Jakie badania należy robić regularnie?
Badania zajmują chwilę, są bezbolesne (jeśli nie liczyć lekkiego ukłucia przy pobieraniu krwi) i bezpłatne. Niektóre możesz zrobić sama, w domu. Zatem… nie ma wymówek! Wybierz się z rodziną do lekarza, który zbierze wywiad o waszym zdrowiu i na jego podstawie zaleci wykonanie analiz, dzięki którym upewnisz się, że twoim najbliższym nic nie dolega. Pamiętaj! Część z tych badań należy robić regularnie.
Kilogramy to nie wszystko. Wiele zależy np. od typu sylwetki, umięśnienia itp. Dlatego trzeba brać pod uwagę BMI - obliczysz je dzieląc wagę (np. 60 kg) przez kwadrat wzrostu w metrach (np. 1,7 m do kwadratu to 2,89 – BMI to 20,76). Istotny jest też obwód w pasie.
Pomiar tkanki tłuszczowej można zrobić bezpłatnie w wielu przychodniach lub aptekach.
Normy wagi: BMI poniżej 18,5 – niedowaga, powyżej 25 – nadwaga.
Normy obwodu pasa: kobiety – poniżej 80 cm, mężczyźni – poniżej 94 cm.
Cholesterol jest organizmowi niezbędny do pracy układu nerwowego, mięśni, wątroby, jelit. Ale też to głównie on odpowiada za choroby sercowo–naczyniowe.
Ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu badanie (tzw. lipidogram) jest bezpłatne, bez skierowania kosztuje ok. 20 zł. Sprawdza kilka parametrów. Całkowity poziom cholesterolu poniżej 200 mg/dL to wynik optymalny.
O zdrowiu więcej mówi jednak porównanie tzw. frakcji: HDL i LDL. HDL – niewskazany jest poziom zbyt niski, LDL – zbyt wysoki. Trójglicerydy (TG) – poniżej 150mg/dL. Ważny jest stosunek TG do HDL – norma to od 1 do 4.
Normy cholesterolu: HDL ponad 50 mg/dl, LDL poniżej 100 mg/dl, TG poniżej 150 mg/dl.
Wirus HCV, który odpowiada za wirusowe zapalenie wątroby typu C, można zwalczyć, jest to jednak bardzo trudne. Objawy mogą wystąpić nawet po kilkudziesięciu latach, kiedy wątroba jest już zniszczona.
Warto się zbadać, jeśli trudno znaleźć przyczynę nudności, bólów mięśni, stawów, czujemy niepokój lub osłabienie – to objawy fazy przewlekłej. Zbadajmy się koniecznie, jeśli mieliśmy kontakt z krwią chorej osoby.
Badanie ze skierowaniem od lekarza pierwszego kontaktu jest nierefundowane (cena od 30 zł). Bezpłatnie można je zrobić ze skierowaniem od lekarza specjalisty chorób zakaźnych. Kobiety w ciąży mogą je otrzymać także od ginekologa.
To podstawowe badanie można robić w domu – aparat kosztuje mniej niż 100 zł. Warto, bo o ile niskie nie jest tak niebezpieczne, to zbyt wysokie bywa groźne, a długo może przebiegać bez objawów.
Mierzy się je w mm słupka rtęci (mm Hg) – w skurczu serca (tzw. górne) i rozkurczowe (tzw. dolne). By zdiagnozować nadciśnienie, nie wystarczy jeden pomiar – w ciągu dnia musi ich być kilka. Lekarz może też zalecić całodobowy monitoring specjalnym aparatem.
Normy ciśnienia: górne 120–139 mm Hg, dolne 80–89 mm Hg.
Skierowanie na badanie poziomu cukru musi wystawić lekarz. Objawy (zwłaszcza w lecie) łatwo przeoczyć: to wzmożony apetyt i pragnienie przy jednoczesnej utracie wagi. Często towarzyszy mu też chroniczne uczucie zmęczenia.
Glukometr (dostępny w aptece, cena od ok. 50 zł) umożliwia najprostsze badanie, łatwo zrobić je samemu w domu. Badanie z krwi żylnej jest bardziej dokładne, zwłaszcza dwuetapowe. Robi się je na czczo, czyli co najmniej 6 godzin od ostatniego posiłku. Następnie podaje się glukozę rozpuszczoną w wodzie i po dwóch godzinach przeprowadza się II pomiar.
Normy stężenia cukru: na czczo – poniżej 100 mg/dl, II pomiar – poniżej 140 mg/dl.
Zarażenie pasożytami może się przydarzyć, jeśli zjedliśmy źle przyrządzone (niedogotowane) mięso lub przez niedostateczną higienę (zdarza się w urlopowych warunkach).
Objawy, które powinny zwrócić naszą uwagę to: zaparcia lub biegunki, bóle stawów, mięśni lub głowy, zmęczenie, nerwowość, wypadanie włosów, zaburzenia snu, brak apetytu lub zwiększony apetyt, zwłaszcza na słodycze.
Badanie przeprowadza się w laboratorium, do którego należy dostarczyć próbkę kału. Przy wyniku ujemnym dla pewności badanie powtarza się trzykrotnie w odstępie 2–3 dni.
Skierowanie wystawia lekarz pierwszego kontaktu lub pediatra. Odpłatnie kosztuje ok. 15 zł.
Powakacyjne zmiany na skórze mogą być po prostu przebarwieniami po opalaniu się, ale lepiej ich nie lekceważmy. Dermatoskopię warto zrobić jeśli istniejące znamiona zmieniły kształt, kolor, zaczęły swędzieć lub pojawiły się nowe.
Dermatoskop to połączenie specjalnego źródła światła i lupy. Badanie trwa kilka minut. Skierowanie wystawia dermatolog, odpłatnie kosztuje ok. 80 zł.
Panowie, których serce w czasie spoczynku bije szybciej niż 75 razy na minutę, są bardziej narażeni na jego choroby. Tętno można obniżyć ćwiczeniami.
Dobrać je powinien lekarz medycyny sportowej lub terapeuta. Test PSA (prostaty) warto wykonać już po 40-tce. W laboratorium kosztuje ok. 70 zł. Test można też kupić w aptece za ok. 20 zł.
