i wspomnianą już przyczyną, która wywołuje haluksy są źle dobrane buty. Zbyt ciasne, nieodpowiednio wyprofilowane obuwie, a przeważnie szpilki lub japonki, są głównym powodem powstawania tego schorzenia. Dlaczego? Buty, w których nasza stopa jest niepoprawnie ułożona, zbyt ściśnięta lub nienaturalnie wygięta przez obcas, powodują przeciążenie przedniej części stopy. W wyniku tego na stopie powstają różnego rodzaju deformacje. Niezależnie od tego, czy jesteśmy narażeni na wystąpienie haluksów, powinniśmy dbać o swoje stopy poprzez odpowiedni dobór obuwia.

Poza źle dobranymi butami również nadwaga może wywoływać haluksy. Pod wpływem nadmiernego, nierówno rozłożonego ciężaru ciała, stopa zaczyna niepoprawnie pracować, narażając się tym samym na deformację. Paluch przestaje być podstawowym punktem podparcia w czasie chodu, pogarsza się również wytrzymałość mięśni, które stabilizują stopę. W konsekwencji, nadmiernemu przeciążeniu ulega wewnętrzna krawędź stopy. Stąd na kości przy paluchu powstaje boląca narośl, zwana haluksem.

To nieprzyjemne schorzenie jest również uwarunkowane genetycznie i dziedziczne w aż 88 procentach. Jeśli któreś z naszych rodziców lub dziadków zmagało się z haluksami, my również możemy być narażeni na ich powstanie. Dziedziczymy m. in. nieprawidłowy kształt powierzchni stawu śródstopno-palcowego, wiotkość tkanki łącznej - większą niż w statystycznej populacji, specyficzne ustawienie kości śródstopia, a także tzw. egipski kształt stopy (paluch dłuższy od drugiego palca). Te specyficzne cechy naszych stóp wyjątkowo sprzyjają występowaniu haluksów. Duże prawdopodobieństwo pojawienia się deformacji na stopach zachodzi również u osób, które zmagają się z płaskostopiem.

Haluksów nie da się niestety łatwo pozbyć. Leczenie tego schorzenia jest uwarunkowane od stopnia zaawansowania deformacji. W początkowych stadiach choroby można łagodzić dolegliwości poprzez stosowanie środków farmakologicznych, odpowiedniej fizjoterapii, czy dzięki używaniu nakładek, poduszek lub ortez ortopedycznych. Obecnie każdy z tych produktów można dostać w aptekach i sklepach medycznych. Ich zakup należy jednak skonsultować z lekarzem, który pomoże dobrać ich odpowiedni rodzaj i udzieli wskazówek, w jaki sposób je stosować. Taki rodzaj leczenia powinien być również wspomagany ćwiczeniami korekcyjnymi, które samodzielnie wykonuje chory. Należy pamiętać, że skuteczne leczenie haluksów nie opiera się wyłącznie na korekcji biernej, ale również wspomaganiu jej systematycznymi ćwiczeniami.

Przydatne mogą okazać się: chodzenie na placach, chwytanie palcami stóp kawałków materiału lub ich zwijanie, rozpościeranie palców, turlanie stopami niewielkich piłeczek czy stawianie pięt na przemian. Różnego rodzaju ćwiczenia na haluksy znajdziemy w internecie lub w poradnikach o zdrowiu. Te skuteczne zaleci nam również lekarz lub fizjoterapeuta. Solidne wzmocnienie mięśni stóp pozytywnie wpływa na leczenie, jak i zapobieganie haluksom, dlatego nie należy zapominać o wykonaniu partii ćwiczeń w ciągu dnia.

Haluksy nie zawsze da się skorygować za pomocą farmakologii i ćwiczeń. Kiedy zmiany chorobowe u pacjenta się nasilają, zaleca się wykonanie operacji. Jej celem jest przywrócenie zdeformowanych kości na swoje miejsce i usunięcie przyczyny uciążliwych dolegliwości chorego. Przeprowadzony w odpowiednim momencie zabieg skutecznie zapobiega pogłębianiu się deformacji. Operacja ma szczególne znaczenie w przypadku młodych pacjentów, którzy dzięki niej mogą zachować sprawność fizyczną na długie lata. Po zabiegu stosuje się również fizykoterapię oraz różnego rodzaju ćwiczenia i zabiegi wspomagające leczenie. Mimo że operacja jest ostateczną formą walki z haluksami, niestety nawet po jej przeprowadzeniu istnieje ryzyko powrotu schorzenia. Dlatego poza leczeniem haluksów ważne jest również podejmowanie działań zapobiegawczych.

Najlepszą formą walki z haluksami jest po prostu profilaktyka. Jak zatem skutecznie zapobiegać koślawemu paluchowi? Po pierwsze nosić wygodne i dobrze dopasowane obuwie, które zahamuje odchylanie kości przy dużym palcu. Również odpowiednio dobrane wkładki ortopedyczne mogą zapobiec powstawaniu tego schorzenia. Szczególnie powinny o tym pamiętać osoby, które genetycznie mogą dziedziczyć haluksy. W takich przypadkach zaleca się również jak najrzadsze chodzenie w szpilkach, japonkach oraz butach z wąskimi noskami. Jeżeli przewidujemy wystąpienie u siebie haluksów, powinniśmy także regularnie wykonywać ćwiczenia korygujące nasze stawy, chodzić od czasu do czasu boso, dbać o prawidłową masę ciała oraz uprawiać sporty, które nie obciążają stóp. Mimo że haluksy to ciężkie i doskwierające schorzenie, można je całkowicie wyleczyć!